Dit artikel is eerder geplaatst in het magazine Duurzaam Gebouwd nr. 7.
Duurzame energie! Doen of laten doen?
Steeds meer projectontwikkelaars, gemeenten, woningbouwcorporaties en aanverwanten denken na over een duurzame, decentrale energielevering. Doe je dat zelf? Of laat je het doen? Welke voor- en nadelen zijn er aan het in eigen beheer houden enerzijds of uitbesteden anderzijds?
"Wij wilden op Texel een flinke stap maken om de duurzame ambities waar te kunnen maken", vertelt directeur Brendan de Graaf van TexelEnergie, een van de sprekers van het Duurzaam Gebouwd praktijkseminar 'Het succesvol opzetten van een Lokaal Duurzaam Energiebedrijf'.
"De vraag was aanvankelijk 'kunnen we een duurzaam energiebedrijf oprichten?', maar die vraag werd al gauw 'hoe kunnen we een duurzaam energiebedrijf oprichten?' De vraag of we dat zouden uitbesteden of in eigen beheer gingen doen, zijn we al heel snel overheen gestapt. We zijn op een goed moment - nu alweer vijf jaar geleden - gewoon begonnen. Wij waren een van de eersten die zoiets opgezet hebben en in die tijd was uitbesteden nog geen issue. Dat is pas iets van het laatste jaar, denk ik."
TexelEnergie is een coöperatie waar Texelaren lid van kunnen worden en aandelen kopen, om op die manier medezeggenschap te krijgen. TexelEnergie heeft geen winstoogmerk maar is een energieleverancier voor en door inwoners van Texel. De Graaf: "Bij de start gingen we uit van vijf mogelijke energiebronnen: zonne-energie, getijdenenergie, energie uit warmwaterlagen, opwekking uit biomassa, en windenergie. Al snel bleek de inzet van een getijdenturbine op korte termijn niet haalbaar en viel ook geothermie af. We concentreren ons voorlopig op PV, biomassa en wind."
De Graaf denkt ook dat daarom TexelEnergie tot nu toe succesvol is: "We houden het overzichtelijk. Een energiebedrijf opzetten is niet iets wat je even doet. Het is behoorlijk complex en we hebben heel veel zelf uit moeten zoeken. Je moet er echt voor de volle 100% voor gaan, en dat hebben we hier gedaan. Het resultaat is er naar. TexelEnergie heeft momenteel 3.400 aansluitingen en won de P-nuts award!"
Wereld van grijstinten
Productmanager Angelique Kuut van Eneco Warmte & Koude was nauw betrokken bij de organisatie van bij de Masterclass 'Duurzame energie: uitbesteden of in eigen beheer?'
Kuut: "Het is een onderwerp dat onze doelgroep erg bezighoudt. We wilden mensen in de gelegenheid stellen om hierover van gedachten te wisselen en het vraagstuk op strategisch niveau te bekijken. Het is nogal wat om een energieproject in eigen beheer van de grond te tillen of om het uit te besteden. Het probleem is vaak dat mensen erg zwart-witdenken: kiezen ze voor uitbesteden, is er de vrees de regie te verliezen, kiest men voor eigen beheer, is er de zorg alles zelf te moeten doen. Echter tussen uitbesteden en eigen beheer ligt nog een wereld van grijstinten."
"Vaak zien business-cases er financieel interessant uit als een partij een project in eigen beheer wil doen", vertelt Kuut. "Maar breng vooral ook in kaart of je genoeg kennis in huis hebt. In eigen beheer betekent niet alleen de voordelen maar ook de risico's op je nemen. Alles goed op een rijtje gezet, kun je besluiten te doen waar je goed in bent, en voor de rest expertise in te huren."
Eneco concentreert zich op verduurzaming van haar activiteiten. Kuut: "Wij zien dat de toekomst van de energievoorziening richting duurzaam en decentraal gaat. Waar vroeger alles centraal geregeld werd door de grote energiebedrijven zien we dat partijen nu zelf hun energievoorziening gaan verzorgen. Wij juichen dat toe en ondersteunen graag waar nodig. Dit sluit naadloos aan bij onze eigen strategie."
Ga uit van wat er al is
Op de site van ingenieursbureau BuildDesk staat hun missie te lezen: 'Samen met onze klanten werken wij aan energie-efficiëntie en duurzaamheid in gebouw en omgeving, door het op een unieke wijze verbinden van optimale kennis, ervaring en mensen.' De medewerkers van BuildDesk presenteren zichzelf op de site.
Jeroen Roos, strategisch consultant Duurzame Energie vermeldt daarbij zijn persoonlijke motto: 'Van Dromen Naar Daden'. Dat past natuurlijk prachtig bij het onderwerp lokale duurzame energie. Roos opende het Duurzaam Gebouwd praktijkseminar 'Het succesvol opzetten van een Lokaal Duurzaam Energiebedrijf'.
Roos: "Wij adviseren vooral gemeenten bij projecten op het gebied van duurzame energie en zijn dan vaak vanaf de beginfase betrokken. Ik denk dat twee dingen belangrijk zijn. Ten eerste: maak gebruik van de kennis die er is. Er is al veel gepionierd, doe je voordeel met hetgeen al door anderen is geleerd. Zeker particuliere initiatieven ontkomen er meestal niet aan om ook kennis en kunde van buitenaf te betrekken."
Niet zo gek, gezien de complexheid van de materie, meent Roos. "Je hebt te maken met zowel techniek, wetten en regels en organisatorische zaken als financiering. Verder zou het prachtig zijn als de landelijke overheid de lokale initiatieven zou ondersteunen. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Enerzijds kunnen zo wellicht toch de Rijksdoelstellingen '20-20-20' worden gehaald. Anderzijds komt het de levensvatbaarheid van lokale, vaak kleine, projecten ten goede."
Meer informatie: magazine Duurzaam Gebouwd
Foto: Jeroen Roos, tekst: Marion de Graaff