Auteur: Ton Brands
Het nieuwe hoofdkantoor van Waterschap Drents Overijsselse (WDO) Delta in Zwolle heeft een hoogwaardige en gezonde interne luchtkwaliteit. Ionair zorgt voor de afbraak van vluchtige organische verbindingen, geuren, schimmels en bacteriën. “Dit bevordert de gezondheid en de arbeidsproductiviteit. Het leidt tot een lager ziekteverzuim en draagt bij aan het welbevinden en het comfort van de 350 medewerkers. Bovendien zorgt het voor een substantiële energiebesparing.”
Dit installatiebedrijf bood twee oplossingen: een conventionele, waarbij de luchtkanalen en de ventilator op de verdiepingen vergroot zouden worden. “Op die manier zorg je ervoor dat de lucht met normale snelheid naar de eindgebruiker gaat en realiseer je tegelijkertijd een lagere geluidproductie”, legt Nijhof uit. Als nadeel vindt hij dat het veel meer werk is dan het advies wat er lag. “Bovendien hadden we te maken met een zeer krappe planning.” Zijn collega Vincent Broere, die als projectleider werkt, knikt instemmend. “Daar kwam nog bij dat je de ontsluiting van de luchtkanalen – de brandkleppen die in de schacht gepositioneerd zijn – niet zomaar kunt vergroten. Dan gaat er te veel lucht over een brandklep.”
Luchtkanalen handhaven
Als tweede optie ging Croonwolter&dros uit van dezelfde hoeveelheid lucht, maar dan zuiverder en schoner. “En dat doe je door de lucht te ioniseren. Daardoor konden de bestaande luchtkanalen gehandhaafd blijven. Dat houdt in dat je minder hoeft aan te passen”, vertelt Nijhof. “Daarbij konden we ook de begane grond in het plan meenemen. Dus de luchtkanalen die daar zitten, handhaafden we”, vult Broere aan.
De hoofdstructuur hoefde voor dit plan niet te worden veranderd. Nijhof: “We konden zelfs iets terug in capaciteit, waardoor er nog minder geluidproductie is en we ook ventilatiecapaciteit beschikbaar kregen voor andere plekken. Na doortelling van de verdiepingen bleek dat we lucht ‘overhielden’. Dit hebben we vervolgens in het vergadercentrum en de keukenzone kunnen inzetten. Zo hebben we een optimale situatie gecreëerd.”
Geen technische ruimte
Installatietechnisch betekende dit een ‘plus’ voor Croonwolter&dros, maar bouwkundig gezien konden door toepassing van ionair ook zaken worden geschrapt. Zo waren twee koelmachines overbodig, net als de voedingen op deze machines. Bovendien hoefde geen technische ruimte gemaakt te worden in de kelder en waren besparingen door de vloer niet meer nodig. “Vloerverwarming, verdringen van de ventilatie en naverwarmingsunits: het zijn enkele voorbeelden van zaken die erbij kwamen voor ons, maar het kon toch binnen het budget, omdat er bouwkundig minder ingrepen nodig waren. WDODelta kreeg daarmee een betere technische installatie en meer comfort. En onze risico’s waren verdwenen.”
Helicopterview
“Dankzij gezonde en zuivere binnenlucht zijn energiebesparingen te realiseren: je hebt simpelweg minder lucht nodig”, vertelt ionair-directeur Jeroen Posthumus. “Bij de totstandkoming van Medisch Spectrum Twente in Enschede werkten we samen met Croonwolter&dros. Hun helicopterview spreekt ons aan: hoe kunnen we met behulp van innovatieve technieken, met hetzelfde budget een comfortabeler en duurzamer gebouw neerzetten? Dus niet alleen kijken naar initiële, maar ook naar operationele besparingen. Zo konden we ook voor dit gebouw met minder buitenlucht een gezonder en duurzamer resultaat behalen.”
Facilitair manager Johan Vos van Waterschap Drents Overijsselse Delta is zeker van plan om de energiebesparingen te meten. “We hebben geen referentiekader voor dit gebouw, maar we meten wel degelijk het energieverbruik om onze doelstellingen te kunnen halen.” Eén van die doelstellingen was het bereiken van energielabel A voor het hoofdkantoor. In het oorspronkelijke plan waren zonnepanelen opgenomen. Datzelfde plan voorzag in een luchtbehandelingunit van 30.000 m3 met als aanvulling twee losse units van bij elkaar 10.000 m3. Die laatste twee hoefden er niet te komen, dankzij toepassing van ionair. “Die 10.000 m3 hoef je dus niet voortdurend te klimatiseren”, zegt Nijhof. “Een forse besparing. Na doorrekening bleken de zonnepanelen helemaal niet nodig om het A-label te halen.”
Bereidheid ervaren
Vos wijst op andere drijfveren voor een A-label. “Duurzaamheid bijvoorbeeld: hoe ga je om het met milieu, met de wereld? Als we dat op een betere manier kunnen doen door zonnepanelen te plaatsen, is dat een overweging. Zonnepanelen konden hier echter niet heel eenvoudig worden geplaatst in verband met de grote glazenwasserinstallatie die op het dak staat. Er was simpelweg te weinig ruimte. Dankzij andere maatregelen, zoals ionair, maar bijvoorbeeld ook door realisatie van ledverlichting door het hele gebouw, is toch het A-label gehaald. Desondanks zullen we de komende jaren wel degelijk inzetten op nog meer gebruik van duurzame energie.”
Vos benadrukt dat het waterschap zich als overheidsorganisatie inzet voor het welzijn van de mens. “Dat zie je niet alleen aan het ionisatiesysteem, maar bijvoorbeeld ook aan de ergonomische stoelen en zit/statafels in het gebouw.” Nijhof heeft dezelfde ervaring vanuit het besluitvormingstraject. “In eerste instantie was er scepsis ten opzichte van ionisatie. ‘Wat is dat dan?’ We hebben daarop een bezoek gebracht aan de Rabobank in Eindhoven, waar ionair al was toegepast. Toen de voordelen duidelijk waren, was men snel overtuigd. Wij hebben duidelijk de bereidheid ervaren om innovatieve toepassingen te mogen onderzoeken.”
Het volledige artikel 'Hoogwaardige luchtkwaliteit in kantoor waterschap' verscheen in Duurzaam Gebouwd Magazine 36. Lees in het volledige artikel over de relaties tussen het ziekteverzuim en het gerealiseerde gezonde binnenklimaat.