Ingrijpend renoveren

Auteur: Harm Valk

Sinds april 2012 is Bouwbesluit 2012 van kracht. Voor de eisen bij renovatie betekende dit een belangrijke systeemwijziging. Maar de bouwregelgeving wordt regelmatig herzien. Naar verwachting worden binnenkort bij ingrijpende renovatie nieuwe eisen van kracht. Wat kunnen we verwachten, waarom deze wijziging en hebben we er als duurzame (ver)bouwers wat aan?

Bouwbesluit 2012 kent een nieuw uitgangspunt voor verbouw en renovatie: niet het nieuwbouwniveau is de referentie, maar het rechtens verkregen niveau. In een eerdere bijdrage heb ik uitgelegd dat dit vrijheid en verantwoordelijkheid voor de markt met zich meebrengt. Hoe de bouwsector er in de praktijk mee omgaat, zal binnenkort blijken uit een onderzoek naar recent ingediende aanvragen voor een ‘verbouwvergunning’. Hierover een volgende keer meer.

Wettelijke eis?
Uit het oogpunt van het verduurzamen van de gebouwvoorraad kun je vragen stellen bij deze vrijheid. We zijn op weg naar een energieneutrale gebouwde omgeving en alle gebouwen waarin nu flink geïnvesteerd wordt, zullen daar deel van uit gaan maken. Een hoogwaardige thermische schil is dan – indachtig de Trias Energetica – een welhaast noodzakelijke randvoorwaarde. Waarom dan geen wettelijke eis?

Een eerste stap is gemaakt met de wijziging van het Bouwbesluit die per 1 maart 2013 van kracht is. Bij een geheel nieuwe aanbouw of dakkapel op een bestaand gebouw moeten deze nieuwe onderdelen qua thermische isolatie voldoen aan de nieuwbouweis. Voor dichte delen is dat de bekende Rc van minimaal 3,5 m²K/W. Voor transparante delen is de nieuwbouweis ook per 1 maart 2013 aangescherpt tot maximaal 1,65 W/m²K.

EPBD
In Europees verband zijn er afspraken gemaakt over het energiezuiniger maken van de bestaande gebouwvoorraad. Die afspraken liggen vast in de EPBD. De bekendste onderdelen daarvan zijn de energieprestatie-eis voor nieuwbouw en het energielabel voor bestaande bouw. Maar er is meer. In de EPBD is vastgelegd dat er een eis een de thermische schil moet worden gesteld bij ingrijpende verbouwing. Er is door het ministerie van BZK een wijziging van Bouwbesluit 2012 voorgesteld die onder andere daaraan invulling geeft. Dat voorstel ligt momenteel voor commentaar bij de Raad van State met als doel deze aanpassing per medio 2013 door te kunnen voeren. Vanaf dan geldt ook voor ingrijpende renovatie weer de nieuwbouweis voor thermische isolatie.

Vraagtekens
Maar wat is ‘ingrijpend renoveren’? Daaraan wordt in het voorstel een dubbele voorwaarde gesteld: het moet gaan om het volledig vervangen en om minstens 25% van de schil van het gebouw. In de toelichting bij de artikeltekst wordt uitgebreid stilgestaan bij het volledig vervangen. Het moet de ‘integrale gebouwschil’ betreffen waarbij dak of gevel ‘volledig wordt opengelegd en vernieuwd’ en dat dus over meer dan 25% van het oppervlak van die schil. Vervolgens wordt een flink aantal voorbeelden gegeven van situaties waarbij niet aan deze voorwaarde wordt voldaan en de eis dus niet geldt. Daar zitten hele logische situaties bij, zoals het vullen van een spouwmuur, maar ook uitzonderingen waar je vraagtekens bij kunt zetten, zoals na-isolatie op of onder bestaand dakbeschot of bij steens metselwerk.

Plezier
Hebben we als duurzame verbouwers wat aan deze eis? Laat ik voorop stellen dat het signaal zijn waarde heeft: aanpakken van de thermische schil is belangrijk. Maar uit het oogpunt van duurzaam verbouwen ligt het voor de hand om een andere maatstaf te kiezen en waar mogelijk te gaan voor een hoogwaardige thermische schil, ook als het geen eis is. Realiseer je dat de aanpak van de gebouwschil geen dagelijks werk is. Anders dan bijvoorbeeld het vervangen van een c.v.-ketel is er maar af en toe in de levensduur van een gebouw de kans op het verbeteren van de thermische kwaliteit. Grijp die kans, zou ik zeggen, je hebt er een gebouwleven lang plezier van.

Auteur: Harm Valk