Materialenpaspoort voor innovatief infra-product

timer1 min
Materialenpaspoort voor innovatief infra-product

In de laatste aflevering uit een serie blogs over het materialenpaspoort duikt Emma Klamer (Aveco de Bondt) dieper in een specifieke casus. Hoe leg je een nieuw soort wegconstructie, die opdrachtgevers nog niet kennen, vast in Madaster?

PlasticRoad biedt innovatieve wegconstructies van gerecycled kunststof: de CCL-serie (circulair, klimaatadaptief en lichtgewicht). Het concept combineert oplossingen voor plastic afval, CO2-uitstoot, wateroverlast in stedelijk gebied en slappe bodems in één constructie. De lichte en prefab wegelementen zijn multifunctioneel: van waterberging, tot monitoring en andere slimme toepassingen.

PlasticRoad heeft Aveco de Bondt (destijds Primum) gevraagd om de CCL-elementen vast te leggen in een Madaster materialenpaspoort. Het is namelijk een nieuw soort wegconstructie die opdrachtgevers nog niet kennen. Onafhankelijke validatie door middel van een materialenpaspoort ondersteunt opdrachtgevers in het begrip, de waardering en de toepasbaarheid van de producten. Daarnaast geeft het materialenpaspoort inzicht in de mate van circulariteit. Het kwantificeren van circulariteit is een zeer belangrijk aspect voor PlasticRoad.

Een infra-object in Madaster

Madaster is ontwikkeld voor gebouwen. De producten van PlasticRoad zijn oplossingen voor de infrastructuur. Het was nodig een tweetal aanpassingen te doen om de CCL-elementen van PlasticRoad functioneel in Madaster te krijgen. Allereerst betekende het werken met een aangepaste indeling van ‘bouwwerklagen’. Ten tweede is het nodig om het juiste referentie-object te kiezen, met bijbehorende levensduur. Oftewel, het standaard alternatief, dat in dit geval een geasfalteerd fietspad is. Hieronder lichten we de aanpassingen kort toe.

1. De bouwwerklagen van een infra-object

Madaster hanteert de zogeheten ‘Layers van Brand’, ontwikkeld door Stewart Brand (1994). Zie onderstaande figuur. Deze lagen, die wij ‘bouwwerklagen’ noemen, hebben vergelijkbare levensduren.

Materialenpaspoort voor innovatief infra-product

Layers van Brand (CB'23)

Dit zijn de acht lagen:

  • sociaal*
  • spullen
  • ruimte-indeling
  • installaties
  • constructies
  • afwerking/schil
  • omgeving*
  • terrein 

* In een later stadium toegevoegd.

Dit model werkt voor een gebouw, maar is minder goed toepasbaar voor een infra-object. CB’23 heeft in de leidraad Meten van Circulariteit versie 2.0 (PDF) een alternatief opgenomen om infra-objecten onder te verdelen in de Layers van Brand, zie onderstaande afbeelding en tabel.

Materialenpaspoort voor innovatief infra-product

Laag van Brand/Schmidt (Engels)

Laag van Brand/Schmidt (Nederlands)

Betekenis in de B&U-sector

Betekenis in de GWW-sector

Surroundings

Omgeving

Voorzieningen, openbare ruimte en de natuurlijke omgeving rondom de ‘site’

Netwerk/systeem waarvan het (deel)object deel uitmaakt; ook wel het ecosysteem/de planologie

Site

Terrein

Locatie, grond

Locatie, grond

Skin

Afwerking/schil

Gevel, dak en onderste vloer

Toplaag, geleiderail, kantplanken

Structure

Constructie

Fundering en draagconstructie

Bouwwerken (kunstwerken, sluizen, enz.), fundering van wegen incl. middenlaag

Services

Installaties

Installaties

Techniek (elektra en werktuigbouwkundige techniek) zoals leidingen, buizen, gemalen en pompen

Space plan

Ruimte-indeling

Ruimtelijke indeling van het interieur

Indeling van openbare ruimte zoals straten, pleinen en groenvoorzieningen

Stuff

Spullen

Los en vast meubilair, ‘spullen’

Verkeersborden, straatmeubilair

Social

Sociaal

Gebruikers, bewoners

Gebruikers, verkeer

Tabel: Bouwwerklagen in de B&U- en de GWW-sector (bron afbeelding en tabel: CB'23).

Voor PlasticRoad zijn de lagen ‘constructie’ en ‘afwerking/schil’ relevant. De materialen die in de CCL-elementen worden gebruikt, hebben we in het materialenpaspoort verdeeld over deze twee lagen. De andere lagen zijn niet van toepassing. Door deze toepassing ontstaat een logische indeling in het Madaster materialenpaspoort.

2. Kies een logisch referentie-object met bijbehorende levensduur

Een belangrijk onderdeel van het materialenpaspoort is de circulariteitsindex. Dit is de circulaire score van het object, uitgedrukt in een percentage. De Madaster circulariteitsindex beoordeelt circulaire waarden in drie verschillende levensfasen van de CCL-elementen:

  1. Constructiefase: de verhouding tussen ‘nieuwe grondstoffen’ en ‘gerecyclede, hergebruikte of hernieuwbare’ grondstoffen. Als alleen secundaire (recyclede of hergebruikte) materialen worden toegepast, geeft dit een score van 100%.  
  2. Gebruiksfase: de functionele levensduur van de gebruikte producten ten opzichte van de gemiddelde levensduur van vergelijkbare producten. Als de functionele levensduur hoger is dan de gemiddelde levensduur van vergelijkbare producten, wordt de score hoger. 
  3. Einde-levensduurfase: deze waarde gaat over de verhouding tussen ‘recycling’ en ‘hergebruik’ van materialen in vergelijking tot ‘stort’ en ‘verbranding’ van materialen en producten die vrijkomen bij een verbouwing of sloop van een object. Het doel is om zoveel mogelijk herbruikbare producten toe te passen. Als alle materialen bij einde-levensduur herbruikbaar zijn, geeft dit een score van 100%.

Materialenpaspoort voor innovatief infra-product

We leerden dat ‘Circulariteit in de gebruiksfase’ speciale aandacht verdiende. Normaal gesproken wordt de beoogde levensduur van het gebouw vergeleken met de standaard levensduur voor de verschillende gebouwlagen. Maar de elementen van PlasticRoad (foto boven) zijn niet te vergelijken met een standaard gebouw. Daarom is gekozen voor een ander referentie-object: een fietspad van asfalt. Voor het geasfalteerde fietspad bepaalden we eerst per onderdeel wat de gemiddelde standaard levensduur is. Hierna konden we de vergelijking maken met de levensduur van de onderdelen van de CCL-elementen.

Representatief Madaster materialenpaspoort

Door het toevoegen van circulariteitsinformatie over de materialen, het kiezen van het juiste referentie-object met de juiste bijbehorende levensduur en door de juiste verdeling in ‘bouwwerklagen’, is een goed en representatief Madaster materialenpaspoort opgeleverd voor PlasticRoad.

Dit is de laatste aflevering in een serie blogs van Emma Klamer over het materialenpaspoort. Lees ook:

Veelgestelde vragen over het materialenpaspoort
Met dit stappenplan maak je een materialenpaspoort
Kies het juiste type materialenpaspoort voor jouw project

Tekst: Emma Klamer (Aveco de Bondt)
Afbeelding: PlasticRoad

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c185 c225 c279
Madaster gevalideerd instrument voor losmaakbaarheid

Madaster gevalideerd instrument voor losmaakbaarheid

Madaster is door Dutch Green Building Council (DGBC) officieel erkend als gevalideerd instrument voor het berekenen van losmaakbaarheid in de bouw. Duidelijkheid ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c279
Circulaire installaties: hoe ver zijn we?

Circulaire installaties: hoe ver zijn we?

Wat kun je nú al doen om circulaire installaties werkelijkheid te maken? Die vraag kwam naar voren tijdens een online sessie van Cirkelstad Zuid-Holland, ...

Lees verder

c21 c185 c225 c277 c279
‘Binnen drie jaar komt er wetgeving over duurzamer bouwen’

‘Binnen drie jaar komt er wetgeving over ...

Klanten van Michel Hoogendoorn willen steeds vaker weten hoe bouwprojecten duurzamer kunnen worden gerealiseerd. Blijft die vraag uit, dan draagt de directeur projectrealisatie ...

Lees verder

c21 c185 c190 c225 c279
Eerste retournamecertificaat kanaalplaatvloer vormt primeur

Eerste retournamecertificaat kanaalplaatvloer ...

VBI lanceerde op de Bouwbeurs een retournamecertificaat voor hoogwaardig hergebruik van voorgespannen kanaalplaten. Ook reikte ze een certificaat uit aan VDR Bouwgroep, ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Steun ook het belang van materiaalpaspoorten in de bouw

Steun ook het belang van materiaalpaspoorten ...

Paspoorten voor de bouw vormen een onmisbare schakel in het dichterbij brengen van een circulaire bouweconomie. De nieuwe leidraad 3.0 omschrijft een kwalitatief ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Aanzet voor normen circulariteit

Aanzet voor normen circulariteit

Begin deze zomer presenteerde Platform CB’23 nieuwe leidraden voor circulair bouwen. Op verschillende terreinen zijn nieuwe aanbevelingen geformuleerd en ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Kies het juiste type materialenpaspoort voor jouw project

Kies het juiste type materialenpaspoort voor ...

In een materialenpaspoort ligt vast uit welke materialen een gebouw of infrawerk bestaat. Er zijn verschillende soorten materialenpaspoorten. Welk type materialenpaspoort ...

Lees verder

c21 c135 c185 c225 c279
Circulaire brug in Oude IJsselstreek versterkt met ijzer uit sloopprojecten

Circulaire brug in Oude IJsselstreek versterkt ...

De Gemeente Oude IJsselstreek is een bijzondere brug rijker. De oude wandel- en fietsbrug die Ulft verbindt met Silvolde is vervangen door een circulaire versie, ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Met dit stappenplan maak je een materialenpaspoort

Met dit stappenplan maak je een materialenpaspoort

Materialenpaspoorten zijn steeds vaker vereist bij aanbestedingen in de bouw- en infrasector. Ook wil een groeiend aantal bedrijven en organisaties met een materialenpaspoort ...

Lees verder

c21 c160 c185 c225 c279
Veelgestelde vragen over het materialenpaspoort

Veelgestelde vragen over het materialenpaspoort

Veel materialen die we gebruiken om te bouwen zijn eindig. En de productie ervan heeft een forse impact op het milieu. Alle reden dus om goed na te denken over ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Heijmans wil in 2023 100% circulair bouwen

Heijmans wil in 2023 100% circulair bouwen

Wat zijn de do’s & don’ts bij circulaire inkoop en hoe ziet 100% circulair beton eruit? Duurzaam Gebouwd-expert Thijs Huijsmans, senior adviseur ...

Lees verder

c21 c135 c185 c225 c279
Materialenpaspoort biedt in de praktijk veel nieuwe kansen

Materialenpaspoort biedt in de praktijk veel ...

De toepassing van materialenpaspoorten is toe aan een volgende stap. Natuurlijk vormt het invoeren van gedetailleerde data de sleutel voor een nieuwe circulaire ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up