Open brief aan de toekomstige Minister voor RO&DV (Ruimtelijke Ontwikkeling & Duurzaam Vastgoed)

Auteur: Albert Hulshoff

Betreft: ga de leegstand te lijf conform voorstel Coen van Oostrom.

Geachte Minister,

Op dinsdag 5 juni jl. heb ik het PROVADA Green Forum-debat ‘Verduurzaming als antwoord op leegstand’ bijgewoond. Het debat vond plaats op het Green Forum in Amsterdam RAI. Toch voerde de leegstand in de kantorenmarkt de boventoon en niet duurzaamheid. Om de groeiende leegstand een halt toe te roepen noemden de deelnemers aan het debat verduurzaming van kantoorpanden dan ook niet als belangrijkste optie, wel overheidsingrijpen in deze verstoorde markt. Daarom deden zij een oproep naar de politiek om met aanvullende maatregelen de leegstand aan te pakken. Ook was de meerderheid van de deelnemers aan het debat er voorstander van om niet pas tot 2020 te wachten met het verplicht stellen van energieneutraal bouwen, maar om deze datum te vervroegen. Dergelijke geluiden zijn voor mij niet nieuw. Tijdens vorige edities van het PROVADA Green Forum heb ik vergelijkbare oproepen richting ‘Den Haag’ gehoord.

Kantorenfonds
Wél nieuw voor mij is het volgende plan van Coen van Oostrom van OVG: hij vraagt de overheid met een tijdelijke heffing op kantooroppervlak een fonds op te richten waarmee de leegstand van kantoren te lijf kan worden gegaan. Zijn voorstel ziet er in grote lijnen als volgt uit: eigenaren van kantoorgebouwen betalen per jaar een bepaalde heffing per vierkante meter, Van Oostrom denkt aan een bedrag van 6 euro per vierkante meter. Deze gelden gaan in een kantorenfonds. Met een kantorenvoorraad van 50 miljoen vierkante meter zal dit fonds zo’n 300 miljoen euro per jaar bevatten. Deze gelden gaan vervolgens via een veiling naar kantoreneigenaren die hun gebouwen gaan transformeren of slopen. Van Oostrom denkt dat hiervoor 300 euro per vierkante meter volstaat. Op deze wijze kan jaarlijks 1 miljoen vierkante meter kantooroppervlak uit de markt worden genomen. En na vijf tot zes jaar is een aanmerkelijk deel van de leegstand opgesoupeerd. Ook stelde hij voor de hoogte van het te innen bedrag te koppelen aan het niveau van duurzaamheid van het kantoor: hoe duurzamer, hoe lager de heffing per vierkante meter.

Twee vliegen in een klap
Dit voorstel raakt twee vliegen in een klap: voor gebouweigenaren komen gelden beschikbaar om hun in waarde dalende kantoorgebouwen te herbestemmen of te slopen waardoor het overaanbod aan kantoorruimte stapsgewijs wordt teruggedrongen en de mate van duurzaamheid van de gebouwen krijgt een prijs.

Green Lease
Het plan heeft wel een potentieel risico in zich dat kantooreigenaren de heffing één-op-één doorbelasten aan hun huurders. Echter, deze heffing kan juist ook fungeren als extra aansporing richting huurder en verhuurder om samen werk te maken van het verduurzamen van het gebouw en om zo deze heffing op kantoorruimte te verlagen. Dit zet partijen aan afspraken te maken over verduurzaming van gebouwen. De risico’s die verbonden zijn aan het verduurzamen van gebouwen kunnen bij een derde partij worden gelegd, bijvoorbeeld een Energy Service Company (ESCo). Dit alles wordt vastgelegd in een groene huurovereenkomst, een zogenaamd Green Lease-huurcontract. En ook dat bleek uit het debat: het aantal Green Lease-huurcontracten dat tot nu toe in Nederland is afgesloten, is volgens Elsbeth Quispel van Jones Lang LaSalle zeer beperkt.

Verstikkend
Tijdens PROVADA 2012 werd voor mij eens te meer duidelijk dat de leegstand steeds verstikkender werkt voor de gehele kantoorsector. De markt raakt verder op slot. De verduurzaming van kantoren dreigt hier ook de dupe van te worden.

Daarom adviseer ik u van harte dit voorstel van Coen van Oostrom serieus in overweging te nemen en te laten onderzoeken op haalbaarheid en effectiviteit. Ik denk graag met u mee.

Hartelijke groet,

Albert Hulshoff