Alles wijst erop dat duurzame energie de komende decennia hét economische succesnummer wordt.

En juist in deze veelbelovende sector is Nederland inmiddels in de Europese achterhoede beland. De overheid wil wel dat er iets verandert, maar het ontbreekt aan slagkracht om effectieve maatregelen te nemen.

Gelukkig is er ook goed nieuws: het bedrijfsleven wacht niet langer af tot de overheid in actie komt. We beschikken over voldoende kennis en middelen om zélf een omslag teweeg te brengen. 

Mouwen opstropen
Uit onderzoek van de Rekenkamer blijkt dat de energiebesparing in Nederland al jaren achterblijft bij de ambities van de overheid. Allerlei goedbedoelde maatregelen hebben niet of nauwelijks effect gehad. 

Vaak komt dat doordat het beleid halfslachtig is. Zo heeft de decentrale energieopwekking een plaats gekregen in de Green Deals, maar geeft de overheid tegelijkertijd nog forse subsidies op fossiele brandstoffen. 

De wil is er wel, maar de logica ontbreekt nog te vaak. Omdat duurzame energie in economisch opzicht zo kansrijk is, stroopt het bedrijfsleven inmiddels de mouwen op. De tijd van denken en praten over groen en duurzaam is voorbij, het is nu tijd om groen te doen. 

Energieverbruik met 50% omlaag
Het bedrijfsleven in Nederland maakt serieus werk van een duurzame en energiezuinige gebouwde omgeving. De oplossingen zijn in de meeste gevallen voor de hand liggend en in technische zin direct uitvoerbaar.

Ze zijn gebaseerd op drie simpele doelstellingen:
-         beperk de vraag naar energie
-         wek zoveel mogelijk energie duurzaam op
-         maak zo efficiënt mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen

Bij het bouwen en renoveren passen we driedubbele beglazing en andere isolerende technieken toe. Daarnaast besteden we veel aandacht aan het lokaal opwekken van energie: bijvoorbeeld in de vorm van zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen. Via slimme energienetwerken kunnen we die energie vervolgens delen met huishoudens en bedrijven in de directe omgeving.

Zo kunnen we het energieverbruik in de gebouwde omgeving met de helft verminderen. In de toekomst? Nee, nu al. Installateurs laten dagelijks in de praktijk zien dat het kan.

Seinen op groen
Nu het bedrijfsleven zo nadrukkelijk de schouders onder verduurzaming en energiebesparing zet, krijgt de regering de mogelijkheid om een paar seinen op groen te zetten, waardoor de duurzame trein nog meer snelheid krijgt.

Het gaat om eenvoudige maatregelen die snel en in veel gevallen budgetneutraal te nemen zijn:
- geef milieu-effecten meer gewicht in het belastingstelsel;
- stel bij de verkoop van huizen een groen energielabel verplicht;
- stimuleer Energy service companies (Esco’s) voor kantoorgebouwen;
- verplicht energiebedrijven om opgewekte energie van burgers en bedrijven af te nemen;
- leg bij de centrale energieproductiee de nadruk op windenergie, zonne-energie en gasgestookte centrales.

Groot effect
Het effect van zulke maatregelen is groot. De groei van decentraal opgewekte energie maakt de helft van de nog te bouwen grootschalige duurzame productieparken overbodig. Nieuwe kolencentrales en kerncentrales kunnen helemaal achterwege blijven.

Bovendien gaan de energiekosten van consumenten en bedrijfsleven omlaag en krijgt het innovatieve deel van onze economie een enorme impuls. 

Green Building Deal
De regering hoeft niet eens zelf in actie te komen, ze kan ook aanhaken bij initiatieven vanuit het bedrijfsleven. Want die zijn er niet alleen lokaal, maar ook nationaal en grootschalig.

Vorige week presenteerden de banken samen met de bouw-, installatie- en energiebedrijven de Green Building Deal. De initiatiefnemers willen dat de regering het voor spaarders en beleggers weer aantrekkelijk maakt om te investeren in de zogenaamde groenfondsen. 

Vanuit die fondsen zullen de banken vervolgens goedkope leningen aanbieden aan particulieren voor het energiezuinig maken van hun woningen. De bouw- en installatiebedrijven zullen hun klanten op die mogelijkheid attent maken. Op die manier kunnen ieder jaar 150.000 bestaande woningen energiezuiniger worden. 

Dat levert niet alleen energiebesparing op, maar ook werkgelegenheid. Het is opnieuw een voorbeeld van de manier waarop een geringe inspanning van de overheid een omvangrijk effect kan hebben. Eén euro minder aan belastinginkomsten brengt een private investering tot stand van maar liefst 53 euro! 

In economisch moeilijke tijden zoekt iedere regering naar effectief beleid dat weinig of niets kost. Op het gebied van duurzaamheid heeft het kabinet-Rutte de kansen voor het oprapen.

Ir. Marcel Engels
Voorzitter UNETO-VNI