Auteur: Tim van Dorsten
Ongeveer een jaar geleden, op 8 oktober 2013, is het gerenoveerde gemeentehuis van de fusiegemeente Eijsden-Margraten feestelijk geopend. Dankzij de steun van Brink Groep heeft wethouder Jos Custers zich hard kunnen maken voor duurzaamheid. “Zo zou samenwerken altijd moeten gaan.”
Een fusie, een nieuw werkplekconcept voor front- en backoffice, een vernieuwde locatie en een krimpende werkgever: in korte tijd hebben de medewerkers van de Zuid-Limburgse gemeenten Eijsden en Margraten veel voor hun kiezen gehad. Dat beseft Jos Custers, wethouder/locoburgemeester bij deze inmiddels gefuseerde gemeente, maar al te goed. “Daarom hebben ze zich verzet, toen we besloten om oud kantoormeubilair in dit vernieuwde pand te plaatsen. Na zo’n optelsom snap ik dat wel, maar het verschil met nieuw meubilair is echt niet te zien. Om onnodige discussies te voorkomen, hebben we op dat gebied naar hun eisen geluisterd. We hebben de werkplekken voorzien van nieuw meubilair, de vergader- en publiekelijke ruimtes beschikken wel over bestaand meubilair.”
Kiezen voor 1 plek
In één jaar en drie maanden is het gemeentehuis van Eijsden-Margraten gerenoveerd en beschikt het over een aangebouwd deel nieuwbouw. De plannen hiervoor begonnen in 2009, twee jaar voor de feitelijke fusie van beide gemeenten. “Bij die fusie kwam veel kijken: zo moesten we 1 plek kiezen voor het gemeentehuis. Alleen dit al zorgde voor veel emotie”, legt Custers uit.
Gezien de huisvestingsmogelijkheden viel de keuze op Margraten, het gemeentehuis in Eijsden geldt inmiddels, naast de functie van een servicepunt van de gemeente, als familiemuseum. “Mensen die al jaren in Eijsden werkten, werden ineens geconfronteerd met een nieuwe werkplek, nieuwe collega’s en extra reistijd. En zelfs de vraag of ze wel voor de nieuwe gemeente konden blijven werken, want de fusie betekende ook een inkrimping van het aantal werknemers.”
Desondanks wilde hij het nieuwe gemeentehuis in Margraten tijdens de nieuwbouw- en renovatieperiode verduurzamen. “Juist door al die veranderingen was dat in mijn ogen destijds een natuurlijk moment. Tijdens die werkzaamheden hebben we vijftien maanden in het gemeentehuis van Eijsden gewerkt.”
Gemeente ondersteunen
Bij die verduurzaming heeft Custers veel hulp gekregen van Brink Groep, onder meer van senior projectmanager Richard de Lange. “De afgelopen jaren hebben we als bedrijf de gemeente al ondersteund bij de aanbesteding van het nieuw te ontwikkelen gebied in het hart van Margraten, waar ook het gemeentehuis staat”, vertelt hij. “Daardoor kwam de gemeente bij ons voor deze aanvullende opdracht: de ontwikkeling en implementatie van het huisvestingsconcept en het verzoek om als project- en contractmanager Design&Build te blijven ondersteunen en te toetsen tijdens het ontwerptraject voor het nieuwe gemeentehuis. Als specialist op dit gebied werd ik naar voren geschoven.”
De fusiegemeente vroeg Brink Groep om in de definitiefase haar vraagspecificatie vorm te geven en deze in de startnotitie
voor de raadsleden te vertalen naar het bestaande gemeentehuis. “Daartoe hebben we onder andere het huisvestigingsconcept ontwikkeld en het functioneel, ruimtelijk en technisch eisenprogramma opgesteld. Daarnaast hebben we gerekend en geadviseerd op het gebied van de financiële uitgangspunten wat betreft investering en exploitatie, het tijdspad, de bouwfasering en de bouworganisatievorm.”
Volgens De Lange was het niet eenvoudig om de duurzaamheidsambitie in het budget te kunnen laten passen. “Het thema ‘duurzaamheid’ in relatie tot Life Cycle Economy had een prominente positie in deze fase, omdat initieel het thema niet op de agenda was geplaatst”, weet hij.
Elkaar scherp houden
De Lange beperkte zich niet tot zijn adviseursrol, maar ging regelmatig met Custers in debat. “Gevraagd en ongevraagd gaf ik hem advies. Door steeds de confrontatie met Jos te zoeken, zorgden we ervoor dat we elkaar scherp hielden.” Dit beaamt Custers. “We gingen regelmatig met elkaar in debat. Door elkaar continu te prikkelen, hebben we het maximale uit onze samenwerking gehaald. Vertrouwen en deskundigheid waren hierbij de sleutelwoorden. Zo zou iedere samenwerking moeten gaan.”
Hij heeft Brink Groep ook enkele keren de plannen en mogelijkheden voor de gemeenteraad laten presenteren. "Als een niet-politiek expert de plannen toelicht, geeft dat een raadsvergadering een ander niveau”, legt hij uit. “Daarnaast heeft Richard me overtuigd van het belang van transparantie, onder meer op financieel gebied.”
Besparen op energierekening
Die transparantie blijkt onder meer uit het beeldscherm achter het raam van het vernieuwde gemeentehuis, waarop iedereen – naast de gemeentelijke informatie – het effect van de zonnepanelen op het energieverbruik kan zien. “De verduurzaming heeft voor veel positieve effecten gezorgd”, vindt Custers. “Een deel van de noodzakelijke bezuinigingen hebben we voor elkaar gekregen door te besparen op de energierekening. Daarnaast zijn de inwoners enthousiast over onze stappen op dit gebied: bij de feestelijke opening waren zo’n 5.000 bewoners aanwezig.”
Dat typeert volgens de wethouder ook de sfeer in het gemeentehuis. “Ik ben erg trots op de natuurlijke, ongedwongen sfeer. Het pand is ingericht om elkaar te ontmoeten.” Het bestaande deel van het gemeentehuis is opgewaardeerd van energielabel F naar A, het nieuwe deel beschikt over label A. “De overgang is niet te zien”, vinden beide heren.
Toegepaste duurzaamheidsmaatregelen
• HF-verlichting met daglichtregeling en aanwezigheidsdetectie
• Gasgestookte warmtepomp
• Hybride (verdampings)koeling
• EPC 0,99 (10% beter dan norm Bouwbesluit)
• Ruimschoots binnen Meer-met-Minderconvenant
(30% CO2-reductie t.o.v. 1990)
• Toerengeregelde ventilatoren en pompen
• Goede bouwkundige schil volgens Bouwbesluit
• Zonnecellen en zonnepanelen
• HR++ glas en zonwering
• Extra isolatie en dichting gevel, dak en/of glas
• Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning