Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijken

timer6 min
Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijken

Onze rijksbouwmeester Floris Alkemade zei het al bij de lancering van de prijsvraag Who Cares in 2017: een stad die goed is ingericht voor mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben, levert een betere stad op voor iedereen. Dat geldt ook voor een wijk. Projectontwikkelaar Heijmans nam dit als uitgangspunt voor de nieuwe wijk Maanwijk in Leusden, waar sociale verbinding de norm is.

Maanwijk wordt een plek voor 120 woningen, waar mensen, technologie en natuur samenkomen. Hiermee sluit de wijk aan bij de trends van deze tijd: aandacht voor gezondheid, waardering voor natuur en omzien naar elkaar. Het zijn ingrediënten die nodig zijn om fysiek en geestelijk vitaal te blijven, zo gelooft ook Heijmans.

Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijken“In onze eerste gesprekken over deze wijk lag veel nadruk op de verbinding tussen de mensen, bijvoorbeeld om ook de senioren van Leusden een plek te geven, alsook de sociale woningbouw”, vertelt Joost Mulder, directeur bij Heijmans Vastgoed (foto rechts). “Vereenzaming is bijvoorbeeld best een groot probleem in steden en dorpen. Door slimme technieken kun je voor verbinding op dat vlak zorgen.” Dat vraagt wat van de inrichting van de gebouwen in de wijk. Slimme woningen die met je meedenken om zelfredzaam te blijven, om ontmoeting te stimuleren en een gezond klimaat te garanderen.

Showcase

De maatregelen die in Maanwijk worden genomen zijn voor een deel uniek en deels vaker toegepast. Het is de combinatie van die maatregelen die de wijk in de schijnwerpers zet. Niet voor niets noemt Mulder het een showcase van een gezonde en leefbare wijk. “We zijn op tal van vlakken met innovaties bezig”, zegt hij. “In Maanwijk laten we daar wat van zien. Het is echt een wijk van deze tijd met de nieuwste technologie, waarbij continu centraal staat dat we bijdragen aan een gezonde leefomgeving. In dit geval willen we vooral inzetten op sociale verbinding, een belangrijk thema van gezondheid, zeker in deze periode.”

Die verbinding wordt op diverse manieren nagestreefd. Groen is een grote speler, zodat mensen eropuit trekken of samen gaan tuinieren in een pluktuin. “We zien groen hier echt als verbindend element, in allerlei facetten”, aldus Mulder. “We betrekken bijvoorbeeld verschillende partijen in de omgeving van Leusden in workshops, zodat er kruisbestuivingen ontstaan en ze samen optrekken in de groene plannen.” Door elke omgeving van de wijk divers en met inheemse beplanting in te richten, wordt bovendien de biodiversiteit sterk gestimuleerd. Mede hierdoor heeft de wijk een NL Greenlabel A certificering behaald.

Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijken

Slim en inclusief

Verbinding is in Maanwijk niet alleen te vinden in het groen, ook slimme oplossingen bewerkstelligen de betrokkenheid van inwoners. Mulder geeft een voorbeeld: “In elke woning plaatsen we een sensor die de luchtkwaliteit meet, alsook een sensor die bewoners of buren een seintje geeft als er iets mis is, bijvoorbeeld als er brand uitbreekt of ingebroken wordt.” En de app Hoplr, een online buurtplatform, zorgt ervoor dat buurtbewoners op toegankelijke wijze aan elkaar én aan de gemeente worden verbinden.

Ook deelmobiliteit behoort tot de slimme oplossingen. In het geval van Maanwijk gaan de inwoners beschikken over elektrische deelfietsen en elektrische deelauto’s. “De energie die de zonnepanelen op de daken opwekken, wordt onder andere gebruikt voor het opladen van die voertuigen”, aldus Mulder. “Het doel is dat uiteindelijk daardoor de tweede auto losgelaten wordt en dat voor kleine ritjes de deelauto wordt gebruikt. Om zo het autobezit terug te dringen is wel onze droom.”

Hoewel Maanwijk gaat beschikken over talloze andere noviteiten, zoals sensoren om verlichting en verwarming mee te bedienen, gaan de slimme verbindingen verder dan alleen techniek. “We wilden ook een divers woonmilieu garanderen”, vertelt Mulder. “Dus komen er naast gelijkvloerse woningen voor ouderen ook starterswoningen, duurdere rijwoningen en twee-onder-een-kapwoningen.” Dit creëert een verscheidenheid aan doelgroepen die de sociale verbinding versterkt.

Testcase

Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijkenVanuit de Universiteit Utrecht is Roel Vermeulen (foto rechts) betrokken bij Maanwijk. Hij is hoogleraar Milieu-epidemiologie en wetenschappelijk directeur van Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven (DKH GSL), waarin ontwikkelaars, bouwbedrijven, leveranciers, kennisinstellingen en inwoners bij elkaar worden gebracht om te werken aan gezonde leefomgevingen. In die hoedanigheid analyseert Vermeulen de effecten van de slimme, groene en sociale oplossingen die voor Maanwijk worden ingezet.

“Als je het onderwerp gezond stedelijk leven breder trekt, zien wij als DKH GSL dat er veel experimenten met bepaalde maatregelen gaande zijn”, aldus Vermeulen. “Wat we alleen nog onvoldoende begrijpen, is wat de duurzame impact van die maatregelen is op de gezondheid van mensen. Bovendien is een specifieke oplossing misschien wel effectiever in de ene wijk dan in de andere. Wij onderzoeken welke factoren bijdragen aan wat wel of niet werkt, bijvoorbeeld onder welke omstandigheden er gezondheidswinst optreedt door de sociale inclusie in Maanwijk. Die kennis kunnen we dan doortrekken naar volgende projecten.”

Vermeulen en Mulder stippen aan dat veel van deze uitkomsten afhankelijk zijn van het gedrag van de inwoners. In die zin dient Maanwijk als een grootschalige testcase voor het monitoren van gedrag. “Dat zetten we ook af tegen andere projecten, zoals Park Vijfsluizen in Vlaardingen of Feyenoord City in Rotterdam”, aldus Mulder. “Door al die kennis in te brengen, kunnen we steeds slimmere en gezondere wijken maken. Dat begint bij Maanwijk, maar daar eindigt het zeker niet.”

Wijk van de toekomst

In onderzoeksland wil je doorgaans zoveel mogelijk één factor isoleren en daar herhaaldelijk op testen. Maanwijk staat echter bol van de oplossingen die het welzijn op positieve wijze moet beïnvloeden. Hoe houden ze al die data bij? Mulder trapt af: “Veel partijen zijn al ver met de kennis over groen of schone lucht, maar de oplossingen zijn nog niet eerder op deze schaal gecombineerd. Daardoor kunnen we een beheersbaar deel inzetten en echt leren van de ervaringen.”

Vermeulen beaamt dat: “Die combinatie van factoren is belangrijk. Je wilt bereikbaar zijn, maar ook groen, vitaal en duurzaam. Je kunt nooit al die oplossingen maximaliseren, maar je kunt wel onderzoeken wat een optimale mix is en dat doorvertalen naar een gezond stedelijk leven.”

Maanwijk toont nieuwe standaard van gezonde wijken

Ontmoeting tussen de groepen vindt onder andere plaats in de twee gemeenschappelijke tuinen en de drie woonhofjes.

“Echt nieuw in Maanwijk”, gaat Mulder verder, “is dat wij actief partners uitnodigen om hier stappen te zetten. Denk aan samenwerking met de Universiteit Utrecht vanuit DKH GSL, maar ook met het Longfonds. We kunnen dit niet alleen. Als Heijmans hebben wij invloed op een deel van de leefomgeving, dus je moet je kwetsbaar opstellen, elkaar toelaten en aanvullen. Alleen dan kom je verder. Zo’n samenwerking als in Maanwijk hebben wij nog nooit gedaan en ik vind het heel gaaf om de gezonde leefomgeving daarmee verder te brengen.”

Multidisciplinair

Mulders tip aan andere ontwikkelaars die met een gezonde wijk aan de slag willen: “Kijk goed naar de locatie. Welke uitdagingen of problemen spelen er? Wat is kenmerkend aan de locatie en wat wil je bereiken? Wil je inzetten op sociale verbinding, dan spelen groen en slimme technieken in de woning een grote rol, terwijl je in andere wijken meer met luchtkwaliteit moet doen. In elk geval geldt: pak het multidisciplinair aan en zoek er in een vroegtijdig stadium goede partners bij.”

Vermeulen voegt daaraan toe: “Bedenk vooraf goed wat voor bijdrage je wilt leveren met de wijk. Daar spelen burgers een grote rol in: wie gaan er wonen, wat zijn dat voor mensen? Uit zo’n analyse kun je nuances vinden waarop je wilt inzetten.” Als het aan Vermeulen ligt, scharen we ons allen achter deze visie. “Zodat we hopelijk over tien jaar met alle partijen een handboek kunnen publiceren over de ontwerpprincipes van een gezonde omgeving.”

Dit artikel is afkomsting uit de sneak preview van de Innovatiecatalogus 2021 van Duurzaam Gebouwd en Stedenbouw & Architectuur, die vandaag is verschenen.

Tekst: Reinoud Schaatsbergen en Yvonne Witter
Beeld: Heijmans Vastgoed

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c245 c261
Eenvoudig identificeren van assets met behulp van QR-code

Eenvoudig identificeren van assets met behulp ...

Om de status van een gebouw, installatie of object goed te kunnen monitoren, zijn sensoren en data onontbeerlijk. Door de toevoeging van fysieke QR-codes is het ...

Lees verder

c21 c225 c245 c259
Gamechangers in de Bouw & Infra brengt sector in beweging

Gamechangers in de Bouw & Infra brengt sector ...

De vijfde editie van het congres Gamechangers in de Bouw & Infra brengt je niet alleen tal van nieuwe wegen naar een duurzamere bouwsector, je wordt ook letterlijk ...

Lees verder

c21 c225 c243 c244 c245 c276
Rondetafelgesprek SDG’s: zo pakken Duurzaam Gebouwd-partners het aan!

Rondetafelgesprek SDG’s: zo pakken Duurzaam ...

De deadline voor de 17 doelen van de Verenigde Naties (SDG’s) nadert snel. In 2030 willen we onder andere armoede, ongelijkheid en klimaatverandering uitbannen. ...

Lees verder

c168 c223 c245
Whitepaper: Hoe een slim en gezond gebouw bijdraagt aan organisatie doelstellingen

Whitepaper: Hoe een slim en gezond gebouw bijdraagt ...

In deze whitepaper geven we je tips om een Smart Building te realiseren in zowel renovatie als nieuwbouw projecten en laten we zien waarom het loont om aandacht ...
c21 c225 c245
De uitdaging: deel jouw kennis over noodverlichting

De uitdaging: deel jouw kennis over noodverlichting

Noodverlichting kan op cruciale momenten het verschil maken. We zijn benieuwd naar jouw kennis over dit onderwerp.

Lees verder

c21 c225 c243 c244 c245 c293
Datagedreven beheer van duurzame en gezonde gebouwen maakt impact

Datagedreven beheer van duurzame en gezonde ...

Met decennialange ervaring staat Planon bekend in de bouw- en vastgoedsector om onder andere softwarelevering, waarmee prestaties van gebouwen geoptimaliseerd worden. ...

Lees verder

c21 c225 c245 c293
Groene troef op nieuwe Aeres Hogeschool

Groene troef op nieuwe Aeres Hogeschool

De Aeres Hogeschool heeft op het Floriadeterrein in Almere een onderwijsgebouw gerealiseerd dat uitblinkt aan alle kanten. Daar waar mogelijk is gebruik gemaakt ...

Lees verder

c21 c225 c245
DGMR deelt kennis in nieuwe podcastserie

DGMR deelt kennis in nieuwe podcastserie

Wat is WELL eigenlijk? Hoe kunnen we zelf bijdragen aan gezonde gebouwen? Waarom moeten binnenklimaat meer aandacht krijgen? Deze en andere vragen komen terug in ...

Lees verder

c21 c225 c243 c245
Rondetafelgesprek Duurzame en Gezonde Scholen

Rondetafelgesprek Duurzame en Gezonde Scholen

Om serieus werk te kunnen maken van de huisvestingsopgave voor het onderwijs is het noodzaak een samenhangend inzicht in de bredere maatschappelijke opgave te krijgen. ...

Lees verder

c21 c225 c243 c245
Whitepaper: Innoveren voor een gezond binnenklimaat

Whitepaper: Innoveren voor een gezond binnenklimaat

Ben jij benieuwd naar wat een inzet op gezondheid je precies kan opleveren? Wil je daarnaast weten waar je rekening mee moet houden in je strijd voor gezonde gebouwen? ...

Lees verder

c21 c225 c243 c244 c245
Francesco Veenstra opent Building Holland 2021

Francesco Veenstra opent Building Holland 2021

Rijksbouwmeester Francesco Veenstra opent Building Holland 2021 op 2 november aanstaande. Sinds 1 september 2021 vervult Veenstra de rol van Rijksbouwmeester en ...

Lees verder

c21 c225 c243 c244 c245
Gamechangers in de Bouw en Infra barst op 25 november los

Gamechangers in de Bouw en Infra barst op 25 ...

Hét grote bouwteam-event van 2021 is aanstaande. Op 25 november nodigen we alle sectoren van de bouw en infra uit om samen verder stappen te zetten naar ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up