De afgelopen jaren is luchtdicht bouwen de standaard geworden, maar zonder de juiste ventilatie is luchtdicht bouwen geen optie. Een onjuist berekend of geïnstalleerd ventilatiesysteem geeft overlast aan de bewoners en biedt geen gezond en comfortabel binnenklimaat. Ontdek in dit artikel (en het trendrapport) de specifieke uitdagingen van het inpassen van goede ventilatiesystemen in prefab woningen.

Luchtdicht bouwen is het voorkomen van ongewenste luchtlekkages door kieren en naden in een woning of gebouw. De meest kritieke plekken waar het dan om draait, zijn de aansluitingen van de kozijnen en de vloer- en wandaansluitingen. Vooral wanneer we een ventilatiesysteem type D (balansventilatie met warmteterugwinning) toepassen, is het voorkomen van ongewenste luchtlekkages essentieel. Wordt er gekozen voor ventilatie type C (mechanische afvoer, eventueel vraaggestuurd, met natuurlijke toevoer), dan worden er bewust ‘lekkages’ gecreëerd. Zo ontstaan gecontroleerde luchtstromen voor een natuurlijke toevoer.

Bij industriële woningbouw (foto boven) is luchtdicht bouwen de standaard. Hier is goede ventilatie dus zeker zo belangrijk als bij traditionele woningbouw. Bij een industrieel gebouwde woning sluiten de (onder)delen van de woning, zoals wanden, vloeren en gevels, vaak perfect en luchtdicht op elkaar aan. Het bouwen van een huis in de fabriek gebeurt immers vaak veel nauwkeuriger dan op een bouwplaats en dan maakt het qua luchtdichtheid eigenlijk niet zo veel uit of er met hout of beton ‘geprefabt’ wordt. Met beide materialen kun je uitstekend een luchtdicht huis bouwen.

Ruimte voor ventilatiesysteem

Klinkt logisch en eenvoudig, toch zijn er nog genoeg uitdagingen als we kijken naar ventilatie bij deze prefab woningbouw. Zo zien we nog regelmatig dat architecten te weinig rekening houden met ruimte voor het ventilatiesysteem. Bij het intekenen van de installatie krijgt het riool altijd voorrang. Logisch, maar het luchtverdeelsysteem mag niet in het gedrang komen.

Verder is er natuurlijk nog een verschil in het gebruik van materialen. Want vaak zijn er andere wensen voor het ventilatiesysteem als er met hout in plaats van met beton wordt gebouwd.

Keuze van luchtverdeelsysteem

Bij een woning van prefab beton kunnen de installaties prima in de betonnen vloeren en wanden worden verwerkt. Dat kan in de woningfabriek zelf worden gedaan. Kijken we specifiek naar het ventilatiesysteem voor een prefab betonbouw woning, dan wordt er vaak gekozen voor een kunststof luchtverdeelsysteem (foto rechts). Kunststof is eenvoudiger en dus sneller te verwerken dan traditionele, metalen luchtkanalen.

Ook het type woning zorgt voor bepaalde keuzes. Zo wordt in rijtjeswoningen het hele kanalenstelsel meestal vanuit de gang geregeld, waarbij de keuze vaak valt op een stugge leiding. Flexibel is hier kostbaar, hoewel een flexibel luchtverdeelsysteem met verdeelboxen wel beter is om overspraak en geluidsoverlast tegen te gaan. Hoe groter de woning, hoe vaker we een flexibel kunststof ventilatiesysteem zien.

Bij houtskeletbouw moet er weer rekening gehouden worden met andere factoren. Daarbij is meestal geen ruimte voor een verdeler in het plafond. Een flexibel luchtverdeelsysteem met verdeelboxen is hier wat lastiger toe te passen dan een stug kanalensysteem. Vaak is hier alleen met extra ravelingen van af te wijken en dat is een kostbare oplossing.

Geluid

Voor een bewoner bestaat een comfortabele woning uit meer dan alleen luchtstromen (tocht) en temperatuur. Geluid speelt ook een belangrijke rol. Het geluid van ventilatoren is één van de grootste bronnen van ergernis in woningen. Vaak zetten bewoners om deze reden ventilatoren uit of op een lagere stand dan wenselijk.

Ten aanzien van geluidsoverlast krijgt een flexibel luchtverdeelsysteem, opgebouwd uit meerdere slangen vanuit een hoofdverdeler, meestal de voorkeur. Je hebt met zo’n systeem simpelweg minder kans op overspraak. Ook is de weerstand in dit type systeem lager, waardoor de ventilator minder hard hoeft te werken om het juiste debiet te halen. Dit geeft ook weer minder geluidsoverlast.

Trends

De bouw- en installatiesector verandert momenteel erg snel.Om de gewenste aantallen woningen te halen, moet er simpelweg meer en sneller gebouwd worden. We gaan daarom steeds meer van de traditionele woningbouw naar industriële woningbouw. In 2022 zouden er al ruim 10.000 prefab woningen van de band moeten rollen uit de nieuwe woningfabrieken. Naast de toenemende professionalisering zien we ook het aantal aanbieders van prefab woningen stijgen.

De industriële woningbouw is een belangrijke trend die voor veel verschuivingen zorgt binnen de bouwkolom. Rollen veranderen, verdwijnen of worden door anderen opgepakt. Meegaan met de veranderingen is een must voor alle betrokkenen in de bouwkolom. Organisaties die geen keuze maken, kunnen de boot missen.

Meer informatie over die veranderende rollen lees je in het trendrapport W-installaties bij industriële woningbouw.

Bron tekst en foto's: Ventilair