Groene of grijze circulariteit?

timer4 min
Groene of grijze circulariteit?

Cradle2Cradle heeft vanuit de VS in 2002 een heel goede voorzet gegeven en heel veel mensen geïnspireerd op de weg naar een circulaire economie. De Ellen Macarthur Foundation heeft de principes van C2C verder uitgewerkt tot onder andere het bekende vlindermodel in 2011. Er zijn inmiddels diverse definities voor circulariteit, maar het komt allemaal neer op: een circulaire economie is een economisch systeem van gesloten kringlopen waarin grondstoffen, materialen en producten hun waarde zo min mogelijk verliezen, hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt en systeemdenken centraal staat.

Foto bovenaan: Thai National Parks, Link: www.thainationalparks.com

Vertalen we dat naar architectuur en bouwen, dan dienen circulaire gebouwen zo te zijn ontworpen, ontwikkeld, beheerd en gebruikt dat het doel is geen nieuwe (virgin) fossiele grondstoffen te gebruiken en daar waar producten, grondstoffen en systemen worden ingezet, deze zo lang mogelijk (hoogwaardig) in de keten te houden. Daarbij dient te worden opgemerkt dat hergroeibare (biobased) producten niet onder nieuwe, virgin, grondstoffen vallen. Zij groeien immers terug en putten daardoor hun eigen bronnen niet uit.

Zoals we weten bestaat het vlindermodel van de Ellen MacArthur Foundation uit een technische cirkel, die de technische, niet-composteerbare materialen omvat, zoals kunststoffen en metalen, en een biologische cirkel met de natuurlijke materialen (biobased, biodegradable en renewable). Bij veel materiaalinnovaties zien we nu dat materialen verschuiven van de technische cirkel naar de biologische cirkel. Biofoam is daarvan een goed voorbeeld. Deze schuimisolatie uit honderd procent hernieuwbaar materiaal is volledig afbreekbaar, terwijl je het schuim toch op dezelfde manier kunt verwerken als de chemische, op aardolie gebaseerde voorganger, namelijk EPS (piepschuim). Of bedrijven gaan inzien dat het veel makkelijker is om (onderdelen van) hun producten te maken van bijvoorbeeld bioplastics (die al dan niet industrieel te composteren zijn) dan die producten of onderdelen terug te nemen en te recyclen. Materialen uit de biologische cirkel zijn schoon, hergroeibaar en vormen geen schade voor mens, dier en omgeving.

Groene of grijze circulariteit?

Pakken we nu het vlindermodel erbij, dan zien we dat deze uit twee kringlopen bestaat: de technische kringloop en de natuurlijke kringloop. Het is opmerkelijk dat de technische kringloop nog steeds een mining input heeft van fossiele grondstoffen en onderaan het schema zien we nog steeds landfill. Dat zouden we in een oprechte circulaire economie niet meer willen, toch?

Grondstoffen uit de biologische cirkel groeien, in tegenstelling tot de fossiele grondstoffen, weer terug. Deze biologische grondstoffen zijn kortcyclisch. Ze groeien in zeg maximaal 100 jaar (een boom) terug, maar meestal vele malen korter, en daarmee blijven ze voorradig en herstellen ze tevens de bronnen. In tegenstelling tot de langcyclische fossiele grondstoffen die tijdens het gebruik natuurlijk helemaal niet de tijd krijgen om hun eigen bron te herstellen. 

Op de lange termijn kunnen we dus stellen dat alleen de natuurlijke kringloop houdbaar is in een circulaire maatschappij.

Groene of grijze circulariteit?

Het zou dus in de verwachting moeten liggen dat met name materialen uit de biologische cirkel een grote rol gaan spelen in de circulaire bouwwereld. Deze materialen hergroeien immers tijdens het gebruik van de materialen en passen veel beter bij het kringloopprincipe van een circulaire bouwwereld. Met hout natuurlijk als bekendste voorbeeld. 

Groene of grijze circulariteit?

Bij circulair neigt men ook altijd snel naar modulair. De gedachte is immers dat in een circulaire economie alles in een nette cirkel ronddraait. Dat is niet helemaal juist. De werkelijkheid is veel complexer. Op zich juist, als je onder circulariteit wilt verstaan dat je gebouwen, gebouwdelen of volledige producten tot de eeuwigheid precies hetzelfde kunnen blijven en onveranderd voor 100% weer toegepast kunnen worden. Probeer daar maar eens aan te ontwerpen. Dat is onmogelijk… Alles verandert: regelgeving, maatvoering, techniek, veiligheid, normen, stijlen, smaak, omgevingen, enz. Bovendien zit de kern in het 'schoon' ontwerpen van de producten, materialen en onderdelen. Ook hier kunnen we leren van de natuur. Ook daar verandert continu alles, dus alleen soorten die zich het beste kunnen aanpassen aan de veranderende omstandigheden kunnen overleven. Bovendien zijn er in de natuur geen voorbeelden van constructiedelen of onderdelen die in zijn geheel worden hergebruikt. Behalve dan de Heremietkreeft, die graag kant-en-klaar producten gebruikt. Voor de rest brengt de natuur alles terug naar de grondstoffen om daar iets nieuws van te maken, waar op dat moment vraag naar is.

Circulair slaagt alleen als we alle materialen en producten zo ontwerpen dat ze als grondstof opnieuw gebruikt kunnen worden. Dan is circulair veel minder complex dan gevreesd wordt. Materialen, onderdelen en producten moeten dan te allen tijde teruggebracht kunnen worden naar hun grondstof. Zo is het terugbrengen van beton naar grind, zand en cement, vanuit de circulaire gedachte veel interessanter dan beweren dat de hele onderdelen over 100 jaar herbruikbaar zijn...

Groene of grijze circulariteit?

Als we ten slotte naar de duurzaamheidstijdlijn kijken, is het goed te beseffen dat we voor de industriële revolutie allemaal alleen maar circulair en biobased leefden. Ook zien we dat sindsdien de verschillende duurzaamheidsprincipes zich opvolgen. Eerst de Energie/fossiele grondstoffen, nu zitten we in de Materialen, uiteindelijk komt het neer op Gezondheid. Het kan niet anders dan dat we uiteindelijk allemaal weer terug moeten naar biobased en circulair.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c260 c278
<span>De noodzaak van een CO2-plafond </span>

De noodzaak van een CO2-plafond

De maximale uitstoot van CO2 die de bouw- en vastgoedsector mag uitstoten om binnen de anderhalve graad Celsius opwarming te blijven, is vóór 2030 ...

Lees verder

c21 c40 c225 c243 c265 c278
Innovatief isoleren: biobased én natuurinclusief

Innovatief isoleren: biobased én natuurinclusief

Met koude dagen in aankomst is het voor iedereen duidelijk: zorg voor een warme jas. Dat geldt zeker ook voor onze woningen met de Trias Energetica in het achterhoofd. ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c243 c278 c299
Dierinclusief groenconcept voor mixed-use woningbouwproject

Dierinclusief groenconcept voor mixed-use woningbouwproject

Het mixed-use woningbouwproject The Pulse of Amsterdam heeft niet alleen ambities voor WELL Platinum en BREEAM-NL Outstanding. De ontwikkeling – bestaande ...

Lees verder

c21 c225 c277 c278 c299
Natuurinclusief bouwen: ‘Minimaal naar A-label gebied!’

Natuurinclusief bouwen: ‘Minimaal naar ...

Om de onderwerpen klimaatadaptatie en natuurinclusief bouwen fors te laten versnellen, zijn kennisdeling en goede voorbeelden noodzakelijk. Dat de sector al in ...

Lees verder

c134 c225 c260 c278
Groei! verbindt parken en groengebieden in Amsterdam Overamstel

Groei! verbindt parken en groengebieden in Amsterdam ...

Met een nieuwbouwproject in Amsterdam Overamstel levert bouwende ontwikkelaar VORM 223 woningen op in een natuurinclusieve, klimaatbestendige en duurzame omgeving.

Lees verder

c21 c54 c238 c278 c295
Veel manieren om stedelijke hittestress te voorkomen

Veel manieren om stedelijke hittestress te voorkomen

Nederland heeft een luxeprobleem als het gaat om de temperaturen in de zomer, want in het zuiden van Spanje en in Zuidoost-Azië willen ze morgen al met ons ...

Lees verder

c21 c225 c238 c260 c267 c278
Nieuwe bouwcultuur biedt alternatief voor landbouw

Nieuwe bouwcultuur biedt alternatief voor landbouw

De landbouw zoekt een uitweg voor de uitstootproblematiek en daarbij kan de bouw helpen. Zeker met De Nieuwe Oogst, een plan dat bij een prijsvraag van de Rijksbouwmeester ...

Lees verder

c21 c225 c278
Heembouw zet standaard met natuurinclusief distributiecentrum

Heembouw zet standaard met natuurinclusief distributiecentrum

Stel je een willekeurig distributiecentrum voor. Waarschijnlijk denk je aan een grijze kolos, waar vrachtwagens op- en afrijden en goederen worden ontvangen en ...

Lees verder

c21 c225 c277 c278
Gezocht: klimaatadaptieve en natuurinclusieve bedrijventerreinen

Gezocht: klimaatadaptieve en natuurinclusieve ...

Is jouw bedrijventerrein al toekomstbestendig? En heb je dus al volop klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen toegepast? Doe dan mee aan de Verkiezing ...

Lees verder

c21 c134 c225 c259 c278
Congres over natuurinclusief bouwen: inspiratie en oplossingen

Congres over natuurinclusief bouwen: inspiratie ...

Natuurinclusief bouwen zit in de lift. Gelukkig maar, want de klok tikt door. Toch is de praktijk weerbarstig. Tussen droom en daad liggen praktische bezwaren. ...

Lees verder

c21 c225 c278
Natuurinclusieve Amstelstroombrug geopend

Natuurinclusieve Amstelstroombrug geopend

Amsterdam is een nieuwe brug rijker en wel een natuurinclusieve brug. Op 31 mei is de Amstelstroombrug over de Duivendrechtsevaart officieel geopend. De brug, ...

Lees verder

c21 c185 c225 c278
Gebrek aan kennis vertraagt versnelling circulaire bouw

Gebrek aan kennis vertraagt versnelling circulaire ...

De aandacht voor het onderwerp circulaire economie begint te groeien. Met dank aan de pioniers en koplopers, zoals Patrick Schreven, ecologisch bouwer sinds 2013. ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up