In deze serie - ism. met Agentschap NL - komen wekelijks koplopers op het gebied van duurzaamheid aan het woord. In deze vierde aflevering een interview met Gerwin Verschuur. Hij laat zien dat bewonersinitiatieven op het gebied van duurzame energie echt levensvatbaar kunnen zijn.
Gerwin Verschuur is een veelzijdige generalist met specifieke aandacht voor relaties en sociaal-culturele factoren in ontwikkelingsprocessen. En hij is een betrokken bewoner van de Culemborgse wijk EVA-Lanxmeer. Een combinatie die garant staat voor spannende lokale innovaties.
Thermo Bello
Vanuit zijn passie voor duurzame landbouw was hij eerder al betrokken bij de ontwikkeling van de Stadsboerderij Caetshage waar lokaal duurzaam voedsel wordt geproduceerd.
Toen de kans zich voordeed om een midden in zijn wijk gelegen kleinschalig warmtebedrijf over te nemen van drinkwaterbedrijf Vitens, ontstond een nieuwe uitdaging die hij samen met zijn wijkgenoten actief oppakte. Zij hadden al een hoop voorwerk gedaan en riepen Verschuur erbij om de volgende fase van het project in te gaan.
Sinds 2009 mag Verschuur zich algemeen directeur noemen van het lokale energiebedrijf Thermo Bello. "Voor mij is de uitdaging om een wijkenergiebedrijf op te bouwen waarin wijkbewoners op verschillende manieren betrokken kunnen zijn en een medeverantwoordelijkheid dragen voor duurzame lokale energievoorziening en energiegebruik. Ik vind Thermo Bello een geweldige gezamenlijke onderneming. Door onze warmtevoorziening in eigen hand te nemen, kunnen we zelf de gaskraan dichtdraaien zonder het koud te krijgen."
Wijkverwaming
Het warmtestation is een onderdeel van een drinkwater pompstation. De benodigde warmte (ca 9000 GJ/jaar) wordt met een elektrisch aangedreven warmtepomp onttrokken aan de drinkwatervoorraad ('reinwaterbassin') en afgegeven aan het lokale warmtenetwerk.
Het geleverde water heeft een temperatuur die geschikt is voor lage temperatuurverwarming. Met deze vorm van wijkverwarming wordt het gebruik van fossiele energie met tenminste 30% verminderd. Het doel is uiteindelijk om helemaal onafhankelijk van fossiele energiebronnen te worden.
Zonnestroom
Thermo Bello levert echter niet alleen warmte. Het bedrijf heeft de ambitie om nog meer duurzame energie op te wekken uit andere bronnen Ze produceert bijvoorbeeld ook al zonnestroom voor stadsboerderij Caetshage, wat de voedselproductie in EVA-Lanxmeer duurzamer maakt.
En zo zijn we weer terug bij Verschuurs oorspronkelijke rode draad: landbouw als verbindende factor in de ontwikkeling van een samenleving die is gericht op levenskwaliteit.
"Ik heb geleerd om me niet blind te staren op economische of ecologische optimalisatie, maar ook oog te hebben voor sociale en culturele aspecten."
Het bijzondere van Thermo Bello's tweede project, is dat de PV-panelen worden gefinancierd door de klanten van de stadsboerderij. Hun lening en rente krijgen ze in landbouwproducten terug. Een vernieuwende vorm die werkbaar blijkt in een wijk waar zelf sturing geven aan levenskwaliteit de essentie is van het samenleven.
Verschuur: "Zelfsturing vraagt om een grotere mate van betrokkenheid bij en invloed op wat je belangrijk vindt voor echte levenskwaliteit. In EVA-Lanxmeer heeft de gemeente Culemborg daar veel ruimte voor gegeven."
Samenwerken
Verschuur: "Wat je nodig hebt voor een succesvol lokaal duurzame energiebedrijf, is een groep van enthousiaste mensen die er zin hebben, en er tijd in willen steken. Ze moeten goed kunnen samenwerken en elkaar aanvullen in kwaliteiten die ze hebben. In ons geval werd de kar aanvankelijk getrokken door een groep van zeer bekwame oude mannen met veel tijd."
Verschuur realiseert zich dat het voorbeeld van Thermo Bello niet volledig te kopiëren is, omdat omstandigheden nu eenmaal verschillen. Elk ander initiatief zal zijn eigen weg moeten vinden, aansluitend op de lokale situatie en de daar aanwezige mensen en financieringsbronnen.
"Met het opraken van fossiele energiebronnen zullen mensen steeds creatiever worden. Technische mogelijkheden en financieringsmodellen worden verbeterd en bewoners gaan zich organiseren om zelf duurzame energie op te wekken."
Tekst: Jolein Schorel
Broninformatie
Documenten van Gerwin Verschuur, website Thermobello, interview door Roelf van Til
Meer info: Thermobello
Meer info: Agentschap NL Voorbeeldprojecten Energie & Gebouwde Omgeving