In de Rotterdamse binnenstad staat Blaak16, een gebouw met 12 verdiepingen en 15.000 vierkante meter vrij indeelbare vloeren. Het pand kreeg een revitalisatie en heeft een BREEAM-NL Excellent én WELL Gold-certificering weten te bemachtigen. Een krachtige combinatie, die ervoor zorgt dat het duurzame kantoorgebouw weer decennia mee kan.
Het ‘oude’ Blaak16 is eigenlijk niet meer te herkennen, want het jaren ‘70 kantoorgebouw in Rotterdam kreeg een aantal jaar geleden een duurzame facelift. Het beheer van het pand ligt in handen van Square Four. Eigenaren Cairn Real Estate en Kadans Vastgoed verkochten het kantoorgebouw in 2018 aan Blue Horizon Investors. “Een revitalisering, maar dan wel met de oorspronkelijke architectuur in het achterhoofd, om de geschiedenis niet te verliezen”, geeft Lernard Simonis van Roodenburg aan. “Tegelijkertijd zijn er wel de nodige aanpassingen gedaan, om ervoor te zorgen dat het gebouw weer op en top duurzaam is.”
Die lijst aan duurzaamheidsmaatregelen is enorm, waarbij er een aantal de aandacht trekken. Zo zijn zonnepanelen toegepast op het parkeerdek en bovenop het gebouw zijn gevels vernieuwd. Ook is overgeschakeld op ledverlichting en maken medewerkers tegenwoordig gebruik van energiezuinige liften. “Wij zijn vooral trots op de realisatie van de WKO-installatie, die alle ruimtes koelt en verwarmt.”
Installatie-uitdaging
In de uitvoering hiervan schuilde nog een uitdaging, want één van de twee bronnen moest op een minimale afstand van het kantoor worden gerealiseerd. “Dat bleek uit het masterplan voor het centrumgebied Rotterdam, dus daar moesten we rekening mee houden. De ene bron zit aan de Blaakzijde van het gebouw, de andere aan de kant van de Wijnhaven. Je kunt je voorstellen dat het daardoor op het vlak van logistiek een flinke klus was om de installaties gereed te maken voor gebruik.”
Mede dankzij de WKO is er sprake van een flinke energiebesparing en een labelsprong naar A. Ten opzichte van traditionele installaties loopt de besparing op naar 30%. “Verder zijn we verantwoordelijk voor de installatie van de elektra, diverse werktuigbouwkundige aspecten van het gebouw en de sprinkler- en sanitaire installaties. Voor deze installaties werkten we samen met diverse partijen met wie we vaker zakendoen: Hoogendoorn, Strukton Worksphere, Terberg en HC PS.”
Bekende gezichten
Hendriks Bouw en Ontwikkeling werkte in dit project samen met Dura Vermeer in een aannemerscombinatie, Deerns sloot aan als adviseur en ook Cairn Real Estate en Impact Vastgoed waren betrokken. “Met veel partijen hebben we al eerder samengewerkt en dat schept een band”, geeft Simonis aan. “Je weet wat je aan elkaar hebt en wat je van elkaar kunt verwachten, ook op het gebied van duurzaamheid.”
Bij het project- en procesmanagement voor het pand was Impact Vastgoed betrokken, dat nauw samenwerkte met CBRE. “Bij de revitalisatie was al een aantal huurders vanaf het beginstadium betrokken”, vertelt projectmanager Marijn Knoop van Impact Vastgoed. “De betrokkenheid voor ons bij dit project was breed. Zo zorgden we voor begeleiding van de huurders, maakten we afspraken met aannemers en streefden we gezamenlijk naar BREEAM-NL Excellent en WELL Gold. De bewijslast voor de certificeringen verzamelden we onder andere met ingenieursbureau Nelissen uit Eindhoven.“
De inzet op zowel BREEAM-NL Excellent en WELL Gold is een bijzondere en zorgt voor bewijslast op verschillende fronten. Zo zegt eerstgenoemde predicaat iets over de energiezuinigheid en het gebruik van duurzame en circulaire materialen. De tweede richt zich op de component welzijn, waarbij ook onderwerpen als voeding, fitness en zelfs community zijn meegenomen in de beoordeling. “Een jaar of drie geleden deden we een onderzoek naar gezonde kantooromgevingen”, zegt associate director sustainability Tim Habraken van CBRE Nederland. “We namen daar WELL in mee, omdat we alles over de certificeringsmethodiek wilden weten.”
In Los Angeles (Verenigde Staten) werd vervolgens het eerste WELL-kantoor ter wereld neergezet. Ook in Nederland is de overtuiging van de meerwaarde van dit certificaat te proeven: er lopen meerdere projecten vanuit CBRE waar een WELL-certificering wordt ingevuld. “WELL biedt voor de huurder een meerwaarde, omdat het een onafhankelijke beoordeling geeft van elementen die welzijn bevorderen”, gaat Habraken verder, die in dit project als WELL AP fungeerde. “Voor Blaak16 ontwikkelden we een zogenoemde gap-analyse, waarin we aangaven welke aanvullende duurzaamheidsmaatregelen zouden leiden tot een gold-certificering.”
Het ontwerp bleek goed aan te sluiten op de eisen van de certificering. Een hoge score kwam snel in zicht. “Een aantal zaken matchen tussen BREEAM en WELL”, vult Knoop aan. “Denk bijvoorbeeld aan installatietechnische zaken, onder andere op het gebied van duurzame energie en de toevoer van gezonde binnenlucht.” Tegelijkertijd gaat WELL in op gezondheid in de volle breedte. “Denk bijvoorbeeld aan de pijlers ‘mind’ en ‘community’, die toch wat verder van technische eigenschappen liggen”, aldus Habraken. “Een goed voorbeeld daarvan is het ontwerp van de algemene ruimte op de elfde verdieping. Hier is de mogelijkheid om board meetings te houden en kunnen externen elkaar ontmoeten.”
Flexibel en duurzaam
Naast de uitdagingen rondom het gezond maken van het gebouw, waren er ook technische en logistieke uitdagingen. Er werden niet alleen WKO-, sprinkler en sanitair-installaties gerealiseerd, maar ook een piekvoorziening van stadswarmte. Verder zijn op de verdiepingen klimaatplafondeilanden gemaakt. “Ook hebben we luchtbehandelingskasten geplaatst en zit er warmteterugwinning in de afzuiging van de toiletten”, haalt Simonis aan. “Niet alleen de installatietechnische maatregelen hebben een impact op de duurzaamheid, ook zetten we in op flexibele indeelbaarheid van het gebouw. Dat doen we bijvoorbeeld door de regelcomponenten dusdanig te positioneren dat we relatief eenvoudig wijzigingen kunnen doorvoeren.”
Alle maatregelen samen zorgen ervoor dat Blaak 16 nu zowel een BREEAM-NL Excellent als WELL Gold label in de wacht heeft gesleept. “BREEAM is een krachtig middel, niet alleen voor de bouwpartners die het gebouw creëren, maar vooral voor de ontwikkelaar”, geeft Simonis aan. “Het is tegenwoordig belangrijk om te kunnen laten zien dat je er alles aan doet om een duurzaam en gezond gebouw neer te zetten voor huurders en hij krijgt hiermee een onafhankelijke graadmeter.” Daar sluit Habraken zich bij aan. “WELL is van meerwaarde voor de huurder omdat hij een onafhankelijk bewijs krijgt van de prestaties op het vlak van gezondheid. Eens in de drie jaar beoordeelt een WELL Assessor of de resultaten nog behaald worden. Dat zorgt voor een geoptimaliseerd gebouw en het bewijs dat je pand écht zo gezond is als je verwacht.”
Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: Impact Vastgoed