Welke plaag hebben wij nodig om écht te veranderen?

Auteur: Henk Willem van Dorp

Het jaar 2020 zag er in januari nog veelbelovend uit. BV Nederland verkeerde in gezonde staat en er zat een stijgende lijn in onze economie. Ook stonden er veel mooie evenementen op de kalender: het EK voetbal, de Olympische Spelen en het songfestival dat in Nederland georganiseerd zou worden. Ja, 2020 was het jaar waar velen naar uit keken.

En dan verandert alles. In slechts een paar weken tijd zijn wij van 100 openstaande vacatures veranderd in een organisatie die zich zorgen maakt over het behoud van onze banen. Wereldwijd zijn de gevolgen van het coronavirus voelbaar en zichtbaar.

Zowel de maatschappij als het bedrijfsleven worden stevig getroffen. De coronacrisis transformeert in een wereldwijde recessie en we voelen ons allemaal slachtoffer. Maar zijn we dat ook?

De kwetsbaarheid van de globalisering wordt pijnlijk zichtbaar. Door de lockdown in China komt de gezondheidszorg in Europa in de problemen. Bedrijven ontwikkelen zich razendsnel om een bijdrage te kunnen leveren aan de oplossing voor de problemen die zijn ontstaan in de gezondheidszorg. Zo worden er nu mondkapjes en beademingsapparatuur geproduceerd door bedrijven uit verschillende branches.

Er vindt een paradigmakanteling plaats in maatschappelijk belang. Maar is dit een verandering van tijden of een tijd van verandering?

Paradox

Als ik uit het raam kijk, lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Het zonnetje schijnt en de hemel lijkt zelfs blauwer dan voorheen. Het luchtverkeer ligt stil en er staan nauwelijks nog files. De natuur lijkt zich in rap tempo te herstellen en bij het zien van de luchtfoto’s lijkt het stikstofprobleem ineens een stukje minder groot. Wát een paradox!

Toch zullen de problemen van vóór de crisis er ook ná deze crisis nog steeds zijn. Bij het versoepelen of opheffen van de maatregelen die nu in het hele land van kracht zijn, zal de maatschappij snel terugvallen in oude patronen. Wij hebben nog steeds 400.000 huizen te bouwen in de komende 30 jaar, wij hebben nog steeds 7 miljoen huizen en talloze utiliteitsgebouwen te verduurzamen. Wij staan nog steeds voor de uitdaging om het gebruik van fossiele brandstoffen om te zetten naar duurzame energie.

De schrijver van deze expertpost, Henk Willem van Dorp

Iedere crisis zorgt voor innovatie

Dit is niet de eerste crisis die ik meemaak. Van ’82 – ’84 hadden wij de rentecrisis, in ’94 de bouwcrisis, in ’00 de ICT crisis, van ’08 – ’15 de bankencrisis gevolgd door opnieuw een bouwcrisis en in ’19 de stikstofcrisis. Ook hier werd druk op geïnnoveerd door Nederland. Zo hebben wij vorig jaar zelf een stikstofstofzuiger ontwikkeld. Dit apparaat filtert stikstof uit maar liefst 72.000 kubieke meter lucht per uur.

Nu zitten wij midden in de coronacrisis en dit zal niet de laatste zijn. De vraag is niet hoe wij hier doorheen komen, maar wat is de volgende crisis? Staat deze in het teken van een tekort aan grondstoffen, schoon water of schone lucht? En hoe kunnen wij onze kennis en technologie inzetten om de gevolgen van deze crisis te beperken of nog beter te voorkomen?

Er wordt een hoge prijs betaald om te leren van, en te innoveren met elkaar in tijden van crisis. Ook bij deze coronacrisis zijn de gevolgen over de hele wereld buitengewoon groot. Ontwikkelingslanden worden hierbij nóg harder getroffen. Zij beschikken niet over de middelen die de Westerse landen wel hebben. Ik vergelijk de reeks aan crisissen met de 10 plagen in Egypte, ca 3000 jaar geleden. De Israëlieten waren als toenmalige slaven broodnodig voor de economie; zijn wij ook niet verslaafd aan onze verkeerde consumptie? En ik stel me daarbij de vraag: welke plaag hebben wij nodig om écht te veranderen?