Als partijen in een rechtszaak verwikkeld zijn, is het de vraag waarom zij er niet zijn uitgekomen. “Bouwen is samenwerken. Als je dan af en toe een verschil van mening hebt, los je dat geschil ook het beste op door samen te werken”, aldus advocaat Edwin van Dijk.
Edwin van Dijk wil, net als zijn collega’s Robert Jan Kwaak (links op de foto boven) en Lenneke Muller van Construct Advocaten, de bouw graag op een constructieve wijze dienen. Al aan de voorkant, in de contractvormingsfase, doet het drietal graag actief mee. Daarnaast wordt ook vaak vanuit de coulissen meegekeken, als het project al in bedrijf is. Het gaat dan vaak over meer- of minderwerk of over vertraging tijdens de uitvoering. Ook als het project bijna is afgerond, wordt Construct Advocaten ingeschakeld: bij de eindafrekening of als er bij oplevering bouwgebreken in beeld komen. Van Dijk: “Voor ons is het spel pas gewonnen als problemen zijn opgelost en partijen weer verder kunnen.”
“Ook bij geschillen die volledig uit de hand zijn gelopen, is het altijd de moeite waard om toch nog te kijken of je partijen weer aan tafel kunt krijgen. Soms lukt dat zelfs dankzij een procedure met een beetje hulp van rechter of arbiter. Onder druk wordt alles vloeibaar, ook een geschil dat muurvast zat.”
Bouwteam
Heeft Van Dijk veel specifieke bouwtechnische kennis nodig om zich in het vak staande te houden? “Het mooie is dat aan alles wat juridisch haalbaar is, de vraag voorafgaat: ‘Hoe zit het bouwtechnisch in elkaar? Wie heeft de ontwerpverantwoordelijkheid? Waar komt het probleem eigenlijk door?’ Ik weet hoe een bestek in elkaar steekt of hoe een vraagspecificatie is opgebouwd. Het samenspel tussen techniek en wat in een bestek of in een vraagspecificatie is vastgelegd, maakt het wel elke keer weer spannend.”
Over contracteren en het verdelen van risico’s, stelt Van Dijk vervolgens: “Bij veel grote contracten ging het mis, doordat de aannemer moest afprijzen in concurrentie met andere inschrijvers. Daarbij werd dan toch onvoldoende gekeken naar risico’s. Ik zie nu wel verbeteringen, maar de bouw is soms wat traag. Een groot deel van de oplossing zit, denk ik, in het vroegtijdig organiseren van dat samenspel tussen techniek en wat je vastlegt in een bestek of vraagspecificatie. Dan kom je al snel uit bij een samenwerking in de vorm van een bouwteam. Ik denk dat het nieuwe model Bouwteamovereenkomst dat Duurzaam Gebouwd dit voorjaar publiceert in een grote behoefte voorziet.”
“Op het moment dat je een bouwteam-variant in de markt zet, met een gestructureerd overleg waarbinnen risico’s geïnventariseerd kunnen worden, voorkom je een hoop gedoe. Zo krijg je eerder een eerlijk ontwerp, een eerlijke prijs en een soepele uitvoering. Onvoorziene omstandigheden zullen er altijd blijven, maar de kans dat die zich voordoen, kan wel sterk worden verkleind.”
Innovatie
Van Dijk heeft ook vaak te maken met aanbestedingen waarin duurzaamheid, circulariteit en innovatie aan bod komen. De vraag aan hem luidt vaak: ‘Wat is een slimme samenwerkingsvorm en welke risico’s kunnen we nemen?’ Van Dijk: “Veel vragen betreffen het vastleggen van afspraken over meerjarig onderhoud. Ik zag onlangs een contract voor twintig jaar langskomen. Dat is best lang. Nu staan alle neuzen dezelfde kant op, maar is dat over tien jaar nog steeds zo? En heb je het dan ook contractueel goed vastgelegd?”
Daar raakt Van Dijk de kern van de ontwikkelingen rond de nieuwe bouwteamovereenkomst. “Je ziet steeds vaker dat er een samenwerkingsprotocol wordt afgesproken. Als annex bij het contract, waarin gewoon staat: dit is onze overlegstructuur, zo werken we samen. En als we ergens niet uitkomen, erkennen we een aantal escalatieniveaus. Te beginnen met een open, transparante overlegstructuur in de bouwkeet, waarin we oog hebben voor elkaars belang en elkaar vragen durven te stellen. En eindigend op directieniveau, als we er niet meer uitkomen.”
Lees het complete interview met Edwin van Dijk - ‘Zacht’ is een raar begrip. Het is juist hartstikke hard. Het zijn knetterharde woorden die op papier komen - in ons nieuwe gratis digitale magazine 'Gedragsverandering', dat aanstaande donderdag 16 april verschijnt. Houd deze website in de gaten.
Tekst: Ysbrand Visser
Lees ook: Overmacht in tijden van corona?
Edwin van Dijk is op 23 april 2020 een van de sprekers tijdens ons gratis webinar: Speelruimte in bouwprojecten