Gebouwventilatie staat nu vol in de schijnwerpers. We staan voor de opgave om gebouwen veiliger en meer coronaproof te maken. De aanleiding is somber, maar de kans is groot: pak meteen door en maak je pand niet alleen veilig en duurzaam, maar ook gezond.
Aan het begin van het nieuwe schooljaar zijn beheerders van onderwijsgebouwen in de hoogste versnelling geschoten. Ze zoeken antwoorden op prangende vragen. Hoe staat het ervoor met de ventilatie in onze schoolgebouwen? Hoe kunnen we de leerlingen of studenten een veilige leerplek bieden? Wat moet ik allemaal aanpassen, en hoe pak ik dat aan?
Een ondergeschoven kindje
Een gezonde en veilige leerplek. Dat heeft de afgelopen jaren bij scholen lang niet altijd op nummer één gestaan. Te veel geluid, te weinig licht, onvoldoende ventilatie, niet ideaal afgestelde installaties – in onderwijsgebouwen tref je dit regelmatig aan. De meeste panden voldoen weliswaar aan het Bouwbesluit, maar dat is een ondergrens die geen rekening houdt met klimaatverandering of een pandemie.
De oorzaak van deze situatie is vaak een beperkt budget en een bewuste beslissing om in andere delen van het onderwijs te investeren. Ook in kantoorgebouwen is er soms meer aandacht voor de look & feel dan voor goede ruimtecondities. Terwijl die toch bepalend zijn voor het welzijn en gezondheid van de gebruikers, het grootste kapitaal.
Duurzaam Gebouwd-expert Marc Kooij, tevens senior business development manager bij Strukton Worksphere
3 stappen voor de korte termijn
Luchthuishouding en ventilatie, dat is echt een vak apart in de gebouwde omgeving. Zeker als je beseft dat van veel bestaande gebouwen geen gegevens of tekeningen beschikbaar zijn, althans geen actuele. Ook klopt de inrichting van de werkplekken vaak meer niet met de ventilatiestromen, door een verbouwing of interne verhuizing. Hoe weet je dan welke maatregelen je moet nemen?
Zoals wel vaker bij grote urgentie kunnen scholen nu het beste heel pragmatisch te werk gaan. In grote lijnen zie ik 3 stappen die je moet zetten:
Stap 1: De (ventilatie)scan
Verzamel zoveel mogelijk gebouwgegevens en tekeningen. Laat deze controleren door een specialist. Let op, dit is echt vakwerk, dus kijk goed wie je hiervoor vraagt. De specialist inventariseert de bestaande situatie en voert eventueel testjes uit voor extra inzicht.
Stap 2: De (risico)analyse
Aan de hand van de scan breng je de risico’s in kaart en bepaal je de beheersmaatregelen. Het kan gaan om technische maatregelen, bijvoorbeeld extra ventileren. Maar een oplossing kan ook organisatorisch zijn, zoals de bezetting van een bepaald werkgebied aanpassen aan de ventilatiemogelijkheden.
Stap 3: De uitvoering
Op basis van de analyse heb je een plan gemaakt, en dat ga je vervolgens uitvoeren.
Grote kansen op de lange termijn
Na deze drie stappen is het gebouw aangepast aan de nieuwe situatie en aanbevelingen. Scholen kunnen hun leerlingen dan met een gerust hart toelaten in de gebouwen. Maar de aanpassingen zijn gebaseerd op een momentopname. Want het is niet ondenkbaar dat er door voortschrijdend inzicht uit onderzoek toch weer andere aanbevelingen komen. Met als gevolg dat je opnieuw naar de installaties moet kijken. Mede hierdoor is het erg de moeite waard om een extra stap te doen:
Stap 4: Gebouwintelligentie en digitalisering toevoegen
Met vooruitziende blik voeg je gebouwintelligentie toe om de werk- en leeromgeving constant te monitoren. Dat kan al heel laagdrempelig. Dankzij eenvoudig te installeren mobiele sensoren wordt het comfort en de ventilatie op allerlei plekken inzichtelijk. Breng alle data op één platform bij elkaar, dan zijn er snel analyses te maken om afwijkingen op te sporen. Ook in relatie tot eventuele nieuwe aanbevolen grenswaarden.
Van veilig naar gezond
Voor gebouwbeheerders is het al een flinke klus om de luchthuishouding in hun gebouw aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid. Maar het is zonde om niet meteen een paar aanvullende stappen te zetten. Denk daarbij ook aan het slim monitoren en bijsturen op het energiegebruik. Dit is des te interessanter, nu het extra ventileren gaat zorgen voor een minder energiezuinig gebouw. Hoe gaat het dan met de duurzaamheidsdoelstellingen?
Never waste a good crisis: pak dit moment aan om je gebouw toekomstbestendig te maken door gebruik van gebouwintelligentie en datamanagement. Zo creëer je niet alleen een veilig maar ook een echt gezond gebouw, dat ideale omstandigheden heeft om te leren en te werken. Om dit te bereiken heb je dezelfde digitale instrumenten en platforms nodig als die je inzet voor een slimme ventilatie. Zo sla je dus een paar mooie vliegen in één klap.