Auteur: Gerrit Tenkink
Mocht u ooit in de buurt zijn van Bant in de Noordoostpolder, maak dan gebruik van de mogelijkheid om een wandeling te maken over het, deels voor publiek opengestelde, landgoed Kuinderbos. De kans is groot dat u tijdens die wandeling verrast wordt door een opvallend landhuis. De terracottakleuren van de gepleisterde gevels in combinatie met de zadeldaken doen denken aan de woningbouw in de Franse Camargue. Mede dankzij de hoge isolatiewaarde van de gevel is het voor de bewoner mogelijk om energieneutraal te wonen.
Aannemingsbedrijf Roos uit Emmeloord startte in oktober 2012 met de bouw, die een goed jaar later werd afgerond. Architect Dirk Klaver van K4 architecten bna was verantwoordelijk voor het ontwerp. De totale woning heeft een inhoud van 3800 kubieke meter en een grondoppervlak van 800 vierkante meter. De woning beneden is opgetrokken van porotherm, een poreuze keramische steen, welke de betonnen verdiepingsvloeren draagt. Poreus, omdat dit substantieel bijdraagt aan de uitwendige isolatiewaarde.
Scheurvorming voorkomen
Aanvullend is de steen bekleed met een uitwendige isolatie. De verdieping van het landhuis is een houtskeletbouwconstructie. De met 17 centimeter glaswol gevulde hsb-wanden zijn aan de buitenzijde voorzien van een extra laag polystyreen isolatieschuim om scheurvorming te voorkomen en toch een naadloze overgang van onderbouw naar
bovenbouw te realiseren. “Voor de bovenverdieping hebben we gekozen voor hsb, omdat metselwerk de afschuifkrachten van het zadeldak niet kan opvangen”,zegt Klaver die uitlegt dat er een flinke zoektocht aan voorafging om tot de juiste keuzes te komen. Uiteindelijk werd boven een Rc- waarde gerealiseerd van 10,2 m2 K/W en beneden een Rc-waarde van 7,0 m2 K/W.
De bewoners wilden een woning in de sfeer van de Camargue. Typerend aan deze Franse woningen zijn de gepleisterde buitenmuren. Voor deze woning in de polder werd, in overleg met Strikolith, specialist in gevelisolatiedetails, gekozen voor het Strikotherm systeem 200, een mineraal buitengevelisolatie systeem met als afwerking Strikotherm Schuurpleister Silicaat 0,5 millimeter. Edward Op ’t Einde van Strikolith Buitengevelisolatiesystemen: “De eindafwerking is samengesteld op basis van waterglas gecombineerd met hoogwaardige dispersies. Hierdoor worden belangrijke minerale eigenschappen gerealiseerd, waarvan een goede dampopenheid en optimale vochtregulering het meest kenmerkend zijn. Bovendien is deze afwerking bijzonder milieuvriendelijk en heeft het als voordeel dat je het onderhoud tot het minimum beperkt. We hebben ook nog gekeken naar een afwerking met leem, maar dat moet je toch jaarlijks even bijwerken. Deze Spachtelpleister is afgewerkt met een Strikolith Peents Pearlcoat, een zelfreinigend product met een afparelend effect.”
Verwarmen en koelen
Om de doelstelling energieneutraal te kunnen realiseren is de woning voorzien van onder andere een pv- installatie (deels op het dak), watercollectoren en een WKO-installatie. Klaver: “Met een goede zonering van vloer- en wandverwarming en koeling moeten we low-tech een aangenaam binnenklimaat kunnen realiseren met een grote vrijheid voor de gebruikers, ’s winters warm, ’s zomers koel.”
Ventilatie
De triplebeglazing en meervoudige kierafdichting in combinatie met het stucwerk zorgen er voor dat er een bijna luchtdichte schil ontstaat. Ventilatie van de woning gebeurt zoveel mogelijk op natuurlijke wijze met te openen ramen en roosters. Een mechanische ventilatie wordt ingeschakeld alleen op de momenten dat het noodzakelijk is. “De woning is als het ware van buitenaf ingepakt. Het isolatiesysteem vormt de jas van het gebouw. Door de verhoogde wandoppervlaktetemperatuur zal bij normale woonomstandigheden geen condensatie op de muren en ramen plaatsvinden. Zo is er geen gevaar voor schimmelvorming of vocht. Mogelijke koudebruggen of warmtelekken bij kritische detailpunten, zoals fundering,
isolatieaansluitingen, buitenhoeken en dergelijke vormen geen probleem meer”, aldus Op ’t Einde, die verder vermeldt dat de opvallende kleuren niets te maken hebben met het opnemen of afstoten van warmte. “De woning wordt van binnenuit verwarmd en gekoeld. De gepleisterde gevel heeft een hogere reflectie dan hout of baksteen, maar dat was niet de primaire keuze voor dit systeem.”
Gevelafwerking
Voor de aannemer, Bouwbedrijf Roos uit Emmeloord, was dit ook een bijzondere klus, waarbij wat betreft het gevelwerk gedurende de bouw een aantal onderdelen moest worden bijgesteld. Edwin van het Erve van het bouwbedrijf licht toe: “Het pleisterwerk, inclusief de garage, berging, het bordes en de trappen kwam in totaal op 1250 vierkante meter. We hebben het werk door een stukadoorsbedrijf laten uitvoeren, juist omdat het heel specialistisch werk is. Als de zon er op schijnt zie je iedere oneffenheid en dat wil je niet”, zegt Van het Erven.
“We hebben uitvoerig overleg gehad met Strikolith en de architect over de aansluiting van het pleisterwerk op de kozijnen. Strikolith heeft de details verder uitgewerkt in een uitvoeringsadvies.
Bij de constructie was er een kans dat het condenswater in de isolatie terecht zou komen. Om dat te voorkomen hebben we gekozen voor aluminium raamdorpels met daaroverheen hout. Zo blijft het hout in het zicht, maar zorgen de aluminium raamdorpels voor een goede afwatering. Voor wat betreft het hout is er gekozen voor gemodificeerd Accoya-hout. Dit omdat het stucwerk tegen de houten kozijnen aanloopt en het hout dus vochtiger blijft dan bij een reguliere oplossing.”
Dit artikel is ook verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #27. Meer lezen? Kijk dan op DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.