Remontabiliteit en reductie dankzij materiaalpaspoort

timer5 min
Remontabiliteit en reductie dankzij materiaalpaspoort

Het kantoor van Triodos Bank in Driebergen-Rijsenburg is ontworpen als een remontabel gebouw. Alle toegepaste materialen zijn vastgelegd in een digitaal materiaalpaspoort van Madaster. Dat geeft aan welke grondstoffen het gebouw aan het einde van zijn levenscyclus weer kan leveren. Ada Schallenberg, proces manager facilities van Triodos Bank, was van meet af aan bij het materiaalpaspoort betrokken. “Ons motief: registreren wat in je gebouw zit, ook al weet je nog niet of je het nodig hebt, om zo te komen tot duurzaamheid en remontabiliteit.”

Duurzaamheid was leitmotif bij ontwerp en bouw van het nieuwe kantoor van Triodos Bank op Landgoed De Reehorst in Driebergen-Rijsenburg. Het door Triodos Bank met EDGE ontwikkelde en door architect Thomas Rau ontworpen gebouw scoort BREEAM Outstanding. Dat duurzaamheidscertificaat dankt het pand onder meer aan een hoofdconstructie uit PEFC-goedgekeurd kruishout, groene daken, drieduizend vierkante meter PV op het overdekte parkeerterrein, een Rc van 6, een WKO en volledige remontabiliteit.

Sneller, beter en slimmer

Vanwege die remontabiliteit heeft Triodos Bank een materiaalpaspoort waarin alle gebruikte onderdelen en materialen in het gebouw zijn vastgelegd. Ada Schallenberg was als procesmanager facilities bij het opstellen van dat materiaalpaspoort betrokken: "In het proces keek ik onder andere mee welke installaties en materialen in het gebouw verwerkt zijn, van bijvoorbeeld het materiaal op de vloeren en wanden en de wijze van bevestigen tot aan de wc-rolhouder toe."

De doelstelling daarbij: zoeken naar mogelijkheden om zo min mogelijk materiaal te gebruiken en het gebouw te laten draaien op zo weinig installaties als mogelijk. Schallenberg: "De basis was steeds: niet toepassen is duurzamer. Wij werkten met een integrale projectgroep, met naast opdrachtgever, ontwikkelaar en architect ook partijen als installateurs, en een interieur- en landschapsarchitect. Dat werpt vruchten af in de zoektocht naar materiaalreductie én het vormgeven met respect voor de omgeving."

Als concreet voorbeeld noemt Schallenberg de WKO: "Je kunt in het gebouw zien dat we ook over de WKO nadachten in relatie tot duurzaamheid. We hebben bijvoorbeeld de koelcellen van de catering aangesloten op de WKO, om beter en slimmer gebruik te maken van de warmte die al beschikbaar is."

Bestaande bouw: lastig

Triodos Bank heeft een digitaal materiaalpaspoort van Madaster. Een logische keuze, stelt Schallenberg, want architect Thomas Rau is behalve ontwerper van Triodos Bank ook mede-bedenker van dat materiaalpaspoort. Schallenberg: "In de opdracht voor deze nieuwbouw hadden we een materiaalpaspoort voorgeschreven. We hebben een aantal architectenbureaus bekeken. Via Rau kwamen we voor dit pand uit bij Madaster."

Binnen Triodos Bank is de wens om materiaalpaspoorten op te stellen niet nieuw. Het bedrijf ondernam al eens een poging om een dergelijk document te creëren, vertelt Schallenberg. Van een bestaand gebouw: "Dat bleek lastig. In Autocad staat nooit precíes hoeveel schroeven in een gebouw gebruikt zijn. Bij een nieuw gebouw gaat dat beter. Je kunt het maken van een materiaalpaspoort dan ook het beste in de ontwerpfase doen. Later is het altijd lastiger. "

Remontabiliteit en reductie dankzij materiaalpaspoort

Het maken van een materiaalpaspoort gaat het beste in de ontwerpfase. Later wordt het lastiger.

Paspoort in de cloud

In het cloudplatform van Madaster staan alle data over de onderdelen en materialen van het nieuwe bankgebouw van Triodos Bank vermeld. Zo geeft het digitale materiaalpaspoort aan welke grondstoffen een gebouw kan leveren aan het einde van de levenscyclus van dat gebouw. Triodos Bank heeft een abonnement dat toegang biedt tot het materiaalpaspoort. Schallenberg: “Je kunt er dingen toevoegen en weghalen. Nu staat het gebouw er bijvoorbeeld in, maar het interieur niet. Dat ook nog eens toevoegen, is overigens best veel werk. Ontleed een bureaustoel maar eens tot de materialen die erin verwerkt zijn.”

Gebruik: ongewis

Hoe Triodos Bank het materiaalpaspoort voor het nieuwe kantoor in Driebergen-Rijsenburg gaat inzetten, is ongewis, vertelt Schallenberg. “Ons motief was: registreren wat in je gebouw zit, ook al weet je nog niet of je het nodig hebt, om zo te komen tot duurzaam materiaalgebruik en remontabiliteit. We weten nu nog niet hoe we later met dat document gaan werken, maar we hebben die kennis over de materialen nu wel paraat. Bij een verandering in het gebouw of de ontmanteling heb je die informatie voorhanden en is het eenvoudiger om te bepalen hoeveel hout je hebt dat beschikbaar is voor hergebruik en niet behandeld is met chemische middelen, hoeveel kuub gips je voor hergebruik uit het gebouw kunt halen, et cetera.”

Het materiaalpaspoort van de Triodos Bank is uitgebreid. Neem het dubbelglas aan de gevel. In het materialenpaspoort is de herkomst van de glaspanelen vastgelegd. Maar ook de herkomst van de grondstof van het glas. Volgens Schallenberg is het altijd een beetje koffiedik kijken of die informatie straks daadwerkelijk bruikbaar is, bijvoorbeeld bij het ontmantelen van het gebouw: “Pas als materialen vrijkomen voor hergebruik wordt de waarde van het materialenpaspoort volledig zichtbaar. Voorspellen is lastig. Maar op dit moment bestaat er zover ik weet geen andere manier van registreren dan een materiaalpaspoort.”

Middel, geen doel

Schallenberg verwacht dat, mocht Triodos Bank in de toekomst nog een keer een nieuw pand bouwen, er ook voor dat gebouw een materiaalpaspoort of iets dergelijks opgesteld zal worden: "Ik denk dat we hoe dan ook kijken naar een vorm van registratie van de materialen. Bij bestaande bouw geldt echter: hoe ouder het pand, hoe lastiger het is."

Voor een verplichting is Schallenberg niet zonder meer: "Dat lijkt me weinig zinvol. Belangrijk is het denken erachter, het remontabel en duurzaam bouwen en het kunnen hergebruiken van grondstoffen. Daarvoor heb je registratie van gebruikte materialen nodig. Het materiaalpaspoort is een middel, geen doel op zich."

Tekst: Hans Fuchs, Beeld: Triodos Bank

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c40 c185 c190 c225 c244
De impact van losmaakbaar detailleren op hergebruik

De impact van losmaakbaar detailleren op hergebruik

Losmaakbaar detailleren is een voorwaarde voor een circulaire economie. Platform CB’23 illustreerde het belang met een leidraad, om de circulariteitstransitie ...

Lees verder

c21 c41 c136 c225 c244
Vloer met fabrieksmatig ingebouwde installaties

Vloer met fabrieksmatig ingebouwde installaties

Hogere kwaliteit, minder faalkosten en uitstoot van schadelijke broeikasgassen zijn voordelen van prefab bouwen. De VBI Integraalvloer is een plug-and-play-vloer ...

Lees verder

c21 c40 c225 c243 c244
Twee dagen lang op VSK 2024: Duurzaam Gebouwd Talks

Twee dagen lang op VSK 2024: Duurzaam Gebouwd ...

Duurzaam Gebouwd Talks is twee dagen lang te gast op de VSK 2024. Luister live mee als we in gesprek gaan met gasten als Doekle Terpstra (Techniek Nederland), Tim ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c244
Van fictie naar realiteit bij circulariteitsessie Windesheim

Van fictie naar realiteit bij circulariteitsessie ...

In samenwerking met Hogeschool Windesheim, Technische Unie en W/E Adviseurs organiseerde SPIE Nederland een event. De deelnemers kregen een uitdaging mee: denk ...

Lees verder

c225 c244 c277 c295
Wubbo Ockels Innovatieprijs stimuleert talent om duurzame impact te maken

Wubbo Ockels Innovatieprijs stimuleert talent ...

Astronaut en duurzaamheidspionier Wubbo Ockels was een toonbeeld van innovatief denken en om zijn gedachtegoed in leven te houden is er nu Wubbo Ockels Innovatieprijs.

Lees verder

c21 c225 c244
Circulair aanbesteden, hoe doe je dat? (Deel 2 van 2)

Circulair aanbesteden, hoe doe je dat? (Deel ...

Vanaf 2023 pakt het Rijksvastgoedbedrijf het circulair aanbesteden op, maar hoe pak je dat nu in de weerbarstige praktijk aan? Tijdens de Alba Academie op 9 mei ...

Lees verder

c21 c225 c244
Circulair aanbesteden, hoe doe je dat? (Deel 1 van 2)

Circulair aanbesteden, hoe doe je dat? (Deel ...

Vanaf 2023 pakt het Rijksvastgoedbedrijf het circulair aanbesteden op, maar hoe pak je dat nu in de weerbarstige praktijk aan? Tijdens de Alba Academie op 9 mei ...

Lees verder

c21 c225 c244
Advertorial: Knauf koploper in recycling

Advertorial: Knauf koploper in recycling

“Hard van de daken schreeuwen is niet iets wat past bij ons traditionele Duitse familiebedrijf”, vertelt Bauke Geuzebroek, sinds april dit jaar directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c244
Gideon organiseert Pop-up Dinner: 'Lekker eten, mét inhoud'

Gideon organiseert Pop-up Dinner: 'Lekker eten, ...

Op 22 mei organiseert Gideon met hulp van het KeileCollectief, Group A architecten en Climate Clean Up het Spring Fling Gideon Pop-up Dinner in het Keilepand in ...

Lees verder

c21 c225 c244
Meer waarde uit afval én mensen

Meer waarde uit afval én mensen

De circulaire economie komt steeds hoger op de politieke agenda van gemeenten te staan en als de routekaart van deze transitie vaststaat, hoort daar vaak een circulair ...

Lees verder

c21 c225 c244
Position paper DGBC en Gideon: 'Aparte GWP-eis!'

Position paper DGBC en Gideon: 'Aparte GWP-eis!'

In een nieuwe position Paper van DGBC en Gideon pleiten de partijen voor bewustere keuzes bij de aanscherping van de MPG en een aantal veranderingen: meer sturen ...

Lees verder

c21 c225 c244
Gratis whitepaper: ‘Circulair bouwen met maximale CO2-impact’

Gratis whitepaper: ‘Circulair bouwen met ...

In samenwerking met DWA lanceert Duurzaam Gebouwd de gratis whitepaper ‘Circulair bouwen met maximale CO2-impact’. Deze kersverse publicatie laat zien ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up