De derde en laatste dag van Building Holland Digital zit erop. Bezoekers werden meegenomen in ontwikkelingen die de toekomst van de bouw gaan vormen, maar werden ook met de feiten op de neus gedrukt. “We hebben het vaak over klimaatverandering, maar klimaatontwrichting is een adequatere omschrijving. Dit is geen coronacrisis die in één of twee jaar voorbij is, maar voor millennia kan gaan spelen”, aldus ondernemer Maurits Groen.

Foto: Dirk van Gemert, Head of Events van Building Holland, sluit de dag af

Ook de laatste dag van Building Holland Digital barstte van de kennis, op soepele wijze aan elkaar verbonden door Duurzaam Gebouwd redacteur en dagvoorzitter Ysbrand Visser. Zijn tafelgasten waren Jeroen van Hooff, CEO Easyfairs, en Dirk van Gemert, Head of Events van Building Holland. Zij gaven het woord aan de eerste keynote van de dag, die een integrale oplossing belooft voor de ventilatie van gebouwen.

Autonoom inzicht krijgen in ventilatie

Laurens de Lange, expert Duurzaam Gebouwd, commercieel directeur bij Unica en tevens 1 van de ABN AMRO Duurzame 50 van dit jaar, presenteerde tijdens Building Holland Digital een ‘antwoord op ventileren in coronatijd’: Air Insight. Deze meervoudige innovatie moet zorgen voor een veilig en gezond binnenklimaat doordat het informatie levert aan de professional én eindgebruiker, alsook de mogelijkheid om het binnenklimaat aan te passen op basis van die informatie.

“Gezondheid in gebouwen is actueler dan ooit”, aldus De Lange. “Luchtverversing is namelijk een relevant onderdeel bij het voorkomen van overdracht van het coronavirus, zéker met de winter op komst.” De Lange benoemt dat luchtkwaliteit tot dit jaar altijd een ondergeschoven kindje was, want je kunt het niet zien. “Als je het al merkt, ben je feitelijk al over de grens van gezonde lucht.” Oftewel: oplossingen zijn de enige manier om ons bewust te maken van het gevaar.

Hoe krijgen gebruikers grip op hun eigen veiligheid? Air Insight geeft antwoord op die vraag. Dit platform heeft drie functies: het detecteren van een overschrijding in de normwaarde (CO2), het interpreteren van de luchtkwaliteit en ventilatie in een ruimte en het muteren van die kwaliteit op basis van de verzamelde data. Dit gebeurt via een compact kastje. De oplossing stuurt data naar de cloud van Unica, waar de informatie uitgelezen kan worden door de gebouwprofessional, terwijl gebruikers ter plekke inzicht kunnen krijgen via een qr-code op het kastje.

Laurens de Lange schoof digitaal aan voor zijn presentatie van Air Insight.

Een simpele, maar effectieve oplossing, volgens De Lange. Want: “Elke gebruiker van een gebouw heeft recht om inzicht te hebben in zijn of haar veiligheid zonder afhankelijkheid van derden.” Ook zorgt het open ontsluiten van de ventilatiescan ervoor dat de gebouwbeheerder er alles aan kan doen om de ventilatie op orde te krijgen. “Daarmee bouwen we aan een open platform om de branche naar een hoger plan te tillen.” Die informatie geeft bovendien een betere uitgangspositie voor het investeren in een binnenklimaat.

Als het aan De Lange ligt, wordt Air Insight ‘makkelijker dan IKEA en sneller dan Netflix’. Dat wil zeggen: snelle installatie en configureerbaar zonder technische kennis, met continue monitoring op afstand. “Ik hoop dat hiermee het binnenklimaat een eigen taal krijgt en daardoor een duidelijke positie verwerft, gebaseerd op onze veiligheid”, aldus De Lange. “En dat daarmee gebruikers de positieve effecten gaan ervaren: minder werkdruk, lager ziekteverzuim en betere leer- en werkprestaties. Op lange termijn zorgen we zo voor een verlaging van de zorgkosten in BV Nederland, met slechts een beperkte investering voor preventie.”

Constructeur en Talent van het jaar 2020

Naast de ABN AMRO Duurzame Top 50 is Building Holland ook het moment om de constructeur in het zonnetje te zetten. Willem van Dijk, bestuurslid van VNconstructeurs, presenteerde de uitreiking. “De rol van de constructeur is zo belangrijk, dat we dit ook digitaal moeten blijven doen”, aldus Van Dijk. “Constructies moeten maatschappelijk verantwoord én duurzaam zijn, belangrijke elementen om de gebouwde omgeving veilig te maken.”

De uitreiking trapte af met de twee rising stars van vorig jaar, Koen van Doremaele en Patrick van Dodewaard, die ons met enkele projecten als voorbeeld meenamen in de verschillen en overeenkomsten tussen de infra- en utiliteitssector van constructie. Je raadt het al: de verschillen zijn groot, maar op beide vlakken is de complexiteit groot. Zo gaven Van Doremaele en Van Dodewaard volhartig aan dat er veel van elkaar te leren is.

Juryvoorzitter Noortje de Geus, hoofd van het Ingenieursbureau Den Haag, nam het stokje over van Van Dijk om de prijs uit te reiken aan de winnaars van 2020. Ook zij benadrukte het belang van de prijs: “De zichtbaarheid van de constructeur is niet altijd even groot, terwijl het een onmisbare schakel in de bouw is.” Zij reikte de prijs van Talent van het Jaar uit aan Marijn Bruurs, een young professional werkzaam bij Witteveen+Bos als consultant Digital Construction & 3D Concrete Printing. “Samenwerken met verschillende partijen in de keten om de bouw te veranderen en te digitaliseren, daar ga ik voer”, aldus Bruurs.

De prijs voor Constructeur van het Jaar 2020 kwam in de handen van Arjan Habraken, een constructeur met een indrukwekkend CV. “Duurzaamheid gaat mij aan het hart”, zei hij tijdens de uitreiking. Dat is ook zichtbaar in zijn werk als partner bij MDLX voor de bouw van duurzame en flexibele houten bouwsystemen, alsook als oprichter van SIDstudio, waarin hij innovatieve ontwerpen in constructie nastreeft. “Ik hoop dat het werk wat ik doe, een nieuwe manier van werken in constructie en verduurzaming, wordt onderstreept met deze prijs”, waren zijn afsluitende woorden.

Klimaatontwrichting

Een spraakmakende keynote van dag drie van Building Holland was die van ondernemer Maurits Groen, met diverse duurzame initiatieven onder zijn riem, zoals het eerste Nationaal Milieubeleidsplan in 1989. Zijn boodschap op Building Holland was glashelder: het gaat slecht met de wereld en bouwers kunnen daar wat aan doen. “We hebben het vaak over klimaatverandering, maar klimaatontwrichting is een adequatere omschrijving”, aldus Groen.

Groen presenteerde ontwikkelingen en cijfers van een alsmaar grimmiger beeld van onze planeet, zoals het boek Zes graden van Mark Lynas. “Het boek gaat na wat er gebeurt in onze maatschappij als de temperatuur één tot zes graden stijgt”, vertelt Groen. “Het verontrustende is dat, dertien jaar later, de gevolgen zich al eerder manifesteren dan Lynas voorspelde. Bosbranden, overstromingen, droogte; noem maarop. Het is een boek dat er niet zou moeten zijn, maar we zijn er nou eenmaal naar op weg.”

Er moet iets tegen deze klimaatontwrichting gedaan worden. Gelukkig kan dat ook, zegt Groen. “De bouwer heeft door zijn beslag op grondstoffen en energieverbruik een enorme impact op het klimaat, dus ook mogelijkheden om daar wat aan te doen. Wij beschikken nu al over een gereedschapskist om als mensheid effectief op te treden tegen klimaatontwrichting. De kunst is nu om dat op grote schaal toe te passen.”

Groen verwijst daarbij naar een ander boek: Drawdown. Dit boek geeft ‘topoplossingen van bestaande maatregelen en technologieën’ om klimaatontwrichting te keren, gebaseerd op talloze internationale wetenschappers en beleidsmakers. Oplossingen als natuurlijke ventilatie zoals termieten die inzetten en houtbouw in plaats van betonbouw passeren de revue. “Dankzij moderne constructietechnieken is er een concrete toepassing op duurzame basis voor ongeveer alles in de gebouwde omgeving. Die zijn niet meer exotisch, ze zijn toekomstbestendig en zelfs nu al goedkoper.”

“De bouwsector wordt door de samenleving totaal niet gezien als voorloper in het tegengaan van klimaatontwrichting. Dus, neem het heft in eigen handen en laat je niet meer verrassen! Dit is geen coronacrisis die in één of twee jaar voorbij is, maar voor millennia kan gaan spelen.”

Gezondheid is de toekomst van de bouw

De laatste keynote van Building Holland was Daan Bruggink van ORGA architect, een bekend gezicht in de duurzame bouwsector. Bruggink zoekt al jaren naar de connectie tussen natuur en architectuur, die hij vooral vindt in houtbouw. “Die speelt een grote rol in de toekomst van de bouw”, aldus de architect. Zo benoemt hij hout als de meest gesloten cirkel van circulariteit: het groeit, het houdt lang CO2 vast en na gebruik is het voedsel voor nieuwe bomen.

Dat brengt Bruggink naar het principe van biofilisch bouwen. “De belangrijkste reden waarom wij bouwen, is de mens”, vertelt hij. “De mens leeft nog maar 200 jaar in een kunstmatige omgeving, dus 99% van ons DNA verwacht natuurlijke patronen. Hoe meer je dat DNA triggert, hoe beter je je voelt. Dat is eenvoudig te doen door meer natuur in je omgeving te brengen.” In de bouw kun je denken aan elementen als licht, lucht, vuur en dieren, alsook houtstructuren en natuurlijke kleuren.

Het rendement van zo’n natuurlijk gebouw illustreerde Bruggink eerder dit jaar in een column op kennisplatform Biind. Lichtend voorbeeld daarin is de ecologische tandartsenpraktijk in Middenmeer, waarbij de materialen zich dubbel en dwars terugverdienen door onder andere sneller herstel van patiënten en minder ziekteverzuim van personeel. Ook de ecologische basisschool De Verwondering werd genoemd, die ontworpen is als ‘een soort biotoop’, een project dat hij verder toelicht tijdens de Verbindingsdag Gezonde Scholen.

Bruggink ziet biofilische aspecten als nieuwe grote stap in de bouw. De Dutch Green Building Council neemt de aspecten bijvoorbeeld al mee in de nieuwe beoordelingsrichtlijnen van BREAAM-NL. “We moeten dit zoveel mogelijk blijven doen”, aldus Bruggink. “Als je kijkt naar de duurzaamheidstijdlijn, die begon bij het beperken van fossiele grondstoffen en de opkomst van duurzame energie, zitten we nu middenin de materialenfase. Maar we zien de volgende stap al: gezondheid. Dat kan zo ver gaan als gebouwbeheerders die verantwoordelijk worden voor gebouwspecifieke ziektes. Bouwen met natuurlijke materialen is een van de manieren om dat aan te pakken.”

Op naar fysiek

Dirk van Gemert, Head of Events van Building Holland, sloot de dag met trots af. “Samen hebben we drie dagen lang verschillende innovaties beleeft en bevindingen in een ander perspectief geplaatst. Samen zijn we in staat geweest duurzaamheid een kleur te geven.” Ook al was dit event noodgedwongen digitaal, op het hoofdpodium na, de energie en passie was weer als vanouds, zegt Van Gemert.

Dat wil niet zeggen dat Building Holland digitaal blijft. “Mensen willen elkaar ontmoeten en elkaar weer zien”, zegt Van Gemert. “Dat is de essentie van een beurs. De coronacrisis heeft ons digitaal creatief gemaakt, dat kon niet anders. Nu maken we ons klaar voor de volgende editie, eind maart in Amsterdam. Fysiek!”

Building Holland Digital zit erop. De volgende editie in de RAI Amsterdam staat gepland van 30 maart t/m 1 april 2021. Houd de website van Building Holland in de gaten voor meer nieuws.