De circulaire economie komt steeds hoger op de politieke agenda van gemeenten te staan en als de routekaart van deze transitie vaststaat, hoort daar vaak een circulair ambachtscentrum bij. Emma Windey (Antea Group) schreef voor ons digitale magazine wat een circulair ambachtscentrum is en hoe je dat opzet.
Momenteel is de economie grotendeels lineair: de meeste grondstoffen worden maar één keer gebruikt. Daarbij is er een rechte lijn van grondstofontginning, naar productie, consumptie en afval. Deze lineaire economie is niet duurzaam, want grondstoffen zijn bijvoorbeeld niet oneindig beschikbaar. Met een lineaire economie stevenen we daarom af op een grondstoffentekort. Maar wat is dan de oplossing? De meest integrale oplossing is het overschakelen naar een circulaire economie met als doel grondstoffen oneindig te kunnen hergebruiken.
De vraag is vervolgens: hoe kan een lokale overheid de transitie naar een circulaire economie ondersteunen? Een circulair ambachtscentrum is één van de meest concrete stappen om inwoners en lokale bedrijven te stimuleren meer circulair te handelen. Niet voor niets is het circulair ambachtscentrum aangewezen als icoonproject binnen de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. Ook heeft Rijkswaterstaat inmiddels ruim honderd gemeenten subsidie verstrekt voor het initiëren van een circulair ambachtscentrum. Maar wat is een circulair ambachtscentrum precies?
Omslag in denken
In essentie is een circulair ambachtscentrum een milieustraat aangevuld met andere functies. Deze functies zijn erop gericht om materialen of het product een zo hoogwaardig mogelijk nieuw leven te geven. Een milieustraat is gericht op recycling. Recyclen is soms de beste optie, maar vaak ook niet. Recyclen vraagt veel energie en het gerecyclede materiaal is vaak minder waardevol dan het oorspronkelijke materiaal. Dit betekent dat de keten eindig is en dat het materiaal niet oneindig kan worden hergebruikt. Daarom is het interessant om naar aanvullende opties te zoeken die producten en materialen een zo hoogwaardig mogelijk nieuw leven geven.
Bij een circulair ambachtscentrum wordt de milieustraat aangevuld met oog op hergebruik in plaats van recycling. Er zijn veel mogelijke functies. Een eenvoudig voorbeeld is de combinatie van een milieustraat met een kringloopwinkel, zodat herbruikbare goederen hun functie behouden. Een ander voorbeeld van hergebruik is een speelotheek, waar speelgoed uitgeleend en daardoor langer gebruikt kan worden.
In optima forma draagt een circulair ambachtscentrum bij aan een omslag in de manier waarop bewoners naar afval kijken, waarbij ze minder in ‘afval’ denken en meer in ‘grondstoffen’. Zo kan een inwoner er grondstoffen wegbrengen, geüpcyclede producten verkrijgen of producten in hun huidige staat een tweede (of zelfs derde) leven geven. Een circulair ambachtscentrum biedt inspiratie, educatie en werkgelegenheid.
Lokaal samenwerken
Verder biedt een circulair ambachtscentrum ook de mogelijkheid tot samenwerking met bedrijven, met nieuwe kansen voor de economie en werkgelegenheid. Voorbeelden hiervan zijn: fietsenmaker, naaiatelier, sociale werkvoorziening, kunstenaarsatelier, horecagelegenheid, repair café en (technisch) onderwijs. Als het ambachtscentrum slim wordt ingericht, kunnen sommige van deze functies zelfs gecombineerd worden. Zo kan een kringloopwinkel ook fungeren als sociale werkplek.
Ook bestaat er de optie om het circulair ambachtscentrum meer vanuit een gemeentelijk perspectief te bekijken en te focussen op de eigen gemeentelijke voorzieningen. Zo kan de milieustraat gecombineerd worden met een gemeentelijke grondbank, een gemeentelijke bomenbank, grondstoffenhub of bouwhub, als aanvulling op het gebruikelijke gemeentelijk depot.
Ontdek nu de '7 stappen naar een circulair ambachtscentrum' in het complete verhaal van Emma Windey (Antea) in ons gratis digitale magazine Circulariteit of ga meteen naar Circulair ambachtscentrum.