De weg naar energieneutraal is een labyrint met valkuilen

Auteur: Chris Zijdeveld

Het is zo makkelijk gezegd dat woningen vanaf een zekere datum alleen nog maar als energieneutraal mogen worden gebouwd.

Ik heb de gesprekken met meerdere wethouders, die vol trots vertelden hoe duurzaam zij wel lieten bouwen, in mijn geheugen gegrift staan. Zij deden niets aan het casco van de woningen maar legden de daken vol met zonnepanelen.

Daarna rekenden ze uit dat die zonnepanelen meer energie opwekten dan de woningen voor verwarming nodig hadden en klaar was Kees. Meestal keken ze glazig als ik vroeg of ze ook aan een zonneboiler hadden gedacht. Dat was dus nooit het geval.

De rekensom dat een zonneboiler van een paar vierkante meter 250 m³ gas per jaar bespaart met een energie inhoud van 2500 kWh, terwijl 30 m² zonnepaneel en een veel hogere investering nodig zijn voor het opwekken van dezelfde energiehoeveelheid met PV panelen, had nog nooit iemand voor ze gemaakt.

Kolencentrale
Maar ook omgekeerd gaat het fout. Een enthousiaste ontwerper van passief woningen ‘rekende me voor’ dat de 1500 kWh die een dergelijke woning voor verwarming vraagt al met iets minder dan 20 m² aan zonnepanelen kan worden opgewekt, en dat hij dus die woning met eenvoudige elektrische weerstandsverwarming kon verwarmen en dan toch energieneutraal was.

Hij had er nog nooit bij stil gestaan dat dan wel in de winter een kolencentrale de Waddenzee staat op te warmen om de elektriciteit te maken die zijn verwarming nodig heeft, maar die zijn PV panelen dan niet leveren. Hij dacht met zijn aanpak wel extra EPC winst te halen.

Energieneutraal
Wie kiest voor een passief woning met zonneboiler heeft voor ruimteverwarming 1500 kWh en voor warm water 2500 kWh per jaar nodig. Bij elkaar 4000 kWh. Als hij die warmte laat leveren door een goede warmtepomp met een COP van 4 à 5 (die zijn inmiddels op de markt verkrijgbaar) heeft hij per jaar nog maar 4000/4 à 5 = 800 à 1000 kWh nodig en is dan netto energieneutraal.

Ook in dat geval moet in de winter nog wel de kolencentrale (veel liever – en beter – gascentrale) voor hem draaien maar slechts met een kwart van het vermogen dat de eerder genoemde weerstandsverwarming vraagt.

Passief wonen
CO₂-neutraal passief wonen kan overigens ook. Er zijn heel efficiënte houtkachels, die heel schoon branden en de verbrandingslucht van buiten halen. Met 2 tot 3 m³ hout per jaar (inderdaad, zo weinig) kan een dergelijke woning CO₂-neutraal alle warmte leveren die in de woning nodig is.

Ik hoop u enig licht te hebben gebracht, zodat u in het labyrint uw weg kunt vinden zonder in die valkuilen te belanden.

Chris Zijdeveld
Stichting Passief Bouwen