Kalkhennep wordt al eeuwen als isolatiemateriaal gebruikt. De langzame uitharding en dito arbeid maken het materiaal echter relatief duur. Het Vlaamse Exie heeft daarom CaNaDry, een droge vorm van kalkhennep ontwikkeld. “Daarmee ben je als bouwer veel sneller klaar en kan je kalkhennep breder toepassen, van vloeren, daken en wanden, tot prefab woningen aan toe”, stelt Axel Segers van Exie.
Exie staat voor ‘experts in healthy houses’ uit Herzele, een dorp op ruim twintig kilometer ten zuidoosten van Gent en westelijk van Brussel in een streek die als de Vlaamse Ardennen bekend staat. Exie heeft de wind mee nu traditionele isolatiematerialen (als PUR en EPS korrels) steeds duurder worden en de CO2-afdruk een grotere rol begint te spelen. CaNaDry kan zowel in dragende als niet-dragende constructies worden toegepast.
CO2-opname
Axel Segers, verantwoordelijk voor het commerciële deel van Exie, legt de voordelen van hennep voor de bouw uit. “In tegenstelling tot traditionele isolatiematerialen neemt hennep juist CO2 op, circa acht tot twaalf ton per hectare geoogst materiaal en daarna ook nog eens tijdens installatie en gebruik dankzij carbonatatie. Kalkhennep heeft uitstekende thermische en akoestische eigenschappen alsmede een prima vochtregulatie. Het ademt. Ook werkt hennep brandvertragend en worden geen chemische middelen gebruikt, noch tijdens de teelt, noch tijdens de verwerking. Kalkhennep voorkomt condensatieproblemen. Uiteraard dien je als bouwer schoon te werken en te zorgen voor een dampopen constructie."
Wat kalkhennep van Exie onderscheidend maakt, is allereerst de droge vorm. Bij doorsnee kalkhennep duurt het wel vier tot zes weken voordat het is uitgehard. Exie heeft de mix van scheven (het stro van de plant), kalk en een biobased binder tot een droge stof verwerkt zodat bouwers het onmiddellijk kunnen toepassen. De bij de oogst vrijkomende vezels verkoopt het bedrijf als halffabricaat aan andere industrieën, bijvoorbeeld de textielindustrie en de automotive sector. De laatste maakt daarvan bio-composieten voor dashboards, even sterk als glasvezel maar wel veel lichter (Henry Ford lanceerde in 1941 zelfs een ‘hennep auto’).
Op dit moment is Exie bezig met een MPG-berekening. Een LCA heeft het bedrijf inmiddels uitgevoerd. Daaruit kwam naar voren dat CaNaDry een aantal voordelen ten opzichte van doorsnee kalkhennep heeft. Zo zorgt de toegevoegde biobased binder voor betere droging en minder kalkgebruik. Bovendien wordt deze kalk gewonnen uit zuivere kalksteen bij een lagere temperatuur dan hydraulische kalk (een mengsel van kalk, klei, water en silicaten). Eenmaal verhard, legt hydraatkalk een deel van de CO2 weer vast en zorgt het voor een efficiënte vochtmigratie.
Projectblik: toepassing van biobased materialen Schoonschip Amsterdam
Van land naar pand
Voor de levering van industriële hennep (het THC-gehalte in de plant mag volgens huidige regelgeving maximaal 0,3 procent bedragen) heeft Exie oogstcontracten met boeren in de regio afgesloten. Eerst importeerde de start-up vooral hennep uit Frankrijk, maar heden ten dage komt veruit het meeste uit Vlaanderen, Brabant en Limburg.
"We willen de lijnen zo kort mogelijk houden", verduidelijkt hij. "Dat heeft niet alleen met uitstoot en last van transportbewegingen door het platteland te maken, maar tevens met regionale binding en kosten. Hoe verder je hennep van de akker haalt, des te hoger worden de kosten. Wij halen het gewas bij de boer op en verwerken het in onze decortisatielijn tot vezels en scheven. In België zijn we daarmee uniek. Twee andere decortisatielijnen staan in Noord-Nederland bij Hempflex en Dun Agro."
Volgens hem zijn er grote verschillen tussen Nederland en België. Zo ligt de grondprijs in Nederland beduidend hoger dan in Vlaanderen. Verder spelen subsidies mee. "In België krijgen akkerbouwers tussen de 450 en 500 euro per hectare omdat ze onder andere geen pesticiden gebruiken en niet ploegen. Wij begeleiden hen met een stappenplan. Op dit moment hebben we 130 hectare geoogst en nog eens ruim 100 hectare hennepstro aangekocht. Volgend jaar willen we opschalen naar 600 tot 800 hectare. Akkerbouwers in de regio zijn immers bereidwillig zolang de sommen maar kloppen."
Voor akkerbouwers biedt hennepteelt goede kansen voor de noodzakelijke landbouwtransitie. De stikstofemissies liggen ruim twee keer zo laag als die van aardappelen terwijl er geen pesticiden worden gebruikt: hennep is een makkelijk gewas dat slechts weinig water behoeft en binnen de drie maanden tot wel vier meter hoog uitgroeit. Bovendien verbetert hennep het bodemleven na de oogst, bevordert het de biodiversiteit en kan het om de drie jaar als rotatiegewas in het teeltplan worden ingezet. "Om een optimale verwaarding te verkrijgen, ‘van land tot pand’, moeten we het hele plaatje in ogenschouw nemen. Voor een biobased economie, van boer tot bouwer en verschillende andere sectoren, hebben we elkaar wel nodig", besluit hij.
Bronnen:
Doorlichting experts Canadry, Circubuild, s.a.
https://www.circubuild.be/nl/producten/exie-canadry/
Handboek vezelhennepteelt, WUR, oktober 2023
https://edepot.wur.nl/639321
Tekst: Tseard Zoethout