‘Praten en afstemmen is ook je werk’

timer7 min
‘Praten en afstemmen is ook je werk’

Ruim vier jaar lang zette het ingenieursbureau van de gemeente Zaanstad de ramen wijd open. Door een transparante, samenwerkingsgerichte werkwijze met aannemers in de GWW werd getracht het onderlinge wantrouwen weg te nemen en vertrouwen te winnen. In april verscheen het eindrapport. Willen de aannemers ook af van de vechtcontracten en de ingezette weg vervolgen?

Jaap Boes, afdelingshoofd van het ingenieursbureau (Sector Openbare Ruimte), wond er nooit doekjes om en stak vaak genoeg de hand in eigen boezem. Ook in zijn organisatie was (en is) er een cultuurverandering nodig. Nu was het woord aan de betrokken aannemers. Wat vonden zij van het project ‘Samenwerking & Vertrouwen’ opgesteld door adviesbureau Tauw en Bouwmeesters Training en Advies?

M‘Praten en afstemmen is ook je werk’et ongeveer twintig aannemers als publiek werd een informele marktconsulatie aangegrepen om het eindrapport te presenteren. De ervaringen uit het project werden samengevat in deze thema’s:

  • Risicomanagement
  • Duurzaamheid
  • Informatievoorziening
  • Contractkeuze
  • Aanbesteden
  • Houding en gedrag

Voordat de architecten van het traject, Amber Snellenburg en Henberto Remmerts (beide TAUW), de thema’s verder toelichtten, toonde deze video de kern van de zaak:

Samen

Over risicomanagement constateerde Snellenburg op basis van het eindrapport dat het vaak een papieren werkelijkheid betreft en dat het zaak is om vroegtijdig echt inhoudelijke risicosessies te houden. Bewandel vervolgens samen dit pad, geef risicomanagement een plek in de organisatie en in de projecten en borg de kwaliteit. Snellenburg: “Zorg voor een goede allocatie van de risico’s. Wie kan een risico goed dragen en wie kan een risico het beste beheersen? Vergeet bovendien ook niet de beheersmaatregelen te evalueren.” Voor Boes was deze aanbeveling al aanleiding om zich hard te maken voor het creëren van de functie van risicomanager. Een andere aanbeveling luidde dat ook het overige personeel wat betreft dit onderwerp goed opgeleid dient te worden.

‘Praten en afstemmen is ook je werk’Duurzaamheid is alom tegenwoordig, maar het is ook een containerbegrip met veel uitdagingen en kansen, aldus Snellenburg. Ook dit thema verdient een goede plek én meer draagvlak in de organisatie, waarna de kwaliteit geborgd moet worden. TAUW ziet echter (vaker) dat opdrachtgevers er nog onvoldoende klaar voor zijn. Laat daarom aannemers vroegtijdig meedenken, want zij kunnen veel verstand hebben van duurzame materialen, beter materieel en minder uitstoot van CO2. Vaak zijn het beheerders die hierin nog stappen moeten maken, zo beaamden meerdere aanwezigen, dus betrek hen bij het opstellen van de bestekken en bekijk dan nadrukkelijk wat er duurzamer kan. Geef vervolgens de markt de ruimte en zet in op onderscheidend vermogen en specifieke impact die past bij een project”, aldus Snellenburg.

Gesprek

“Het doel van een goede informatievoorziening”, vervolgde Remmerts, “moet zijn het helder krijgen van de intentie van een project. Er zijn best veel mogelijkheden om met de markt in gesprek te gaan, zoals de informele marktconsultatie van vandaag of voor een specifiek project. Toch worden die mogelijkheden niet altijd gezien of men durft het niet aan. Ook individuele inlichtingen zijn goed mogelijk. Als je als opdrachtgever transparant bent in het proces en iedereen gelijke kansen geeft, kan je zoveel interactie organiseren als je zelf wilt. Ik roep de aannemers ook op om daarnaar te vragen.” 

‘Praten en afstemmen is ook je werk’Als randvoorwaarden benoemt Remmerts ‘voldoende tijd’. “Als marktpartijen meer tijd hebben, krijg je een veel betere aanbieding en dan ontstaat er veel minder gedoe in de uitvoering. Zorg ook voor een heldere rol- en taakverdeling, met name bij een overdracht. Bij ieder project gaan aan beide zijden mensen weg. Dan moet je niet alleen kunnen terugvallen op harde, technische informatie, maar ook op wat je hebt afgesproken over doel, intentie en belangen.”

Vergeet verder in de Project Startup niet te praten over hoe een project tot stand kwam en over de knelpunten waar de gemeente tegenaan liep. Dat kan gaan over de omgeving, maar ook over bestuurlijke dingen. “Het helpt je als aannemer aanzienlijk als je weet wat de echte doelstelling en de achtergronden van een project zijn. Dan kun je veel beter samenwerken.”

De contractkeuze is een ander stokpaardje van Remmerts (medeauteur van de Modelovereenkomst Bouwteam Duurzaam Gebouwd 2020). “Kijk als gemeente goed in de spiegel en maak een bewuste keuze voor een RAW-bestek of bouwteam. Op dit moment zijn bouwteams ontzettend sexy, maar je gaat niet voor elk werk een bouwteam aan. Je moet weten wat je ermee wilt bereiken. Stel eerst vast wat je zelf niet kunt en aan de markt kunt laten. Een bouwteam gaat niet sneller, is niet goedkoper, maar geeft vooral een hogere kwaliteit. Als je dan uitvraagt op duurzaamheid, moet je wel zorgen voor functioneel specificeren. Dat kan echter niet iedereen, dus zorg voor een goede opleiding en ondersteun je mensen eventueel met een coach.”

Onderlinge connectie

‘Praten en afstemmen is ook je werk’In de aanbesteding wordt nog veel gewerkt met EMVI-criteria, ging Remmerts verder. Waarbij het steeds de vraag is welk onderdeel zwaarder weegt: de prijs, de kwaliteit, de samenwerking of iets anders. Geef de aannemer de kans om zich te onderscheiden, betoogde Remmerts, waar Snellenburg aan toevoegde: “Maak dat wel meetbaar genoeg en zorg ervoor dat het ook daadwerkelijk iets toevoegt aan een project.” Waarop Remmerts waarschuwde dat beloftes ook waargemaakt moeten worden, anders levert dat veel frustratie op bij de opdrachtgever. “CROW heeft daar een handige handleiding voor. De basis is echter met elkaar het gesprek aangaan.” En het liefst zo vroeg mogelijk, als het aan Boes ligt.

Het zesde thema, houding en gedrag, werd toegelicht door samenwerkingscoach (Arthur Weesie, Bouwmeesters). Die meteen met de deur in huis viel met: “Ga niet mailen als de gemeente zich niet aan dit rapport houdt.” Weesie hamerde vooral op de onderlinge connectie. “Het begint ermee dat je de bereidwilligheid hebt om samen een werk te maken en daarvoor moet je elkaar leren kennen. Daar is echt tijd voor nodig. Als je elkaar echter nog niet kent en er gebeurt iets, dan gaat het niet goed komen. Organiseer dan dat een relatiemanager de focus houdt op die samenwerking. Zie het echt als onderdeel van je werk. Ontwikkel ook je communicatieve vaardigheden en wees er bewust van wat jouw communiceren met anderen doet”, besloot Weesie.

Kosten voor de baat

Met als hogere doel ‘samen voor Zaanstad mooie projecten maken’ en met alle ervaringen en conclusies uit het rapport, wendde Boes zich ten slotte tot de aannemers in de zaal om te peilen hoe zij erin staan. Voor een betere communicatie en samenwerking met de markt is Zaanstad bereid tijd en geld te steken in de eigen mensen. Geldt dat ook voor de betrokken bedrijven of moet er voor ‘samenwerken’ een extra vergoeding komen?

‘Praten en afstemmen is ook je werk’De eerste reacties uit de zaal waren wisselend. Voor een grote, landelijke bouwer is het een eenvoudige zaak: zij werken al met relatiemanagers. Een kleinere bouwer stelde echter ‘Wij zijn geen geldmachine’ en kaatste de bal terug naar Boes. De teneur in de zaal werd uiteindelijk het best verwoord door de aannemer die stelde: “Elke aannemer weet dat de kosten voor de baat uitgaan en dat dit meer opbrengt dan dat het kost. Als je hieraan begint, levert het meer op en je volgende project loopt nog beter.” Waarna Boes concludeerde dat ‘Samenwerking & Vertrouwen’ in de inschrijfleidraad een plek krijgt, zodat iedereen weet dat Zaanstad voortaan op die manier werkt. Bovendien verspreidde hij een poster die alle tips over samenwerking in stripvorm uitbeeldt. Voor in de keet en werkkamer!

Daarmee besloot Zaanstad een succesvol project en concludeerde Remmerts: “Als reden van het traject benoemde Jaap Boes de vechtcontracten, wat volgens hem zeker niet alleen aan de aannemers lag. Die openheid was prachtig en mooi om aan bij te dragen. Ik heb inmiddels veranderingen gezien en ook de worsteling die bedrijven en mensen ermee hebben. De wil is er, ik zie verbeteringen, maar het gaat langzaam. Bedenk echter dat praten en afstemmen ook je werk is. Het hoort er gewoon bij.”

Lees ook:
https://www.duurzaamgebouwd.nl/artikel/20210628-zaanstad-werkt-openhartig-en-intensief-aan-samenwerking-met-marktpartijen

https://www.duurzaamgebouwd.nl/artikel/20220110-een-10-voor-meedenken-met-de-andere-partij

Tekst: Ysbrand Visser
Foto boven: Shutterstock
Afbeeldingen (strip): TAUW/Olivier Rijcken

 

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c41 c184 c225 c243 c283
Aardgasvrij dankzij programmatische aanpak ‘Plan Arthur’

Aardgasvrij dankzij programmatische aanpak ‘Plan ...

De klok tikt door om de vastgoedvoorraad aardgasvrij te maken. Om grote stappen te zetten naar duurzame wijken, zonder gebruik van fossiele brandstoffen en uitstoot ...

Lees verder

c21 c140 c185 c225 c283
Op weg naar de perfecte circulaire aanbesteding

Op weg naar de perfecte circulaire aanbesteding

Het adviesbureau Alba Concepts publiceerde afgelopen week een kennisdocument over circulair aanbesteden. Deze whitepaper is erg interessant voor opdrachtgevers ...

Lees verder

c21 c225 c283
‘Traditionele aanpak projectinkoop fundamenteel veranderen’

‘Traditionele aanpak projectinkoop fundamenteel ...

De lancering van de Modelovereenkomst Bouwteam Duurzaam Gebouwd 2020 heeft niet alleen nationaal veel aandacht getrokken. Ook internationaal timmert het model aan ...

Lees verder

c21 c225 c283
Ontdek de voordelen van programmatisch inkopen

Ontdek de voordelen van programmatisch inkopen

Wat zijn de ingrediënten voor een inkoopproces waarbij het streven is om doelen en ambities in de GWW-sector op een hoger niveau te behalen? Dat onderwerp ...

Lees verder

c21 c225 c283
Openhartig gesprek: diepe dalen én hoge pieken samenwerking

Openhartig gesprek: diepe dalen én hoge ...

Het was een opmerkelijke bijeenkomst, half januari in Deventer. Hoe beslecht je een langdurige samenwerking, van meer dan tien jaar, waarin de partijen het door ...

Lees verder

c21 c225 c267 c283
De bouw gaat met paardensprongen vooruit!

De bouw gaat met paardensprongen vooruit!

Als aan de kant van opdrachtgevers de inhoudelijke kennis ontbreekt, wat moeten hoofdaannemers dan meebrengen om projecten tot een goed einde te brengen? En wat ...

Lees verder

c21 c225 c283
‘Het geïntegreerde contract is nog lang niet afgeschreven’

‘Het geïntegreerde contract is nog ...

Hebben geïntegreerde contracten nog bestaansrecht in een aannemers-markt? “Meer dan ooit”, vinden Joris Vergouwen en Esteban Döll van Antea ...

Lees verder

c21 c225 c267 c283
Bereken met dit stappenplan de levensduurkosten van een toekomstbestendig gebouw

Bereken met dit stappenplan de levensduurkosten ...

Om voor toekomstbestendige gebouwen een verantwoorde en duurzame investeringsbeslissing te kunnen nemen, is het van belang de levensduurkosten te berekenen. In ...

Lees verder

c21 c225 c269 c283
Samenwerking in bouw & infra fundamenteel gewijzigd

Samenwerking in bouw & infra fundamenteel ...

Het was afgelopen week exact twee jaar geleden dat een expertgroep van Duurzaam Gebouwd de Modelovereenkomst Bouwteam Duurzaam Gebouwd 2020 lanceerde. Met dit document ...

Lees verder

c21 c225 c261 c283
Smart contracts in gebouwonderhoud

Smart contracts in gebouwonderhoud

In een pragmatisch verhaal over smart contracts en gebouwonderhoud, schrijft smart buildings-expert Wilfred van der Plas hoe je die contracten toepast en wat het ...

Lees verder

c21 c135 c225 c283
Duurzaamheid en gebiedsgericht werken bij verbetering 7 kunstwerken

Duurzaamheid en gebiedsgericht werken bij verbetering ...

Hoe pak je bij de verbetering van sluizen ook thema’s aan als duurzaamheid en gebiedsgericht werken en let je tevens op meekoppelkansen? Samen met Hoogheemraadschap ...

Lees verder

c21 c225 c283
Hoe kun je bouwgeschillen voorkomen en oplossen?

Hoe kun je bouwgeschillen voorkomen en oplossen?

Met de juiste voorwaarden in een bouwcontract leg je de basis voor een succesvol project. De advocaten van Bird & Bird werken vaak mee aan het opstellen van ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up