Tijdens het BENG-congres op 20 november jl. zijn de nieuwe energieprestatienorm NTA 8800 (opvolger NEN7120) en de gewijzigde BENG-eisen voor nieuw te bouwen gebouwen gepresenteerd. De eisen worden versoepeld: onwenselijk en onnodig.
Auteurs - de collega's van DWA: Henk, Arie, Peter, Leendert, Rico, Jaap en Marcel.
In onderstaande tabel zijn voor de woningbouw de wijzigingen tussen de voorlopige BENG-eisen uit 2015 en de recent gepubliceerde BENG 2018 weergegeven.
Sinds de invoering van de EPC in 1996 is deze in stapjes aangescherpt om het vastgoed energiezuiniger te maken. Onderstaande figuur geeft de aanscherping van de EPC voor woningen in de afgelopen jaren weer. Hierin zijn tevens de BENG 2015-eisen gepositioneerd, zoals wij deze de afgelopen periode op basis van onze ervaringen in verschillende projecten zijn tegengekomen (uitgaande van een individuele elektrische warmtepomp).
BENG 2018 zet een stap terug in ambitie. Dat is onwenselijk en onnodig. Een duurzame wereld is geen vanzelfsprekendheid. Daar moeten wij moeite voor doen. BENG 2015 past logisch in deze ontwikkeling. BENG 2015 gaat uit van de enige juiste ontwerpstrategie voor gebouwen, namelijk de Trias Energetica. Het beperken van de vraag door randvoorwaarden te stellen aan de bouwfysische uitgangspunten (BENG 1) en het duurzaam opwekken van de energievraag (BENG 2 en 3). De derde pijler van de Trias Energetica (efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen) past wat DWA betreft niet meer in deze ontwerpstrategie.
BENG 2015 is haalbaar en leidt tot comfort
Voor nieuwbouwprojecten hanteren wij graag BENG 2015 als uitgangspunt, omdat het ontwerpen van energiezuinige gebouwen naar ons inzicht om een goede integrale ontwerpstrategie vraagt. Wij begrijpen dat hier ambitie en meer integrale samenwerking voor nodig is. Een duurzaam en energiezuinig gebouw vergt nu eenmaal een investering in aandacht, tijd en geld. Wij hebben inmiddels bij een aantal projecten ervaring opgedaan om gebouwen te laten voldoen aan BENG 2015 en zelfs energieneutraal te maken. Wij verwachten dat het ook haalbaar is met de NTA 8800 en het stellen van de juiste eisen.
Wat wij daarin waarnemen, is dat de investeringen weliswaar hoger zijn, maar dat de verbruikskosten dalen en het comfort voor de gebruiker zal toenemen. Ook de voorspelbaarheid van verbruik is veel nauwkeuriger. Een goede LCC is veel stabieler dan voorheen. Het gaat hierbij om waarde en niet alleen om kosten. Een duurzaam gebouw is na 30 jaar meer waard dan een energieconsumerend gebouw. Dit is het gezonde mechanisme waardoor een meerinvestering aan de voorzijde verantwoord is.
De BENG-criteria zijn recentelijk verruimd op basis van de uitkomsten van de “kostenoptimalisatiestudie” die het ministerie van BZK heeft laten uitvoeren. Hieruit zou blijken dat de nieuwbouw anders te duur zou worden voor de bouwsector. De vraag is of bij dat besluit ook een Total Cost of Ownership-afweging is gemaakt. Komende jaren worden honderdduizenden nieuwe woningen gebouwd. Ons pleidooi is om juist te kiezen voor duurzame kwaliteit. Van de keuzes die nu gemaakt worden, kunnen bewoners jarenlang profiteren. De bouwnormen mogen ons inziens de markt steeds uitdagen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen. Veel partijen hebben zich afgelopen jaren warmgelopen op het kunnen behalen van de voorlopige BENG-eisen uit 2015. We mogen nu geen gas terugnemen.
Uiteraard zijn situaties denkbaar waarbij de haalbaarheid dusdanig kritisch is dat er concessies moeten worden gedaan. In dat geval kunnen we beter gemotiveerd afwijken dan de uitgangspunten veranderen.
Rekenrendement opwekking elektriciteit
In de NTA 8800 stijgt het rekenrendement voor opwekking van elektriciteit van 39 naar 69%. Dit bevoordeelt de toepassing van all electric systemen. Ontwikkelaars die gaan voor lage bouwkosten zullen kiezen voor minder efficiënte en goedkope technieken, zoals luchtwarmtepompen of zelfs infraroodpanelen en andere elektrische verwarmingssystemen. Als de elektraprijs daalt (voornemen uit klimaatakkoord) hebben we het paard achter de wagen gespannen. De elektriciteitsvraag op nationaal niveau zal stijgen, waardoor de doelstellingen voor relatief meer zonne- en windenergie onnodig onder druk komen te staan.
Een ander aandachtspunt is de capaciteit van het landelijke elektriciteitsnetwerk. Nu al is in bepaalde regio’s de maximale netcapaciteit bereikt (bijv. regio Boskoop). Relatief onzuinige, elektrisch verwarmde woningen, samen met toenemend elektrisch autorijden zal zonder meer leiden tot een overbelast elektriciteitsnetwerk.
Onderscheid aanbrengen in het verduurzamen van de elektriciteit op nationaal niveau en elektriciteit opwekken op lokaal of gebouwniveau leidt tot betere resultaten. BENG voor nieuwbouw is hierbij het juiste instrument om een prikkel te geven richting efficiënte, all electric systemen en het plaatsen van pv-panelen waar mogelijk. Ons inziens kan dit door het rekenrendement voor elektriciteit in de BENG-methodiek op 49% te maximeren. Deze 49% komt overeen met de huidige Europese normen.
We moeten en kunnen op de ingeslagen weg doorgaan
De spelregels kunnen niet Trumpiaans, tijdens de wedstrijd worden aangepast, zelfs niet wanneer het concepteisen betreft. In de nieuwbouwmarkt zijn voor zowel de woningbouw als de utiliteit commerciële verplichtingen aangegaan. Zo zijn de voorlopige eisen door gemeenten in tenders opgenomen. Tenders zijn gewonnen en contracten getekend.
Niets staat in de weg om door te gaan op de ingeslagen route. Het is haalbaar en realiseerbaar, ook met de nieuwe NTA 8800 op de oorspronkelijke waarden uit 2015. De waardeontwikkeling van duurzaam vastgoed zal naar onze verwachting doorzetten of zelfs versterken. Op een iets langere termijn zal een slecht(er) presterend pand minder waard zijn omdat het simpelweg slechter presteert en minder voorspelbaar is.
De afhankelijkheid van de energieprijs wijst dezelfde kant op. Niemand weet precies waar die marktbewegingen eindigen. Laten we alleen al om die reden de afhankelijkheid zo laag mogelijk maken.
Wij maken deze duurzaamheidsbeweging graag werkelijkheid en dagen de overheid uit hierin niet te verzaken.
De collega’s van DWA,
Henk, Arie, Peter, Leendert, Rico, Jaap, Marcel
N.B. De NTA 8800 heeft ook een groot aantal verbeteringen. Zo is de harmonisatie van regelgevingen positief; ook de aandacht voor oververhitting en klimaatupdates is nuttig.