Circulariteit anno 2020: dakdekkersbranche onder de loep

Auteur: Erik Steegman

Dakbedekkingsmaterialen worden met enige regelmaat op het voetstuk geplaatst als het gaat om de duurzaamheid. Dat komt onder andere door de milieuvriendelijke productie, hoge kwaliteit en de daaraan gekoppelde lange levensduur. In mijn lange carrière binnen de dakdekkersbranche is er ook geen enkel materiaal geproduceerd waarvan direct door de producent is aangegeven dat het materiaal níet lang mee zal gaan. Sterker nog: het ene product gaat nóg langer mee dan de ander, waardoor ook het beeld van het circulair inzetten van deze duurzame producten wordt vertroebeld. Moeten wij ons druk maken over het recycleproces of het volledig circulair maken van de productketen als we het hebben over producten met een extreem lange levensduur?

Foto boven: Duurzaam Gebouwd-expert Erik Steegman

De afgelopen decennia werden noviteiten in dakbedekking ontwikkeld als nieuwe, nog betere en duurzamere initiatieven. Middels nieuwe verwerkingsrichtlijnen bleven we optimaliseren en dit is een van de redenen dat dakbedekkingsmaterialen steeds langer meegaan. We horen nog wel vaak geluiden dat de retouropgave van afzonderlijke dakbedekkingsproducten nog niet op gang komt, omdat er zo weinig materiaal wordt aangeboden om terug te nemen. Is dat zo? Of geven we dit antwoord omdat we dit proces nog moeten inrichten als producent?

Er kleven vanzelfsprekend uitdagingen aan het kantelen van processen. Daardoor moet je meer tijd steken in de ontwikkeling van nieuwe, vaak onomkeerbare circulaire processen. We weten dat er steeds meer materialen vanuit renovatie en sloop van daken ingezameld en gebruikt kan worden. Goed dat opdrachtgevers zich roeren en vragen om een circulair alternatief.

De stand van zaken

Binnen de bitumenindustrie worden interessante stappen gezet naar circulariteit. Zo kunnen bitumineuze producten van Icopal onder bepaalde omstandigheden geshredderd aangeboden worden en heeft Derbigum een initiatief ‘No Roof To Waste’, waarbij snijafval in een zogenoemde ‘Big Bag’ kan worden ingeleverd voor nieuwe grondstoffen. Ook is Roof2Roof overgegaan naar Roof2Road en kan ook daar dakmateriaal ingeleverd worden.

Positief, behalve dat de afvalberg van Roof2Roof destijds te groot werd, omdat de producten niet meer bij de dakrollenfabrikanten aangeboden konden worden. Roof2Roof werd Roof2Road en hebben met succes andere ‘wegen’ ingeslagen: het door hen zelf geshredde bitumenmateriaal wordt aan de asfaltindustrie aangeboden. Dura Vermeer heeft afgelopen juni het eerste Heavy Duty asfalt voor Rotterdam Airport verlegd.

Het transporteren van alleen nieuw snijafval naar België vraagt nog wat aandacht. Her te gebruiken mag nog steeds niet de grens over. Wellicht geshredde schone materialen straks wel? Totdat dit geregeld is, moeten Derbigum en Soprema wachten op het waardevolle materialen uit Nederland en moet men het doen met nieuw snijafval en het gerenoveerde bitumineuze materiaal uit België. Een mooie veranderingstaak voor Probitumen Benelux.

Procesverandering bij uitvoerders

De inzameling van snijafval is inmiddels een vast proces binnen de Derbigum-geautoriseerde bedrijven. Tegelijkertijd zijn de enorm hoge stortkosten voor afvoer van bitumenafval vanuit overheidswege een feit. Desalniettemin wordt nog steeds veel te weinig gedaan aan het bevorderen van nu al ingerichte circulaire processen. Een belangrijke oorzaak daarvoor is, vanuit dakdekkersperspectief, dat het proces van afvoer vaak bij het sloopbedrijf als onderaannemer ligt en prijzen al vastliggen in de offerte. Als de opdracht komt, dan slaat het dakdekkersbedrijf doorgaans niet direct een andere weg in, ondanks dat wellicht de circulaire weg goedkoper kan zijn dan het storten van de materialen bij de gemiddelde vuilverwerker. Ook de inrichting van het nieuwe proces moet bekend zijn, waardoor de dakdekker en zijn sloopbedrijf ook wat eenvoudiger de zaken op een rijtje kunnen zetten.

Overkoepelende organisaties kunnen beter op proces sturen zodat de leden van Pro Bitumen samenwerken met partijen als New Horizon met ZND (Citumen) en Roof@Road, maar ook de inkooporganisatie Coninko die op zijn beurt weer samenwerkt vanuit de expertise van DakAdvies Kranenburg. Samen met Oranje BV, en Icopal zijn de processen binnen Coninko uitgezet en kan er direct gewerkt worden aan dit nieuwe circulaire proces voor haar aangesloten dakdekkersbedrijven en sloopbedrijven. Aan de opdrachtgever is de uitdaging om bewust voor een CO2-reductie te kiezen, door het retour geven van goede bitumineuze materialen, voor een nieuw productieproces. Vraag daarom nú al alleen nog maar circulair uit, om de markt versneld te laten innoveren.

Erik Steegman, Duurzaam Gebouwd-expert,Coninko inkooporganisatie, NDA Nederlandse Dakdekkers Associatie Dakbehoud Nederland. Beeld boven: NDA Nederlandse Dakdekkers Associatie Dakbehoud Nederland

Oude bedekking als grondstof voor nieuwe dakrollen                                                 

Aan het woord: Bram Kranenburg van Dak Advies:

We weten het al jaren: ’Bitumen is goed te recyclen’. We zien het gebeuren in de wegenbouw. Maar ook oude bitumineuze daken zijn goed te recyclen. En de vrijkomende bitumen is prima geschikt om daarvan nieuwe dakrollen te produceren. Als we echter praten over bitumen, schuilt daarin een gevaar. Bitumen is de verzamelnaam voor asfaltbitumen en teer/mastiek/pek. Die laatste elementen komen vrij bij droge distillatie van steenkool en is tot in de jaren tachtig gebruikt op platte daken. Een van de nadelen van teermastiek is het extreem hoge PAK-gehalte (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen) en daardoor zeer milieu- en gezondheid belastend.

Dit moet dus zo snel mogelijk uit de keten! Het is daarom van belang om het dak dat gerecycled gaat worden van tevoren goed te inspecteren of het dak daadwerkelijk bestaat uit asfaltbitumen (en dus niet vervuild is met teermastiek). Deze inspectie dient te bestaan uit insnijdingen gemaakt op verschillende plaatsen op het dak en moeten worden uitgevoerd door een deskundige. Is geconstateerd dat het dak geschikt is, dan is bij het ontmantelen van het dak van belang om op het dak de verschillende materialen zoals isolatie, dakbedekking, non-ferro’s en andere materialen gescheiden af te voeren.

In het Rotterdamse havengebied is kortgeleden zo’n recycleproject uitgevoerd door Coninko lidbedrijf van Hoek Dakbedekkingen uit Heeze. De aanwezige ballasttegels, isolatie en bitumen zijn gescheiden en in diverse containers afgevoerd. Vervolgens is de oude asfaltbitumen op specificatie geshredderd en als grondstof geleverd bij Icopal in het Groningse Hoogkerk. Hier wordt de oude bitumineuze dakbedekking verder verwerkt en gebruikt voor de productie van nieuwe dakrollen. Met deze manier van recyclen wordt een goede bijdrage geleverd aan het verder circulair bouwen!

Bram Kranenburg