In bijna alle gebouwen in Nederland is de binnenlucht slechter dan de buitenlucht. Laat dat maar even bezinken. Dan de volgende bom: we bevinden ons het grootste deel van ons leven binnen en dat betekent dat we de meeste tijd doorbrengen in een ongezonde omgeving. Dat slechte binnenklimaat zien we in een op de zeven Nederlandse huizen terug. Reden te meer om tijdens een bedrijfsbezoek aan Renson te onderzoeken hoe we gezondheid terug kunnen brengen in onze omgevingen.
Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: Renson
Zet het raam eens open, het is hier muf”, is het commentaar dat we allemaal wel eens gehoord hebben. Deze kreet komt dagelijks voorbij op scholen, waar bedompte klaslokalen eerder regel zijn dan uitzondering. Ook op kantoor horen we opmerkingen over de temperatuur en de kwaliteit van binnenlucht, vooral tijdens vergaderingen die veel te lang duren, in overvolle vergaderkamers. Grote boosdoener is in dat geval vooral de hoge CO2-concentratie.
Om de situatie te verbeteren kan er aan verschillende knoppen worden gedraaid. Allereerst de temperatuur, die idealiter tussen de 18 en 22 graden ligt. Ook de luchtvochtigheid speelt een rol om een goed klimaat te realiseren en deze ligt liefst tussen de 40 en 60 procent. Misschien nog wel het belangrijkste onderdeel is ventilatie, iets waar familiebedrijf Renson zich sinds de oprichting in 1909 steeds nadrukkelijker op toelegt. Al gauw werd het nastreven van een gezond en comfortabel binnenklimaat leidend. “Met onder meer ventilatie”, vertelt Roel Berlaen van Renson, “maar ons portfolio aan oplossingen wordt steeds uitgebreider. We voorzien niet alleen in systemen om frisse lucht naar binnen te brengen en vervuilde binnenlucht af te voeren, maar ook in zonwering, binnendeurbeslag en gevelbekleding. Als we het specifiek hebben over een gezond binnenklimaat, dan is ventilatie het belangrijkste element voor een goed binnenklimaat.”
Ventilatie relevanter dan ooit
Het afvoeren van vervuilde lucht en laten binnenkomen van verse buitenlucht was altijd al een belangrijk onderdeel van een gezond gebouw. Maar vandaag de dag is ventileren relevanter dan ooit, want er is meer aandacht voor luchtdicht bouwen. BENG komt naderbij en stimuleert isoleren van woningen om de energiebehoefte per vierkante meter zo laag mogelijk te houden. In de productiefaciliteit van Renson zien we dan ook de nodige R&D op dit vlak en zijn er diverse systemen die de revue passeren. Zo zorgt de Healthbox, waarvan ondertussen alweer een derde versie op de markt is gebracht, voor natuurlijke toevoer van verse buitenlucht en mechanische afvoer van vervuilde binnenlucht. Het systeem detecteert zelf vocht, VOC en CO2 en speelt hier automatisch op in. Ook de volledige mechanische variant komt langs voor nieuwbouw, in de vorm van de Endura Delta. Dankzij warmteterugwinning past deze oplossing bijvoorbeeld goed in Nul op de Meter-ontwikkelingen.
Gezonde ruimtes realiseren
De vervaardiging van deze systemen verloopt machinaal – maar niet industrieel. Overal in de faciliteit zijn professionals aan de slag die hun mannetje of vrouwtje staan. We zien hoe het aluminium, het hoofdmateriaal voor de verschillende oplossingen, wordt omgevormd naar een product dat inspeelt op de wens van de opdrachtgever. Dat kan een particulier zijn die zijn eengezinswoning energiezuinig en gezond wil maken, maar ook een professionele partij die een totaaloplossing ambieert voor een klimaatbestendige gevel. “Alle producten en innovaties spelen in op onze slogan ‘Creating Healthy Spaces’”, verduidelijkt Berlaen. “We zetten ons dus in voor een comfortabel klimaat dat voor een optimaal welzijn van eindgebruikers zorgt, zonder dat die daar omkijken naar hebben.”
Op dit streven sluit de recente oplevering van het Concept Home aan. Deze woning laat de toekomst van gezond wonen zien, met experimenten, testen en monitoring. Op termijn is het zelfs de bedoeling dat er testen worden uitgevoerd met bewoners, waarbij de data wordt ingezet om nieuwe technieken te ontwikkelen. Het gebouw is neergezet in een wijk, in plaats van op een industrieterrein, waardoor de omgeving vergelijkbaar is met normale woonomstandigheden. Dit ontbreekt nog wel eens bij testomgevingen. Het energiezuinige en gezonde huis slaat een brug tussen een gezond klimaat binnen in de woning en een comfortabele outdoor-ervaring. “Afgelopen jaar hadden we een uitzonderlijk lange nazomer en daar wil je natuurlijk van genieten”, geeft Berlaen aan. “In het Concept Home hebben we daarom verschillende van onze buiteninnovaties geïntegreerd. Bijvoorbeeld met de terrasoverkapping Camargue, die buiten en binnen dichterbij elkaar brengt.”
Open source duurzaamheid
Als de zon onder gaat en de avond valt is het tijd om terug de woning in te gaan. Daar zijn veel maatregelen getroffen om het comfort en de duurzaamheid naar een zo hoog mogelijk niveau te tillen. Pv-panelen op het dak verzorgen de opwekking van duurzame energie en er zijn in vrijwel iedere ruimte raamroosters en nachtkoeling ingebouwd voor natuurlijke ventilatie. Hoewel er een grote hoeveelheid daglicht in de woning straalt, houdt buitenzonwering opwarming binnenshuis tot te hoge temperaturen tegen. Drie verschillende (vraaggestuurde) ventilatiesystemen, C+, D+ en E+, zorgen voor het gezonde binnenklimaat in de woning. De monitoring hiervan is constant, met sensoren in iedere kamer. In de installatieruimte zien we een gebouwbeheersysteem dat via open source communiceert met alle verschillende elementen die het binnenklimaat bepalen. Data wordt opgeslagen en gebruikt om techniek nog verder op bewoners af te stemmen.
Blijven innoveren
Die bewoners zitten nu nog niet in de woning, maar moeten er uiteindelijk wel in komen. “We willen zoveel mogelijk testen in een omgeving met relevante factoren”, vertelt Berlaen. “Dankzij bewoners ga je ervaren of je technieken optimaal werken en op welke manieren je dit nog verder kunt optimaliseren. De verschillende aanwezige systemen maken dit tot een ideale testomgeving, want we kunnen elementen aan en uit zetten.”
Het Concept Home lijkt helemaal af, maar er is bewust ruimte gelaten voor innovaties. Dankzij open source is er sprake van dynamiek: op installatietechnisch vlak kunnen er onderdelen worden aangepast, toegevoegd en vervangen. Dat is een randvoorwaarde, want de bouw- en vastgoedmarkt is volop in beweging, met de volgende innovatie al lonkend aan de horizon. Met deze constante beweging, flexibiliteit en toekomstbestendigheid heeft het huis van de toekomst een nieuwe standplaats: Waregem.