Gaan we met de Transitievisies Warmte van het aardgas af?

timer1 min
Gaan we met de Transitievisies Warmte van het aardgas af?

Het is zover: vandaag dienen alle Nederlandse gemeenten hun Transitievisie Warmte te hebben afgerond. Gaan ze het halen en waar staan we?

Welke wijk(en) worden aardgasvrij in 2030? Dat was een van de centrale vragen die in een Transitievisie Warmte (TVW) door de betrokken gemeente zou moeten worden beantwoord. Nu bijna alle gemeenten de TVW hebben vastgesteld, of dat in de komende weken door de gemeenteraad laten doen, lijkt het erop dat eerder ‘hybride’ het toverwoord is geworden.

Al meer dan een jaar geleden dreef de eerste doelstelling van de overheid om voor 2030 aardgasvrije wijken aan te wijzen uit zicht en leek hybride als tussenhalte door iedereen te worden omarmd. Natuurlijk zijn er in grotere steden ook volop kansen voor warmtenetten, maar wat moet je in een plattelandsgemeente? Daar lijken hybride en groengas de voornaamste oplossingen te worden voor de komende decennia.

Vier trends

Het zijn vooral thema’s als isolatie en participatie die in eerste instantie gewilde aspecten zijn geworden, waar de komende jaren veel aandacht naar zal uitgaan. Een eerste analyse van de TVW’s is gemaakt door Wijkkompas (bron: Stroomversnelling) en zij haalden daar deze vier trends uit:

1. Mate van concreetheid loopt uiteen
Het abstractieniveau van de TVW’s verschilt nogal en vooral op deze drie punten:

  • wel of niet concrete startwijken benoemd;
  • wel of geen stapsgewijze aanpak ontwikkeld;
  • wel of geen einddatum voor aardgas vastgelegd.

2. De wijk is niet meer heilig
In veel TVW’s komt een andere gebiedsindeling dan de wijk terug, zoals:

  • een TVW wordt een ‘warmteplan’;
  • een wijkuitvoeringsplan wordt een ‘buurtuitvoeringsplan’ of ‘dorpuitvoeringsplan’;
  • een startwijk wordt ook wel een ‘startbuurt’.

3. Veel aandacht voor bewoners
De door gemeenten benoemde beleidsprincipes zijn sterk gericht op de rol van bewoners en het draagvlak onder bewoners. Processen om kennis te vergroten, perspectieven en wensen te verzamelen en uiteindelijk draagvlak te creëren vormen een onderdeel van de start van veel wijkaanpakken.

4. Weloverwogen of risicomijdend?
Alle TVW’s staan bol van de mitsen en maren. Er heerst bij gemeenten nog veel onzekerheid, met name over de beschikbare capaciteit en financiering voor de wijkaanpakken.

Gaan we met de Transitievisies Warmte van het aardgas af?

Detail uit de Transitievisie Warmte van de gemeente Steenwijkerland (oktober 2021).

In een andere publicatie, op Gemeente.nu, beaamt expert Jade Oudejans (Over Morgen) dat “een einddatum van 2030 voor de eerste volledig aardgasvrije wijken in bijna geen enkele gemeente meer is terug te zien”. Door de verschuiving van de aandacht naar isolatie, moet de overheid de bakens ook iets verzetten: “Daar is een andere vorm van stimulering voor nodig. Vanuit het Klimaatakkoord wordt dat nu onderzocht. De aanpak is dan niet meer gericht op aparte wijken, maar op woningen die tot hetzelfde contingent behoren.”

Groene bewoners

Dat participatie een steeds grotere rol krijgt, bleek ook wel tijdens een recent webinar van Duurzaam Gebouwd, waar Imke Tegels (WijkvanNU/SME) vertelde dat je niet alleen met ‘groene bewoners’ in gesprek moet gaan, maar met iedereen. Dan besef je ook het gebrek aan kennis, wat blijkt uit een opmerking als: ‘Ik wil geen zonnepanelen, want die kun je niet uitzetten en dan wordt mijn huis veel te warm’.

Haar collega Han Schreuder (WijkvanNU/Buro Loo) schetste voor gemeenten vier verschillende routes naar de uitvoering van de warmtetransitie:

  • De gemeente weet wat goed is voor de inwoners en komt met een totaalaanpak. Vaak in grote steden met collectieve oplossingen.
  • In gemeenten waar al even een TVW ligt, gaat men voortvarend aan de slag met de wijkaanpak. Vaak dankzij een ambitieus en groen college.
  • In gemeenten zonder wijkgerichte aanpak of WUP wordt gepionierd met een ketenaanpak (banken, makelaars, marktpartijen). Vaak met heel specifieke buurten en groepen woningen in landelijke gemeenten.
  • Gemeenten kiezen voor een individuele woningaanpak, waarbij men niet wordt gedwongen van het gas af te gaan. Vaak in kleine gemeenten met beperkte middelen, waar men (soms) wacht op nieuwe kansen, innovaties (waterstof), het Rijk, wetgeving en financiering.

>>Gaan we met de Transitievisies Warmte van het aardgas af?Hoe het in 2022 verder gaat, lees je binnenkort in ons digitale magazine Warmtetransitievisie 2022.
>>In een speciaal webinar op 25 januari gaan verschillende gemeenten en adviseurs van TAUW en Natuur en Milieu Overijssel hier ook dieper op in.
>>Ondertussen kun je meer ins en outs beluisteren in de kersverse podcast Warmtetransitievisie. Met Rik Altena (DWA) en Augusta Goedhart (De Warmtetransitiemakers).
>>Tot slot als voorbeeld: de Transitievisie Warmte (pdf) van de gemeente Steenwijkerland (opgesteld door TAUW).

Tekst: Ysbrand Visser
Foto boven: Shutterstock

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c243 c275 c291 c298
Hoe houd je voortgang in het wijk-uitvoeringsplan?

Hoe houd je voortgang in het wijk-uitvoeringsplan?

Adviseurs en ingenieurs van TAUW zijn in tal van gemeenten betrokken (geweest) bij de Transitievisies Warmte en de daaropvolgende wijkuitvoeringsplannen. Zij zien ...

Lees verder

c21 c54 c243 c275 c291 c294
Vertrouwen bepaalt het tempo van de energietransitie

Vertrouwen bepaalt het tempo van de energietransitie

Veel Nederlanders voelen zich door de overheid niet serieus genomen. Het is misschien wel de meest gehoorde uitleg van de politieke aardverschuiving die zich voltrok ...

Lees verder

c223 c275
Whitepaper: Wijkuitvoeringsplan warmtetransitie

Whitepaper: Wijkuitvoeringsplan warmtetransitie

De diverse klimaatopgaven vereisen dat we in Nederland het gebruik van aardgas voor verwarming en warm tapwater moeten beperken. Dat betekent dat veel woningen ...
c21 c225 c275 c291
Warmtetransitie: de ingrediënten voor een succesvolle uitvoering

Warmtetransitie: de ingrediënten voor een ...

Vrijwel alle gemeenten hebben inmiddels een Transitievisie Warmte (TVW) opgesteld. Daarin staat de manier waarop de diverse gebieden en wijken de komende jaren ...

Lees verder

c21 c135 c225 c275
Oost Gelre kijkt bij vaststelling TVW direct naar uitvoering

Oost Gelre kijkt bij vaststelling TVW direct ...

Vrijwel elke Nederlandse gemeente heeft eind 2021 een Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld. Hiermee wordt inzichtelijk wanneer welke wijken of buurten van het ...

Lees verder

c21 c225 c243 c275
Nieuw: digitaal magazine Warmtetransitievisies

Nieuw: digitaal magazine Warmtetransitievisies

In het nieuwe digitale magazine Warmtetransitievisies van Duurzaam Gebouwd lees je onder andere welke rol waterstof kan hebben in de wijktransitie, waarom een integrale ...

Lees verder

c21 c225 c243 c275 c280
Van Transitievisie Warmte naar Uitvoeringsplan

Van Transitievisie Warmte naar Uitvoeringsplan

Nu bijna alle Nederlandse gemeenten de Transitievisie Warmte aan hun gemeenteraad hebben voorgelegd, is de volgende vraag: hoe nu verder? Dat kwam uitgebreid aan ...

Lees verder

c21 c225 c243 c275
De grootste uitdaging binnen de Wijkuitvoeringsplannen

De grootste uitdaging binnen de Wijkuitvoeringsplannen

Veel Warmtetransitievisies zijn inmiddels klaar en opgeleverd, waarna het de vraag is: hoe nu verder? TAUW is in veel gemeenten hierbij betrokken en heeft volop ...

Lees verder

c21 c225 c275 c280
Warmtetransitievisie 2021: hoe ziet de finish eruit?

Warmtetransitievisie 2021: hoe ziet de finish ...

Het gaat er in veel gemeenten om spannen, de komende weken. Welke uitkomsten rollen er precies uit de verschillende Warmtetransitievisies die de gemeenten opleveren? ...

Lees verder

c21 c225 c243 c275
Hoe pak je warmtetransitie aan met wijkuitvoeringsplan?

Hoe pak je warmtetransitie aan met wijkuitvoeringsplan?

Binnen de energietransitie in Nederland vraagt de warmtetransitie op wijkniveau om een toegespitst programma: het wijkuitvoeringsplan. In een nieuwe whitepaper ...

Lees verder

c21 c225 c243 c275
Hoe pak je warmtetransitie aan met wijkuitvoeringsplan?

Hoe pak je warmtetransitie aan met wijkuitvoeringsplan?

Binnen de energietransitie in Nederland vraagt de warmtetransitie op wijkniveau om een toegespitst programma: het wijkuitvoeringsplan. In een nieuwe whitepaper ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up