Nieuwe vragen in een nieuw tijdperk: wie is de bronnenbaas?

Nieuwe vragen in een nieuw tijdperk: wie is de bronnenbaas?

Onlangs woonde ik een lezing bij van de vermaarde Franse socioloog en filosoof Bruno Latour. Zijn recente project behelst het introduceren van een nieuw geologisch tijdperk: het Antropoceen. Volgens Latour leven we niet meer in het Holoceen, maar zijn we in een nieuw tijdperk beland. 

Dat is omdat de relatie tussen de aarde en haar bewoners fundamenteel is veranderd. Hiervoor was deze relatie eenzijdig; de aarde beïnvloedde haar bewoners met bevingen, vulkaanuitbarstingen en dergelijke. Maar inmiddels is gebleken dat de menselijke activiteit ook de staat van de aarde beïnvloedt. De relatie is daarmee tweezijdig geworden.

In een recente editie van het tijdschrift Nature stellen wetenschappers voor om als startpunt van het Antropoceen het jaar 1610 te nemen. Arctische ijskernen laten een dip in het CO2-gehalte van de atmosfeer zien. Zij verklaren dit als een gevolg van de West-Europese kolonisatie van het Amerikaanse continent. De meegebrachte pokken leidden tot de dood van ongeveer 50 miljoen inheemse mensen. Het gevolg was dat nagenoeg alle landbouwgrond werd herbebost en de CO2-opname enorm toenam. In West-Europa was een korte koude periode het gevolg - de kleine ijstijd - die we kennen van de wintertaferelen, zoals vastgelegd door onze Hollandse meesters.

Nu we als mensheid de aarde kunnen beïnvloeden en daarmee ons eigen voortbestaan alhier, moeten we ons de vraag stellen wie er gaat over de activiteiten die zulke grootse gevolgen hebben. Wie bepaalt wat we met onze aarde mogen doen of mogen aandoen? Wie is de bronnenbaas? Deze vraag is uitermate relevant nu de gevolgen van ‘global warming’ een serieuze bedreiging voor ons voortbestaan zijn of in ieder geval van grote invloed op de wijze van ons voorbestaan zullen zijn. Het meest voor de hand liggende antwoord op deze vraag is de natiestaat. Naties en supranationale instituties bepalen wat we doen met onze grondstoffen en de inhoud van milieubeleid. Daarmee is onze relatie met de aarde een speelbal van geopolitieke ambities.

Pragmatischer

In zijn bestseller boek ‘If Mayors Ruled the World’ veegt Benjamin Barber de vloer aan met de effectiviteit van de natiestaat – die zijn start eveneens in de 17e eeuw beleefde - als het gaat om het tackelen van de actuele globale problemen, zoals klimaatverandering, armoede, drug- wapen- en mensenhandel, epidemieën en fraude. Barbers pleidooi is dat leiders van steden beter in staat zijn om deze problemen aan te pakken, omdat ze pragmatischer te werk gaan, het bestuur dichter op de burger zit en ze gewend zijn samen te werken met bedrijven en lokale gemeenschappen en daardoor meer creatief en innovatief zijn.

‘Governance for survival’ moet dus gezocht worden in het niveau van de stad. Logisch, want steden zijn het ecosysteem waarin de meeste mensen nu en in de nabije toekomst leven. Het is dit ecosysteem dat weer ‘in-tune’ met de aardse ecosystemen moet worden gebracht. Steden zijn waarschijnlijk het hoogste schaalniveau waarop een lokaal ecosysteem – ook wel urbaan metabolisme -  en een lokale gemeenschap – ook wel ‘community’ – geografisch min of meer overeenkomen. Dat biedt kansen voor een lokaal gedragen specifiek uitgewerkte duurzame omgang met lokale bronnen.

De Chief Resources Officer

Om deze kansen te benutten, moeten we opnieuw de vraag stellen: Wie is de bronnenbaas? Wie weet er genoeg van de lokale, natuurlijke en andere voorraden en de stromen van gebruik om de kansen voor een meer duurzame, meer cyclische omgang te zien, en een ander in staat stelt deze te ontdekken en te stimuleren? De traditionele afdeling voor Onderzoek en Statistiek is het in ieder geval niet. We kunnen niet wachten op een beperkt jaarverslag dat een half jaar na dato uitkomt. Het gaat er om ‘real time’, ‘open’ en intersectorale data te verzamelen, te analyseren en te publiceren, die transparant, vraag-gestuurd en oplossingsgericht inzicht geeft in het gebruik van lokale bronnen, zowel van die van de gemeente als van anderen tot en met de wind en de zon.

Ik stel voor dat iedere gemeente een ‘Chief Resources Officer’ aanstelt. Het is zijn of haar taak op elk moment,  snel en accuraat inzicht te kunnen geven in de wijze waarop de stedelijke gemeenschap omgaat met haar lokale bronnen en kansen te signaleren om dat beter te doen, natuurlijk gebruikmakend van de laatste mogelijkheden van ICT. Zo worden steden ‘Smart cities’. Door goed te weten wat de ‘resources’ zijn die hen in staat stellen eigen specifieke slimmigheid te organiseren, samen met de lokale gemeenschap van burgers en bedrijven. Welke gemeente stelt de eerste bronnenbaas voor haar voorraadstad aan?

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c40 c54 c260
30

30

In de numerologie staat het getal 30 symbool voor creativiteit en optimisme. Wellicht niet geheel toevallig dat demissionair minister De Jonge de ambitie uitte ...

Lees verder

c21 c40 c54
De groennorm voor steden: een reflectie

De groennorm voor steden: een reflectie

‘Vele miljarden nodig voor vergroening van steden’, zo kopte dagblad Trouw recentelijk. In het rapport, dat onlangs aangeboden werd aan demissionair ...

Lees verder

c21 c54
Expertvisie 2024: het jaar van de sociale transitie

Expertvisie 2024: het jaar van de sociale transitie

The soaring twenties: het besef dat de temperaturen stijgen. Weten welke gevolgen dit heeft voor de zeespiegel en voor alle ecosystemen op de planeet. De zeespiegel ...

Lees verder

c21 c54
Expertvisie 2024: <span>“</span>Steek je NECK uit<span>”</span>

Expertvisie 2024: “Steek je NECK uit”

Het is vreselijk om te zien hoeveel ellende er uit oorlog en vele andere soorten ontwrichtingen voorkomt. Dit knaagt aan alles en dreunt door in onze Tweede Kamer-verkiezingen. ...

Lees verder

c21 c41 c54
Expertvisie 2024: <span>“</span>De rol van AI en IT wordt enorm!<span>”</span>

Expertvisie 2024: “De rol van AI en IT ...

In tijden van netcongestie, met name voor nieuwe en extra netaansluitingen, bestaat voor grote kantoorgebouwen en industrieën steeds vaker de noodzaak om het ...

Lees verder

c21 c41 c54
Expertvisie 2024: <span>“</span>Als het aan mij ligt, doen we het zo!<span>”</span>

Expertvisie 2024: “Als het aan mij ...

Begin november 2023 voorspelde de Europese klimaatdienst Copernicus dat 2023 wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten wordt. Alarmerende berichten over het smelten ...

Lees verder

c21 c41 c54
Expertvisie 2024: <span>“</span>Dit jaar maakt de weg vrij voor grootschalige duurzaamheid.<span>”</span>

Expertvisie 2024: “Dit jaar maakt de weg ...

Waarom wordt 2024 hét kanteljaar op duurzaamheidsvlak? We interviewen Bram Adema van CFP Green Buildings, die de urgentie voor verduurzaming laat zien voor ...

Lees verder

c21 c41 c54
Expertvisie 2024: <span>“</span>We ontkomen niet aan politieke vertraging; markt meer aan zet.<span>”</span>

Expertvisie 2024: “We ontkomen niet aan ...

Na de politieke aardverschuiving op 22 november werd duurzaam Nederland wakker met een flinke kater. De verkiezingsuitslag staat niet voor een kleine verandering, ...

Lees verder

c21 c41 c54 c237 c265 c299
Expertvisie 2024: het jaar van gezonde woningen en wijken

Expertvisie 2024: het jaar van gezonde woningen ...

Om innovaties aan te jagen, moeten we woningen blijven bouwen en verkopen. Om dit voor elkaar te krijgen, is het van belang het financiële speelveld te veranderen. ...

Lees verder

c21 c41 c54
Expertvisie 2024: met Net Zero sneller naar het social tipping point

Expertvisie 2024: met Net Zero sneller naar ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om een ambitieuze CO2-strategie ...

Lees verder

c21 c41 c54 c243 c265
De toekomst van energiebeheer: de smart power plant

De toekomst van energiebeheer: de smart power ...

Een smart power plant is de sleutel voor een groene toekomst van je bedrijf. Deze innovatieve systemen openen de deur naar kostenbesparing, duurzaamheid én ...

Lees verder

c21 c54
Digitaal bouwen bevordert groener en betaalbaar wonen

Digitaal bouwen bevordert groener en betaalbaar ...

“Het is in veel gevallen beter om wat we al hebben aan te passen, het zogenaamde retrofitten, dan te beginnen vanaf nul.” Dat zegt Leander Grasman, ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up