Welke mogelijkheden zijn er voor jou en je bedrijf om de overtollige warmte of koude van andere bedrijven uit te wisselen en te delen? In de eerste aflevering van een webinarreeks van TKI Urban Energy ontdek je welke van de vele mogelijkheden geschikt zijn op jouw bedrijventerrein.
Als Robert Jan van Egmond (TKI Urban Energy) een willekeurig bedrijventerrein in Nederland bezoekt, ontdekt hij na bijna elke bocht wel een grote kans voor verduurzaming. Op talloze plaatsen ontsnapt kostbare warmte naar buiten, terwijl er in de omgeving genoeg bedrijven zijn die daar wel wat van kunnen gebruiken. Van Egmond: “Je valt van de ene verbazing in de andere. Dan zie ik bedrijven die zelfs in de winter hun deuren wagenwijd openzetten, omdat ze hun overtollige warmte kwijt moeten. Ondernemers zien hun energiekosten als een gegeven en vergeten de kansen.”
Parkmanager
Nederland kent ruim drieduizend bedrijventerreinen, maar de benodigde kennis om deze te verduurzamen is maar beperkt aanwezig, aldus Guus Mulder (TKI Urban Energy). Mulder: “De gemiddelde mkb’er heeft onvoldoende kennis en tijd om zich hierin te verdiepen. Op steeds meer plaatsen zie je dat ondernemersverenigingen dit oppakken. Die organisaties moeten dan wel de benodigde kennis opdoen door de parkmanager deze te laten opbouwen of door een adviseur in te huren.”
Die lacune aan kennis wordt dit jaar aangepakt in de webinarreeks van TKI Urban Energy. In de eerste aflevering (op 1 juni) staat de uitwisseling van warmte en koude centraal en met name de aanleg van kleinere, collectieve warmtenetten. Van Egmond: “We tonen voorbeeldprojecten, zoals een datacenter, en laten enkele innovators aan het woord. In break-outs tijdens het webinar kun je ook met hen kennismaken.”
Alternatieven
Bekend is inmiddels dat je met zonnepanelen, ledverlichting en wat isoleren al snel de eerste stappen kunt zetten. Van Egmond: “Dat is makkelijk te berekenen. Warmte en koude is echter een ingewikkelder fenomeen, zeker omdat iedereen verslaafd is aan het goedkope aardgas. Het lastige voor veel bedrijven is dat ze gebruikmaken van gasheaters aan het plafond. Die kunnen in korte tijd veel vermogen leveren en zijn vrij goedkoop. Dat vervangen door bijvoorbeeld vloerverwarming is kostbaar.”
Het gas houdt echter een keer op met stromen, zodat er naar alternatieven moet worden gezocht. Van Egmond: “Daarom gaan we met goede voorbeelden en innovaties laten zien wat er nodig is om de uitwisseling van warmte en koude mogelijk te maken. Bedrijven zijn er nog niet voldoende van doordrongen dat ze veel overtollige warmte of koude produceren, waarvan anderen juist kunnen profiteren. Ook uitwisseling met een naburige woonwijk is daarbij een kans voor bedrijventerreinen.”
Ophaalrecht
Ook wordt ingegaan op de nieuwe Warmtewet, waardoor het ‘ophaalrecht’ ontstaat, als er lokaal een warmtenet aanwezig is. Van Egmond: “Je hebt daardoor recht om de overtollige warmte, die een ander bedrijf affakkelt of aan het oppervlaktewater afgeeft, te komen ophalen. Je ziet veel hallen waar gekoeld wordt en daar komt ontzettend veel warmte bij vrij. Net als grote supermarkten in een woonwijk. Die leveren genoeg warmte om een jaar lang honderd huizen te verwarmen.”
“Bij een datacenter begrijpt inmiddels iedereen dat er restwarmte van een lage temperatuur vrijkomt. Daarmee kun je een warmtenet vormen, waarbij die warmte als bron dient voor de individuele warmtepompen van de bedrijven. Zo kun je relatief eenvoudig aardgasvrij worden. Ook de uitwisseling tussen twee bedrijven biedt vaak veel kansen. De organisatiegraad op een bedrijventerrein speelt daarbij meestal een grote rol. Want hoe vinden die bedrijven elkaar? En ook: wordt duurzaamheid al goed geadresseerd in die organisatie?”
Voorbeelden businesscase
Uiteindelijk zijn het rekensommen en businesscases die de antwoorden moeten gaan geven. Hoe staat het daarmee? Van Egmond: “We weten dat warmtenetten wat duur zijn, met een stevige onrendabele top. Maar het hangt ook erg af van de hoeveelheden warmte die gevraagd worden of overtollig zijn. In onze voorbeelden is het in elk geval gelukt. Bovendien moet je je realiseren dat er over dertig jaar geen aardgas meer is.”
“We gaan het ook hebben over restkoude, gaaf hè!”, vervolgt Van Egmond. “Mijn warmtepomp zorgt in de zomer thuis al voor een lekker koude vloer. Dus mensen gaan dat steeds beter begrijpen. Als je warmte produceert met een warmtepomp of een airco, ontstaat er op een bedrijventerrein ook restkoude. Daarmee kun je bijvoorbeeld mooi de onbalans van een WKO herstellen, want daaraan wordt vaak meer warmte onttrokken dan dat in de zomer kan worden opgeslagen.”
Vijfde generatie
Van Egmond wil ook nog ingaan op digitale platforms, die hele gebieden of woonwijken met elkaar verbinden. “Bij de vijfde generatie warmtenetten heb je te maken met meerdere bronnen en afnemers. Zo ben je minder afhankelijk van één leverancier en een afnemer kan ook leverancier zijn. Zo’n groter netwerk heeft een centraal management nodig, anders zouden verschillende temperaturen door elkaar heen lopen. Je kunt die meerdere partijen pas goed met elkaar verbinden, als je alle onderlinge stromen goed en digitaal in kaart brengt.”
Tot slot mag niet onvermeld blijven waar ondernemers hun kennis én hun begroting kunnen aanvullen. Mulder: “Voor meer kennis kun je goed terecht bij de Stichting Bedrijventerreinen Energie Positief (Bepositief) of de Stichting Clok. Zij werken op dit moment aan een Versnellingsprogramma Verduurzaming Bedrijventerreinen, waarin overheden en bedrijfsleven samenwerken om kennis over te dragen en initiatieven te ondersteunen.”
“Er zijn bovendien veel verschillende financiële mogelijkheden voor ondernemers om verduurzaming interessant te maken. Zowel fiscaal met regelingen als MIA, EIA, VAMIL en de regeling groenprojecten, als ook subsidies zoals SDE++ en ISDE. Daarnaast zijn er innovatiesubsidies voor het ontwikkelen en demonstreren van oplossingen, zoals MIT, MOOI, DEI+, HER+, en garanties als de borgstelling MKB en kredieten als de vroege fase financiering en innovatiekredieten.”
Bezoek op 1 juni ook het webinar waarin veel van bovenstaande zaken aan de orde komen en schrijf je meteen in via deze link.
Programma webinarreeks:
1 juni 2021 (15.00 - 17.00 uur)
Warmte & Koude op bedrijventerreinen: knelpunten & kansen
De laatste inzichten over het benutten van restwarmte & koude op bedrijventerreinen
Met bijdragen van Bert Strijker en Ruben Schutte die een toelichting geven op de opzet van een Versnellingsprogramma voor de verduurzaming van bedrijventerreinen (vanuit BZK); Mark Welle (Kuijpers Ecopartners) licht een aantal recente voorbeeldprojecten toe (o.a. Hermitage); Arjen de Jong (BlueTerra) vertelt over enkele recente WK-studies en Stan Verstraete vertelt over het project om datacenterwarmte op bedrijventerrein Waarderpolder te ontsluiten voor de omringende bedrijven.
6 juli 2021 (15.00 - 17.00 uur)
Zonne-energie op bedrijventerreinen: knelpunten & kansen
Een stappenplan om complexe zon-projecten toch te laten slagen
20 september 2021 (15.00 - 17.00 uur)
Energierenovaties op bedrijventerreinen: knelpunten & kansen
De bedrijfshal van de toekomst, ondernemen op een duurzaam bedrijventerrein
26 oktober 2021 (15.00 - 17.00 uur)
Elektrificatie op bedrijventerreinen: knelpunten & kansen
Hoe voorkomen we dat het elektriciteitsnet de belemmerende factor wordt?