Langs de A20 bij Maassluis wordt gebouwd aan een duurzaam bedrijfscomplex. Het is de nieuwbouw van het hoofdkantoor en een productiehal van de Lely Groep. Het architectenbureau ConsortArchitects heeft meerdere rollen in dit project. Mascha de Mink, communicatie manager bij ConsortArchitects, blogt over het project, interviewt betrokkenen en vertelt over de verschillende facetten van duurzaam bouwen.
ConsortArchitects is de architect van het Meerjarenplan en de totale nieuwbouw van de Lely Groep, directievoerder, projectleider, maar ook de BREEAM-expert op het project. De eerste duurzame mijlpaal, het behalen van de ontwerpcertificaten BREEAM-Outstanding voor de fabriekshal en BREEAM-Excellent voor het kantoorgedeelte, is al met goed gevolg behaald.
Prachtige en leerzame uitdaging
Het project bevindt zich nu in de uitvoerfase en wordt volgens planning medio 2013 opgeleverd. Voor ConsortArchitects is de opdracht van Lely, een bedrijf dat high-tech producten en diensten levert aan de agrarische sector, een prachtige en leerzame uitdaging. Want, hoe combineer je ontwerp, duurzaamheid, BREEAM, LEAN, in een extreem korte tijd bouwen en kostenefficiency in één project?
In gesprek
Een gesprek met de architect Machiel Hopman, managing partner bij ConsortArchitects en eindverantwoordelijk voor het project in Maassluis.
Lely huist op dit moment op meerdere locaties in Maassluis en Rotterdam. Was het vanaf het eerste moment duidelijk dat het bedrijf in het Westland wilde blijven?
“Aan die beslissing ligt een locatiekeuze-onderzoek ten grondslag. Er is in gekeken naar de beste plek waarbinnen de twee productielocaties bij elkaar konden worden gebracht. Dat was een vereiste. Daarnaast moest er plaats zijn voor een hoofdkantoor met flexibele werkplekken, expeditie, opslag, de afdeling Research & Development en trainingsplekken. Vooraf was bekend dat de nieuwe huisvesting minimaal 800 werkplekken zou moeten bieden. Uiteindelijk was de conclusie dat uitbreiden in Maassluis de beste en meest duurzame optie was. Daarbij komt dat Lely al sinds de oprichting in 1948 in Maassluis zit, dus de geschiedenis met de plaats gaat ver terug.”
Hoe ziet het totale plan eruit?
“Samen met stedelijk ontwerpbureau plein06 hebben wij het Masterplan gemaakt, waarin we toekomstvisie, beeldkwaliteit en de landschappelijke inpassing van de totale Lely Campus hebben vastgelegd. We hebben de oorspronkelijke verkaveling, waterstructuur en begroeiing in het Dijkpoldergebied in Maassluis als uitgangspunt genomen en gezorgd voor een historisch verantwoorde inpassing van het complex. In het Masterplan hebben we een zogenaamd ‘Lely eiland’ ontworpen. Het is een campus geworden die wordt omzoomd door ecologische oevers, wandelpaden en een toegangsweg die in verbinding staat met dijkweggetjes. Op compacte wijze hebben we binnen de campus alle gebouwen, de productiehal, kantoren en R&D-faciliteiten gepositioneerd, zodat er een groen complex ontstond met een duidelijke logistiek en korte verbindingslijnen, die de interactie tussen verschillende bedrijfsonderdelen versterkt.”
Wat was uw oorspronkelijke gedachte in de ontwerpfase van deze nieuwbouw?
“Ik wilde de energie en het hightech karakter dat ik voelde binnen het bedrijf Lely vertalen naar het kantoorgebouw. Lely is actief in de agrarische sector en daar is het niet zo vanzelfsprekend om super moderne architectuur neer te zetten. Toch vind ik dat je je als innovatief producent van gerobotiseerde producten wel mag manifesteren als modern en vooruitstrevend. Het gaat hier tenslotte wel om een internationaal hoofdkantoor van een bedrijf met wereldwijd bijna 2.000 medewerkers. Dat vereist uitstraling op niveau, de opdrachtgever beaamde dat.”
Speelde duurzaamheid al vanaf het begin een rol? Hoe hebben jullie dat in het project meegenomen?
“De directie van Lely heeft een duidelijke visie op duurzame bedrijfsvoering. Zuinig willen omgaan met het milieu is een belangrijke ideologie als je eigen klanten dagelijks met landbouw en dieren bezig zijn. Lely werkt volgens de Lean methodes, voert Work Smarter in als werkwijze en bedrijfscultuur; dat zijn allemaal zaken die gaan over een bewuste manier van werken. Dat dit een duurzaam bouwproject ging worden stond vooraf al vast. Vanuit de Hollandse ondernemersgeest, die ook ten grondslag ligt aan het succes van Lely, stond daarbij natuurlijk ook het economische aspect centraal. Tijdens de schetsfase zijn we serieus naar de mogelijkheden en vooral ook naar rendement en terugverdientijden van duurzame investeringen gaan kijken. Ik heb een compact multidisciplinair ontwerpteam samengesteld, dat de verschillende energiezuinige en duurzame maatregelen heeft bedacht, berekend en ontworpen. Uiteindelijk bleek dat van de diverse certificeringsmogelijkheden BREEAM het beste aansloot op de brede ambitie die Lely had ten aanzien van duurzaamheid. ”
De doelstelling om een duurzame productiehal te maken van het niveau ‘Outstanding’ is niet gebruikelijk voor bedrijfshallen. Wat was de gedachte daarachter?
“We zijn met het ontwerpteam gestart om de scores voor Breeam Excellent te bepalen. Redelijk snel bleek dat we, zonder concessies te doen aan de gewenste beeldkwaliteit, met een aantal extra maatregelen de scores voor de hal konden verhogen. Dan is de keuze aan de opdrachtgever. Lely besloot een extra investering te doen en stelde de ambities naar boven bij tot niveau Outstanding. De hal heeft een laag energieverbruik, veel inval van daglicht en een prettig werkklimaat. Maar, de maatregel die het hardst meetelt voor BREEAM is het parkeerdek dat wordt gerealiseerd op het dak van de hal. Dit bespaart al snel zo’n 20.000 m2 grond. Hier kunnen straks 580 personenwagens parkeren. Ook de WKO-opslag die we koppelen aan een systeem voor asfaltverwarming, het sportveldje en de groene wandelpromenade op het dak, zijn aspecten die meetellen in de BREEAM score.”
Wat vindt u aantrekkelijk aan dit werk?
Het is geweldig om van begin tot eind, van landschap tot interieur, bij een project betrokken te zijn. Eigenlijk is het één grote puzzel waarin alle stukjes in fases aan elkaar worden geschakeld. En het duurzame aspect geeft het een extra moeilijkheidsgraad. Ik ben niet eerder betrokken geweest in zo’n grootschalig duurzaam project en kan zeggen dat het veel energie vergt, maar zeker ook oplevert! Als architect moet je continu monitoren, deadlines en budgets bewaken en controleren of afspraken worden nagekomen. Dat doe ik natuurlijk niet alleen. Wat ik het leukste vind is dat we in teamverband werken aan één doel. Zeker in de eerste fase heb ik genoten van het samenwerken met de adviseurs uit het ontwerpteam. We hebben inspirerende sessies met elkaar gehad, veel kennis gedeeld en zijn steeds doorgegaan met de zoektocht naar de beste oplossing voor de opdrachtgever. Dat doen we nu tijdens de uitvoering nog, daar waar nodig. Dan is het een mooie beloning om te zien dat op de bouwplaats concreet wordt gemaakt wat wij met elkaar bedacht hebben.”
Dit is het eerste deel van een reeks over dit project. Deel 2 volgt op 19 december.
Foto: bureau plein06