Energieopslag in watervoerende grondlagen

timer3 min
Energieopslag in watervoerende grondlagen

In Den Haag is onderzocht hoe vijf woonwijken kunnen worden verwarmd door op twee verschillende manieren gebruik te maken van de bodem. TNO ontwikkelde hiervoor twee tools die met elkaar kunnen communiceren en die voor beslissers zeer handig kunnen zijn.

Er waren in Den Haag twee mogelijke warmtebronnen: geothermie met een cv-ketel en geothermie met een ATES-systeem (Aquifer Thermal Energy Storage). Voor de verspreiding van de warmte maken beide gebruik van een warmtenet. De mogelijkheden van HT-ATES (hoge temperatuur ATES) waren onlangs onderwerp van gesprek tijdens het Nationaal Congres Bodemenergie. En werd daarna uit de doeken gedaan op de website van Warmte365.

Vrij vertaald betekent HT-ATES: warmte-energieopslag in watervoerende grondlagen op hoge temperatuur. Deze manier van opslag is uitermate geschikt als seizoensbuffer, om zo de vraag naar warmte in de winter en koude in de zomer op elkaar af te stemmen.

De grote vraag tijdens het congres was waar je zo’n seizoensbuffer op een veilige manier kunt realiseren? Normaal gesproken denk je dan aan mijnen en grotten, maar die hebben we in ons land niet heel veel. Een andere optie is in opslagtanks, maar dat is kostbaar en die nemen veel ruimte in beslag. En die ruimte is er in de gebouwde omgeving meestal niet. Opslag in watervoerende grondlagen neemt echter geen ruimte in en is redelijk betaalbaar voor collectieve systemen.

Werking ATES

ATES is een circulair proces met twee bronnen, het liefst op een diepte van 100 tot 500 meter. Ga je dieper, dan heb je te maken met de waterwinning en met de mijnwet. In de zomer wordt koud water opgepompt en dat wordt verwarmd met bijvoorbeeld restwarmte en teruggepompt in de andere bron. In de winter gaat dit andersom, waarbij de warmte uit het water wordt gebruikt voor verwarmen van gebouwen en tapwater.
Gemiddeld genomen is de efficiëntie van een dergelijk systeem in de eerste drie jaren laag: ongeveer 40 tot 50 procent. Later, wanneer de bodem meer is opgewarmd, loopt de efficiëntie op tot 70 à 80 procent.

Met de ROSIM-tool van TNO kan bekeken worden of de bewuste ondergrond ook mogelijkheden biedt voor energieopslag. Daarnaast is er de CHESS-tool, die een warmtenet kan simuleren. De door TNO ontwikkelde tools kunnen met elkaar communiceren, zodat opdrachtgevers en beslissers een compleet collectief warmtenetwerk op basis van ATES kunnen simuleren. Realisatie is afhankelijk van verschillende factoren en gekoppeld geven de tools meer duidelijkheid over het totale scenario. Met ook aandacht voor de kosten en subsidies en het feit of een ATES wel in de lokale ondergrond past.

Meer info over deze vorm van energieopslag in de bodem lees je hier (Warmte365), hier (TNO) en hier (Bodemenergie.nl).

Bron: Warmte365
Beeld: Shutterstock

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c243 c275 c291 c298
Hoe houd je voortgang in het wijk-uitvoeringsplan?

Hoe houd je voortgang in het wijk-uitvoeringsplan?

Adviseurs en ingenieurs van TAUW zijn in tal van gemeenten betrokken (geweest) bij de Transitievisies Warmte en de daaropvolgende wijkuitvoeringsplannen. Zij zien ...

Lees verder

c21 c225 c280 c291 c298
Wijkkompas.nl biedt nieuwe inzichten en ontwikkelingen

Wijkkompas.nl biedt nieuwe inzichten en ontwikkelingen

Na een aantal maanden van research en redactie is de website van het Wijkkompas verrijkt met nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Met inspirerende praktijkverhalen, ...

Lees verder

c21 c225 c280 c291 c298
Duurzame verwarming corporaties: uitdagingen en oplossingen

Duurzame verwarming corporaties: uitdagingen ...

Met de stormachtige ontwikkelingen op het gebied van verwarmingsinstallaties als de warmtepomp, staan woningcorporaties voor lastige keuzes. Welke afwegingen maak ...

Lees verder

c21 c225 c243 c280 c291
Toekomstbestendige energieconcepten voor de nieuwbouw

Toekomstbestendige energieconcepten voor de ...

Hoe kies je in de nieuwbouw voor een toekomstbestendig energieconcept? Ijen Kiekebosch, key accountmanager van Ennatuurlijk kent de dilemma’s van projectontwikkelaars ...

Lees verder

c21 c54 c243 c275 c291 c294
Vertrouwen bepaalt het tempo van de energietransitie

Vertrouwen bepaalt het tempo van de energietransitie

Veel Nederlanders voelen zich door de overheid niet serieus genomen. Het is misschien wel de meest gehoorde uitleg van de politieke aardverschuiving die zich voltrok ...

Lees verder

c21 c225 c291 c298
Talkshow over betaalbaarheid van woningverduurzaming

Talkshow over betaalbaarheid van woningverduurzaming

Na de eerste succesvolle talkshow van Uptempo in samenwerking met Duurzaam Gebouwd (over biobased bouwen), presenteert Peter Linders dit keer een aflevering over ...

Lees verder

c21 c225 c237 c243 c291
Webinars: techniek, financiering en organisatie warmtenetten

Webinars: techniek, financiering en organisatie ...

Wie in twee keer twee uur álles te weten wil komen over warmtenetten, kan in mei en juni terecht bij gratis webinars van DWA. Na een praktische inleiding ...

Lees verder

c20 c185 c225 c291
Zuid-Holland bouwt 250.000 woningen voor 2030

Zuid-Holland bouwt 250.000 woningen voor 2030

Zuid-Holland spreekt de ambitie uit om voor 2030 250.000 woningen te bouwen en gaat die opgave te lijf met zogenaamde woondeals, afspraken tussen bestuurders, woningcorporaties ...

Lees verder

c21 c225 c280 c291 c298
Passen en meten bij renovatie van 100 jaar oude monumenten

Passen en meten bij renovatie van 100 jaar oude ...

Hoe renoveer je op grote schaal een wijk waarin betonnen woningen tevens te boek staan als meer dan honderd jaar oude monumenten? De renovatie met veel nieuwe installaties ...

Lees verder

c21 c225 c243 c291
Gekleurde zonnepanelen voor monumentale panden

Gekleurde zonnepanelen voor monumentale panden

De markt én gemeenten bieden nieuwe mogelijkheden om ook monumentale panden te verduurzamen. Zo zijn er steeds vaker uitwegen om elektriciteit op te wekken ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265 c291
Onderzoek naar haalbaarheid en uitvoering warmtetransitie

Onderzoek naar haalbaarheid en uitvoering warmtetransitie

Adviseurs en experts van TAUW zijn nauw betrokken geweest bij het opstellen van talloze Transitievisies Warmte. Ook voor de uitvoering staan zij paraat, wat wel ...

Lees verder

c21 c225 c243 c291
Publiek warmtenet: markt furieus, coöperaties verheugd

Publiek warmtenet: markt furieus, coöperaties ...

Met het wetsvoorstel om de infrastructuur van warmtenetten voor 50% plus één in publieke handen te brengen, heeft minister Rob Jetten (Klimaat en ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up