Wordt nieuwe Omgevingswet oplossing voor ‘democratisch tekort’?

timer4 min
Wordt nieuwe Omgevingswet oplossing voor ‘democratisch tekort’?

Gaat het werk van planologen eenvoudiger worden dankzij de invoering van de Omgevingswet? Co Verdaas geeft antwoord.

Van oudsher stemt de planoloog de verschillende ruimtelijke behoeftes op elkaar af en laat die ordentelijk in de ruimte dalen, begint dijkgraaf Co Verdaas, tevens hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft (SKG-leerstoel). Maar de opgave is de laatste jaren fors veranderd en in plaats van planologie wordt er vaak gesproken over gebiedsontwikkeling. Verdaas: “Het vak wordt ingewikkelder en het is lastiger om de zaken op een klassieke manier te plannen. De Omgevingswet is een bevestiging van deze ontwikkeling. Zo rolt wetgeving altijd achter de werkelijkheid aan.”

Gebrek aan transparantie

Wordt nieuwe Omgevingswet oplossing voor ‘democratisch tekort’?Wat gaat de Omgevingswet in dat opzicht veranderen? Verdaas: “Daar kan ik wel honderd voorbeelden van geven. Nu hebben we nog 26 sectorale wetten, inclusief tientallen hoofdstukken, en die raken allemaal aan de leefomgeving. De kans op fouten daarbij is door een gebrek aan transparantie supergroot. Niemand overziet wat nodig is om van idee tot uitvoering te komen en dat maakt het proces enorm kwetsbaar. Het is eigenlijk een democratisch tekort, want betrokken burgers worden horendol als je wilt meepraten of een zienswijze wilt indienen.”

“De gemeente is straks verantwoordelijk voor het maken van één omgevingsvisie en één omgevingsplan. Dat wordt dan door de gemeenteraad vastgesteld en is het enige plan dat bindend is. Deze nieuwe wet dwingt overheden en initiatiefnemers om in een samenhangend omgevingsplan voor het hele gemeentelijke grondgebied alle sectorale belangen op elkaar te betrekken. Daarmee wordt de opgave niet eenvoudiger, want we zijn een druk landje waar heel veel moet gebeuren.”

Praat met je buren

“Er gaat ook iets voor de initiatiefnemers veranderen. De wet stelt dat iedereen moet participeren. In goed Nederlands betekent dat: praat ook met je buren. De wet geeft echter geen concrete invulling aan hoe je dat precies moet doen. Ik verwacht dat als een initiatiefnemer straks een vergunning aanvraagt die in het omgevingsplan past, en hij vergeet te overleggen met de buren of de belanghebbenden, de Raad van State zal zeggen dat hij de wet niet goed heeft toegepast.”

“Dit overleg is echter een grijs gebied. Tot hoever dat reikt, moet in de praktijk blijken. De bedoeling van de wet is echter helder. Iedereen die in de praktijk iets wil, zal rekening moeten houden met de belangen van de omgeving en zich daar ook mee moeten verstaan. Dat betekent overigens niet dat je het eens hoeft te worden. Je moet wel transparant maken waarom je het ergens wel of niet over eens bent geworden. Dus de verantwoordelijkheid wordt deels teruggelegd bij de samenleving.”

Gamechangers

Gebiedsontwikkeling in tijden van een stikstof-crisis verandert veel aan het vak van de planoloog. Dergelijke gamechangers zijn het laatste decennium talrijk. Verdaas: “Begrippen als klimaatadaptie en energietransitie kwamen tot acht jaar geleden letterlijk niet voor in landelijke nota’s of klimaatakkoorden van provincies. Dat maakt dat we nooit het definitieve antwoord hebben. Omdat de omgeving continu verandert, zullen de aanpakken ook altijd in beweging blijven. Er is nooit een antwoord hoe we het moeten doen. Dat maakt het een fascinerend en tevens ongrijpbaar vakgebied. Mensen die van zekerheid houden, moeten niet aan gebiedsontwikkeling gaan doen.”

“We weten in Nederland echter goed hoe we een ingewikkelde opgave in de leefomgeving het hoofd kunnen bieden. Daar zijn we wereldkampioen in. Dus laten we niet gaan somberen dat het allemaal ingewikkeld is. Laten we gewoon aan de slag gaan. We hebben zoveel kennis en kunde in huis. Benut die!”

“We maken de toekomst mede door nu te handelen, nu keuzes te maken en nu te investeren. Doe dat echter nooit vanuit het idee dat je precies weet wat het goede is voor de toekomst, want dat is een illusie. Meer zekerheid en houvast hebben we niet. Ik weet één ding echter wel zeker. Over tien jaar zijn er weer nieuwe opgaves en nieuwe initiatieven, en het is geen optie om daar op te wachten. We moeten dus doorgaan. Dat noem ik de paradox van het planologisch paradijs. Ons werk is zelfs in Nederland nooit af.”

Co Verdaas houdt tijdens het congres ‘Gamechangers in de Bouw & Infra’ de keynote ‘Vertrouwen en perspectief’, over hoe we gaan anticiperen op de nieuwe opgaven en bedreigingen in het planologisch paradijs.
Boek nu je ticket voor het congres op woensdag 13 november in Amsterdam.

Tekst: Ysbrand Visser

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c243 c246
Young professional Alycia Biekram: diversiteit bundelen

Young professional Alycia Biekram: diversiteit ...

Na de zomer gaat Duurzaam Gebouwd samen met ABN AMRO op zoek naar de beste verduurzamers van Nederland. We doen dat met een jury die bol staat van duurzame passie ...

Lees verder

c21 c225 c246
Advertorial: Voor elke WTW-installatie een kant-en-klare oplossing

Advertorial: Voor elke WTW-installatie een kant-en-klare ...

Vanwege de steeds hogere eisen die gesteld worden aan installaties, kanalen en isolatie leveren wij kant-en-klare geïsoleerde spiralobuizen en hulpstukken. ...

Lees verder

c21 c225 c246 c265
VP Capital wint eerste Antea Group Duurzaamheid Award

VP Capital wint eerste Antea Group Duurzaamheid ...

De weg naar een duurzame samenleving is geen solorit, dat doe je in de keten. Vandaar dat Antea Group Nederland een prijs uitloofde voor een partner die zich op ...

Lees verder

c2 c11 c21 c225 c246
Advertorial: Reuse, reduce, refill

Advertorial: Reuse, reduce, refill

Er is een nieuwkomer in het water en ze zijn niet bang om de gevestigde orde wat op te schudden. We introduceren de Aquablu REFILL: een slimme watertap die de manier ...

Lees verder

c21 c225 c246
Complexe sanering Olasfa: uitdaging voor contractmanagement

Complexe sanering Olasfa: uitdaging voor contractmanagement

Begin dit jaar werd fase 2 opgeleverd van de sanering van van de voormalige asfaltfabriek Olasfa. Vorige week vertelden we in deel 1 over de aanbesteding, contractering ...

Lees verder

c21 c225 c246
Complexe sanering Olst uitdaging voor aanbesteding, contractering en samenwerking

Complexe sanering Olst uitdaging voor aanbesteding, ...

Na bijna veertig jaar hebben innovatieve technieken en een moderne contractvorm de bodem van de voormalige asfaltfabriek Olasfa verlost van verontreinigingen. De ...

Lees verder

c21 c225 c246 c269
‘Hard op de zaak en zacht op de persoon’

‘Hard op de zaak en zacht op de persoon’

In een recent seminar stond centraal hoe je bouwgeschillen kunt voorkomen én oplossen. Wie de gang naar de rechter liever uit de weg gaat, kan al in de aanbestedingsfase ...

Lees verder

c21 c225 c246
Woningtekort ondanks krapte gedaald door corona

Woningtekort ondanks krapte gedaald door corona

Nog steeds worden de meeste woningen boven vraagprijs verkocht. Toch zien we een bijzondere ontwikkeling: het woningtekort is gedaald. De gevolgen van de coronacrisis ...

Lees verder

c21 c225 c246
Update Kwaliteitskader Huisvesting voor onderwijsgebouwen gepubliceerd

Update Kwaliteitskader Huisvesting voor onderwijsgebouwen ...

Kenniscentrum Ruimte-OK streeft naar een breed gedragen definitie van een basiskwaliteit voor kwalitatief goed onderwijs. Hiervoor publiceerde de organisatie in ...

Lees verder

c21 c225 c246
W/E en IGG: samen halen we meer duurzame waarde uit een investering

W/E en IGG: samen halen we meer duurzame waarde ...

Hoeveel kost duurzaam bouwen en wat levert het op in de toekomst? Adviesbureau IGG Bouweconomie en onderzoeks- en adviesbureau stichting W/E adviseurs zijn de samenwerking ...

Lees verder

c21 c225 c246 c261
Visualisatie juridische informatie nieuwbouwwoning in 3D

Visualisatie juridische informatie nieuwbouwwoning ...

Gebiedsontwikkelaar Bouwfonds Property Development (BPD) is een groot fan van werken met BIM en maakt een volgende stap in de digitalisering: de juridische informatie ...

Lees verder

c21 c160 c225 c246 c261
Schuif aan bij virtuele handelsmissie Olympische Spelen 2024

Schuif aan bij virtuele handelsmissie Olympische ...

In 2024 vinden de Olympische en Paralympische Spelen plaats in Parijs. Frankrijk wil haar hoofdstad in dat jaar presenteren als stad van de toekomst. Daarvoor is ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up