[De Terugblik] Bio-ecologische woning van Jean Frantzen en Ine Vermeulen

Duurzaam bouwen gaat vaak over vooruitkijken, maar het is misschien wel interessanter om terug te blikken. Met enige regelmaat belichten we duurzame projecten. Dit keer de bio-ecologische woning van Jean Frantzen en Ine Vermeulen.

In 2000 hebben Ine Vermeulen en Jean Frantzen een recreatiewoning geërfd in Westerbork vlakbij het museumdorp Orvelte. Om het huisje comfortabel te maken is het geïsoleerd, van een leemkachel voorzien en geheel gestuukt met leem. Door deze ingreep was het binnenklimaat flink verbeterd. Later deed de gelegenheid zich voor om op deze plek een woonvergunning te krijgen.

Er is een ontwerp gemaakt waarbij als uitgangspunten golden: behoud van de leemkachel, zoveel mogelijk hergebruik van het bestaande huisje en veel aandacht voor comfort. Bovendien moest er een nieuwe slaapkamer met badkamer bij, een logeerkamer met badkamer en een werkkamer. En de woning moest marktconform worden gerealiseerd.

Houtskeletbouw
Er zijn twee slaapvertrekken naast het huisje ontworpen en een werkruimte op het huisje. Het nieuwe gedeelte is in houtskeletbouw met een dampopen constructie uitgevoerd en het oude gedeelte is ingepakt.

De stijlen van het skelet zijn 18cm diep en de holtes zijn ingeblazen met papierisolatie. Bij deze dikte vormt het hout een koudebrug, daarom is gekozen voor een 6cm dikke buitenafwerking van met latex geïmpregneerd houtvezelplaat.

Gevel
De gehele gevel is voorzien van onbehandelde lariks delen. De detaillering is open zodat het hout altijd goed kan drogen. Dit is vooral belangrijk voor de kopse kant van hout, daar kan veel water capillair indringen. De gevel van de verdieping steekt iets uit, zodat het water voorlangs de gevel valt (“op de vlucht”, zoals onze oude bouwmeesters dat deden). Ten slotte heeft het dak een flink overstek, waarmee de gevel ook beschermd wordt.

Binnenklimaat
Om een gezond en stabiel binnenklimaat te realiseren is gebruik gemaakt van natuurlijke materialen die vocht en temperatuur kunnen reguleren. De binnenkant van alle buitenwanden zijn voorzien van 2 cm dikke leemlaag met een finishlaag in een lichte kleur.

Hiermee wordt een flinke massa toegevoegd die bij warm weer accumulerend werkt. De vloer, het plafond en de aftimmering zijn van hout met olieafwerking zodat de vochtaccumulerende werking intact blijft.

De binnenwanden zijn opgebouwd met FAAY-elementen. Dit zijn massieve verdiepingshoge elementen van 60cm breed met een kern van vlasscheven en een afwerking van rogips. Ook hier is het inbrengen van massa in de woning een belangrijk uitgangspunt geweest. Bovendien presteren deze elementen ook beter op het gebied van geluidsisolatie.

Hergebruik
Het originele huisje is dus nog in het eindresultaat aanwezig. De dakpannen hebben elders een bestemming gevonden. Het dakbeschot is in de kachel verdwenen en de gordingen zijn hergebruikt voor de schuur. Het dak was geïsoleerd met papiervlokken. Dit is in grote zakken opgeslagen en later weer in het nieuwe huis ingeblazen.

Kachel
De leemkachel is de basis voor het energieconcept. De kachel staat op een centrale plek in het huis, zodat deze het hele huis kan verwarmen. Voor warmwater (en eventueel warmte via vloerverwarming) wordt een warmtepomp gebruikt die de warmte uit de ventilatielucht van het huis haalt. Deze krijgt extra warmte via een zonnecollector.

Verse ventilatielucht kan via een grondbuisventilator binnengebracht worden. Hiermee is ’s winters de ergste kou van de lucht en er kan ’s zomers mee gekoeld worden.

Drents hout
Het huis staat naast een natuurgebied van Staatsbosbeheer. Extra aandacht is gegeven aan de inpassing in het landschap. Dit is gedaan door onbehandeld (Drents) lariks toe te passen en het dak te voorzien van dakbegroeiing.

Daar waar het hout wat is gaan werken weten boomkruipers en vleermuizen achter het hout een plekje te vinden. Ook zijn er nestkastjes opgehangen waar veelvuldig van gebruikt gemaakt wordt. Bij de aanplant van de singel is alleen inlandse beplanting gebruikt.

Dak
De dakbegroeiing bestaat uit sedummatten die op substraat zijn aangebracht. Er is gebruik gemaakt van golfplaten die horizontaal zijn gelegd. Hierdoor was het mogelijk om met een dakhelling van 400 genoeg substraat te kunnen aanbrengen.

Bovendien kan op deze manier ook het dak damp-open uitgevoerd worden. De golfplaten overlappen elkaar niet maar liggen los van elkaar. Er zijn verholen goten aangebracht van EPDM om het water onderlangs af te voeren.

Eindresultaat
Het resultaat is een zeer comfortabele woning. De warmte van de leemkachel is meer dan aangenaam. En ’s zomers is het binnen goed koel te houden. Ook na een groot aantal dagen blijft de temperatuur koeler dan 22-23 graden.

Het wordt als prettig ervaren om zelf een grote invloed te hebben op de installaties. Vooral het zelf aan en uit kunnen zetten van de ventilatoren is een voordeel vanwege de stilte in en om het huis.

Facts & Figures
Milieumaatregelingen
Energie: Rc= >6,5 W/m2K
hoofdverwarming dmv leemkachel, wtw uit retourlucht door middel van warmtepomp (eerste van stiebel-eltron in Nederland) tbv warm tapwater en vloerverwarming, warmtepomp aangesloten op een zonnecollector. Voor winter en zomer voorverwarmde resp gekoelde lucht dmv grondbuisventilatie (handbediend). Solatube voor daglicht diep in de woning. Warmwater aansluiting voor wasmachine en vaatwasser

Materiaalgebruik: Maximalisatie hergebruik, maximalisatie vernieuwbare materialen, dampopen hsb constructie. Wand opbouw (bi-bu) leemfinish, leem met stro op (fsc) osb, hsb met 18cm isovloc, 6cm houtvezelplaat buiten. Afgewerkt met onbehandeld fijngezaagd lariks uit Drenthe, gezaagd in Groningen.
Vloeren van osb (olie) op een onderlaag van houtvezelplaat. Lariks kozijnen, draai-kiep met dubbele kierdichting. Afwerking met auro. Interieur met leem of hout met olie afgewerkt. Ruime overstekken tbv de gevel. Demontabele vloerverwarming. PP ipv PVC. EPDM voor dakgoten. Binnenwanden rogips met kern van vlasscheven (faay). Naaddichting met PE band. Hoge plafonds. Geïsoleerde buitendeuren.

Afmeting
: Vloeroppervlak: 140 m2,  inhoud: 440m3.
Verbruik op jaarbasis: Gas: 25m3 (koken)
Electra: 4400 kWh
Opdrachtgevers: Ine Vermeulen en Jean Frantzen
Architect: Jean Frantzen

Auteur: Ir. Jean Frantzen, werkzaam als projectleider duurzaam bouwen bij DGMR Drachten

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c26 c185
Bankkantoor grotendeels uit gerecyclede materialen gebouwd 

Bankkantoor grotendeels uit gerecyclede materialen ...

ING heropende het verbouwde bankkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam. Er zijn zoveel mogelijk materialen gebruikt uit het oude kantoor en gerecylede materialen ...

Lees verder

c21 c26 c185
<span>“</span>Het voornaamste is dat de opdrachtgever circulair wil renoveren<span>“</span>

“Het voornaamste is dat de opdrachtgever ...

Renoveren is zeker niet nieuw, maar ook in renovatieprojecten komt er steeds meer aandacht om zoveel mogelijk materialen te hergebruiken. Een goede ontwikkeling, ...

Lees verder

c21 c26 c185 c237 c265
Houtbouw woongebouw Sawa officieel van start

Houtbouw woongebouw Sawa officieel van start

Met de plaatsing van de eerste houten delen is de houtbouw van het project Sawa in de Delfshaven in Rotterdam officieel van start gegaan.

Lees verder

c21 c26 c41 c237
CO2-reductie bij renovatie en nieuwbouw drinkwaterproductielocaties

CO2-reductie bij renovatie en nieuwbouw drinkwaterproductielocaties

Vitens sluit een vierjarige raamovereenkomst met combinatie Heijmans-GMB voor de renovatie of nieuwbouw van drinkwaterproductielocaties. Bij het ontwerpen, bouwen ...

Lees verder

c21 c26 c40 c265
48 duurzame sociale huurappartementen in Noordwijk

48 duurzame sociale huurappartementen in Noordwijk

Woonstichting Stek en Van Wijnen tekenden een overeenkomst voor de bouw van 48 sociale huurappartementen in Noordwijk. Het gebouw is onderdeel van gebiedsontwikkeling ...

Lees verder

c21 c26 c41 c260 c265
Nieuwe duurzame onderkomen West Betuwe met houten bouwdelen

Nieuwe duurzame onderkomen West Betuwe met houten ...

Het nieuwe onderkomen van fusiegemeente West Betuwe zet in op biobased materialen en transformatie. Het ontwerp van de architectuur en het interieur komt van cepezed ...

Lees verder

c21 c26 c185 c260 c265
Houten bedrijfsgebouw met maximale inzet op Reduce

Houten bedrijfsgebouw met maximale inzet op ...

De ontwikkeling en realisatie van het nieuwe houten bedrijfsgebouw van BluePrint Automation (BPA) wordt uitgevoerd door Aan de Stegge Twello. Er worden natuurlijke ...

Lees verder

c21 c26 c277
Nieuwe Weelde is natuurinclusief en klimaatadaptief

Nieuwe Weelde is natuurinclusief en klimaatadaptief

Nieuwe Weelde, het plan van bouwende projectontwikkelaar VORM in woonwijk Nieuwe Steen in Hoorn, biedt een nieuw perspectief op ouder worden. Het gaat om 60 betaalbare ...

Lees verder

c21 c26 c40
Hoogste groene gebouw van Nederland

Hoogste groene gebouw van Nederland

Wonderwoods in Utrecht bereikte zijn hoogste punt. Het eerste project van het Utrechtse Beurskwartier nadert zijn voltooiing. Het bestaat uit twee torens, van 104 ...

Lees verder

c21 c26 c41 c184 c277
45 klimaatadaptieve en gasloze sociale huurwoningen

45 klimaatadaptieve en gasloze sociale huurwoningen

Woningcorporatie De Woonplaats en Janssen de Jong Bouw realiseren 45 klimaatadaptieve en gasloze sociale huurwoningen in Stroinkslanden-Zuid in gemeente Enschede. ...

Lees verder

c21 c26 c40 c185 c190
Ontwerpstrategieën om milieulast te beperken

Ontwerpstrategieën om milieulast te beperken

Als je de milieulast van een gebouw onder de loep neemt, zie je dat de draagconstructie een groot aandeel heeft in de milieulast: ongeveer 60 procent van de materialen ...

Lees verder

c21 c26 c40 c185 c260
Hoge lat voor Westraven met biobased materialen

Hoge lat voor Westraven met biobased materialen

Kantoorgebouw Westraven, tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de snelweg A12 bij Utrecht, kreeg bijna twintig jaar geleden een renovatie en uitbreiding. Om de tand ...

Lees verder

Reacties

hartstikke mooi materiaal dat inlands lariks; een waarachtig duurzaam materiaal. In nederland wordt het alleen bij dit soort mooie ( kleine) projekten toegepast. Bij grote projekten is meestal het Western red cedar favoriet, afkomstig van de Thuja plicata, een boom die wel 60 meter hoog kan worden met een doorsnee van 6 meter, en groeit in de gematigde gebieden van Noord Noord Amerika en Canada ( oerbossen ). www.hethuisoppalen.nl

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up