Rick Kramer: monumentaal aan de slag met verduurzaming

Rick Kramer: monumentaal aan de slag met verduurzaming

Grenzeloos talent Rick Kramer promoveert in juni op zijn onderzoek naar energie-efficiënte klimaatbeheersing in musea. Na zijn promotie blijft hij als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de TU Eindhoven. 

Welk studiepad volgde je?

“ik ben in 2012 aan de TU Eindhoven faculteit Bouwkunde afgestudeerd voor de master Installatietechnologie. In het afstudeerproject richtte ik mij op monumenten. Ook werkte ik in die periode 2 jaar bij een adviesbureau. Ik kwam er achter dat mijn passie vooral ligt bij onderzoek en de academische wereld. Daarom maakte ik de keuze om door te gaan met een promotietraject. Van 2012 tot en met 2016 heb ik mij tijdens mijn promotieonderzoek gericht op energie-efficiënte klimaatstrategieën voor musea, specifiek setpointstrategieën voor temperatuur en relatieve vochtigheid.”

Dat klinkt als ‘zoeken naar verduurzaming’…

“Dat klopt, mijn onderzoek was een multidisciplinaire zoektocht naar mogelijkheden om energie te besparen met inachtneming van collectiebehoud en thermisch comfort van bezoekers. Ook gaat het project over het duurzaam omgaan met musea die gehuisvest zijn in historische gebouwen. Nu is energie besparen niet het primaire doel van een museum, want dat is het behoud van datgene wat het bewaart en exposeert. Men kijkt daarbij naar de condities voor het binnenklimaat in het gebouw. Deze condities zijn de afgelopen eeuw vooral bepaald door wat klimaatinstallaties kunnen bieden, niet zozeer door wat nodig is voor het behoud van de collectie. Het probleem daarbij is dat mensen steeds statischer zijn gaan denken over het ‘optimale’ binnenklimaat: een temperatuur van 21 graden en 50% luchtvochtigheid het hele jaar rond.”

Dat blijkt een probleem?

“Ja, er treden problemen op zoals inwendige condensatie aan de meestal koude buitengevels van oude gebouwen. Dat resulteert in vochtschade aan het betreffende gebouw. En vaak is aan de binnenzijde van de gevel isolatie toegepast. Dat houdt warmte in het gebouw, maar kan ook leiden tot vochtproblemen omdat de buitenmuren koud blijven. Daarbij is er de factor ‘bezoekers’: vanwege hun comfort wordt een temperatuur van 21 graden ingesteld terwijl voor een museale collectie 15 graden beter is, dus het temperatuurniveau is een resultante van comforteisen. Voor die 50% relatieve vochtigheidsnorm (RV) moet ’s winters extra vocht worden toegevoegd wat het risico op condensatie verhoogt. Tot overmaat van ramp leidt een star klimaatbeleid tot een torenhoge energierekening. Intussen is bekend dat veel museale objecten prima intact blijven tussen de 40% en 60% RV. Dit is allemaal al onderzocht en was de aanleiding voor mijn onderzoek.”

Mensen zijn steeds statischer gaan denken over het ‘optimale’ binnenklimaat: een temperatuur van 21 graden en 50% luchtvochtigheid het hele jaar rond.'

Rick Kramer, TU Eindhoven

Jouw promotieonderzoek komt met de oplossingen?

“Mijn onderzoek richtte zich op het bepalen van de setpoints voor optimale dynamische klimaatbeheersing. Dus weg van de vaste instelling, maar reagerend op omgevingsfactoren zoals buitentemperatuur door middel van gecontroleerde variatie van temperatuur en relatieve vochtigheid. Het resultaat is verbeterd thermisch comfort, een veiliger klimaat voor historische gebouwen, en een lagere energierekening. De laatste fase van mijn onderzoek richt zich op de ontwikkeling van de implementatie zodat musea echt gediend zijn.”

Doel je op een combinatie van soft- en hardware?

“We hebben een algoritme ontwikkeld voor de berekening van setpoints, waarmee musea het binnenklimaat dynamisch kunnen regelen. Met de hardware die daarbij hoort zijn we nu bezig.”

Daaruit ontstaat een aanbod voor musea?

“Ja, dat hoop ik.”

Is het ook de opstap naar een eigen bedrijf?

“Ik heb daarover wel nagedacht, maar ik zie mijn carrière toch echt in de academische wereld. Momenteel ben ik werkzaam als postdoc en ik ga me inzetten om dit soort onderzoek nog verder te brengen. Het toegepast onderzoek trekt mij omdat het de maatschappij dient.”

Rick Kramer: monumentaal aan de slag met verduurzaming
ASHRAE-waarden vergeleken met klimaatconditionering Hermitage Amsterdam

De museale wereld volgt jouw onderzoek?

“Met name de Hermitage Amsterdam heeft interesse. Daar heb ik grotendeels ook de data verzameld voor mijn promotieonderzoek. Dat heeft ook weer te maken met één van de financiers van mijn onderzoek, installatiebureau Kuijpers, dat ook de klimaatinstallatie van de Hermitage Amsterdam onderhoudt.”

Hoe pakte je het onderzoek praktisch aan?

“We hebben in de Hermitage Amsterdam een meetopstelling geïnstalleerd in de luchtbehandelingskasten om energiemetingen te kunnen uitvoeren. Ook is thermisch comfort onderzocht waarvoor 1250 mensen geënquêteerd zijn gedurende een jaar. Dat gaf nieuwe inzichten, bijvoorbeeld dat het buitenklimaat een sterke rol speelt bij comfortbeleving en dat bezoekers het ’s zomers te koud vinden. Zo ontstond een nieuwe set gegevens die temperatuurlimieten voor de museumomgeving heeft opgeleverd. Vanuit het oogpunt van collectiebehoud zijn de voorwaarden die gesteld worden aan het binnenklimaat beschreven in normen. We hanteerden daarvoor de Amerikaanse ASHRAE-norm en het bleek dat de Hermitage Amsterdam het klimaat strikter conditioneerde dan de meest strikte klasse in die norm. Door te volstaan met de hoogste ASHRAE AA-klasse kan tot 50% op energiekosten bespaard worden zonder collectiebehoud te compromitteren.”

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c26 c148 c185 c243
Integrale verduurzaming voor Langeveld Building

Integrale verduurzaming voor Langeveld Building

Een energiezuinig onderwijsgebouw dat tegelijk klimaatadaptief, circulair en groen is. Die uitvraag stelde de Erasmus Universiteit Rotterdam voor het nieuwste gebouw ...

Lees verder

c21 c125 c148 c225 c243
Warmte en stroom combineren voor een flexibeler energienet

Warmte en stroom combineren voor een flexibeler ...

In 2021, tijdens de ontwerpfase van de Regionale Energie Strategie (RES), stond het de bestuurders niet op hun netvlies. Tegenwoordig, bij de uitvoering van de ...

Lees verder

c21 c148 c225 c243 c263 c298
‘Dit is impact: gasverbruik van 8 miljard kuub naar 2’

‘Dit is impact: gasverbruik van 8 miljard ...

Om de uitstoot van schadelijke broeikasgassen fors te verminderen, is massa noodzakelijk. Niet alleen de mensen die in verduurzaming geloven moeten in beweging ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263 c265
Deze luchtbehandelingskast brengt verduurzaming dichterbij

Deze luchtbehandelingskast brengt verduurzaming ...

Maandenlang moesten we toekijken hoe de energieprijzen stegen tot nieuwe en absurde hoogtes. Hoewel de prijzen op het moment van schrijven iets lijken te dalen, ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263
Klimaatsystemen worden slimmer, zuiniger én stiller

Klimaatsystemen worden slimmer, zuiniger én ...

Stijgende energieprijzen, personeelstekorten, transportproblemen en een toenemende vraag. De markt voor airco’s en lucht-water warmtepompen is volop in beweging. ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263
Elke zone in je woning verdient eigen ventilatie

Elke zone in je woning verdient eigen ventilatie

Ventilatie is niet een kwestie van één oplossing voor je hele woning. Je huis is een verzameling van verschillende ruimten, die elk hun eigen ventilatie ...

Lees verder

c21 c148 c225
Maak woningen gereed voor hybride warmtepomp

Maak woningen gereed voor hybride warmtepomp

Nog een kleine drie jaar en dan valt het doek voor nieuwe HR-ketels. Bij vervanging van die installatie dient de keuze te vallen op een duurzaam alternatief met ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263
Akoestische technieken om stil van te worden

Akoestische technieken om stil van te worden

Waar kun je beter een seminar over het onderwerp akoestiek organiseren dan in Beeld & Geluid? Vandaar dat DUCO, leverancier van oplossingen voor ventilatie ...

Lees verder

c21 c148 c225 c261 c263
‘Het begint met een energielabel, maar het draait om gedrag’

‘Het begint met een energielabel, maar ...

Door de verduurzaming en energietransitie staan installateurs voor steeds nieuwe uitdagingen. Voor een deel van die vraagstukken is energiemonitoring een belangrijk ...

Lees verder

c21 c148 c225 c243
Duurzame installaties in monumentale kerk vragen om maatwerk

Duurzame installaties in monumentale kerk vragen ...

De Grote of Sint-Clemenskerk in Steenwijk heeft een geschiedenis die meer dan duizend jaar teruggaat. Eeuwenlang veranderde er bijna niets aan de trots van het ...

Lees verder

c21 c148 c225 c243 c263
Energiezuinige ventilatie op basis van natuurlijk concept

Energiezuinige ventilatie op basis van natuurlijk ...

Terwijl we in onze gebouwen steeds meer energie besparen, valt het stroomverbruik van gebouwventilatie nog uit de toon. Door echter gebruik te maken van natuurlijke ...

Lees verder

c21 c34 c148 c160 c225
Verzilveren van duurzame kansen in beheer en onderhoud

Verzilveren van duurzame kansen in beheer en ...

Hogeschool Windesheim pakt de verduurzaming en het circulair maken van de huisvesting en het vastgoed aan met een roadmap circulariteit. Die moet de komende jaren ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up