Auteur: Tom de Hoog
‘Meten is weten’ is het credo bij Dunamare Onderwijsgroep, dat beschikt over 24 scholen en 32 locaties. Na een energiescan van alle locaties gaat ze nu het verbruik monitoren om zo het effect van – duurzame - maatregelen te meten.
“Om onze ambities op het gebied van energiebesparing en verduurzaming vorm te geven, hebben we van elke locatie een energiescan gemaakt”, vertelt Hoofd Huisvesting en Inkoop Yvonne de Boer. “Zo kregen we inzage in het huidige niveau met betrekking tot onze duurzaamheidsambitie. Ook is inzichtelijk gemaakt wat eenvoudig terug te verdienen maatregelen zijn. Plus waar we staan op het punt van comfort in de scholen en wat nodig is om dat minimaal op het niveau van ‘Frisse Scholen klasse C’ te krijgen. Daaruit komt voort dat we per school een plan van aanpak maken, dat is gekoppeld aan de meerjarige onderhoudsplanning. De haalbaarheid van te nemen maatregelen is zo snel duidelijk.”
Historie in energieverbruik kennen
Dunamare beheert vastgoed in de gemeenten Haarlem, Bloemendaal, Zandvoort, Uithoorn, Velsen, Haarlemmermeer en, wat verder weg, Harlingen. “Daar is onze maritieme opleiding die nauw samenwerkt met de maritieme opleiding in IJmuiden: ze delen een opleidingsschip. In totaal beschikken we over 24 scholen met 32 locaties. Op onze locaties zijn we gestart met energiemonitoring om te zien waar we nu staan en te volgen of onze duurzaamheidsmaatregelen het beoogde effect hebben. Daarom spraken we bij het implementeren van de meting af dat we een stuk historie in energieverbruik te zien krijgen. Op de meeste locaties zijn inmiddels de slimme meters geplaatst. Wat we nog willen, is de koppeling met de productiemeters van de zonnepanelen die we vorig jaar hebben geplaatst.”
We zijn gestart met energiemonitoring om te zien waar we nu staan en te volgen of onze duurzaamheidsmaatregelen het beoogde effect hebben.'
Yvonne de Boer, Dunamare
Uitschieters analyseren en energieverbruik vergelijken
Op de centrale locatie van Dunamare in Haarlem en op alle scholen kunnen de meetgegevens van alle scholen straks worden ingezien en vergeleken. Het is een goed voorbeeld van ‘meten is weten’. “Dan zien we het energieverbruik per dag. Overigens wel altijd een dag later, dus niet realtime. De meetgegevens laten we in grafieken presenteren. Zien we uitschieters in het verbruik, dan zoeken we naar de oorzaak. Dat geeft de registratie van het verbruik niet aan, dus daarvoor is contact met de betreffende school nodig. Vaak blijkt de verlichting toch niet uitgezet bij het verlaten van de school. Niet al onze scholen hebben namelijk sensoren om verlichting in klaslokalen uit te schakelen, zeker de oudere locaties niet. Op de nieuwe is dat wel al meegenomen bij het ontwerp van de installatie en daar speelt dit probleem niet. Het kan ook zijn dat een klimaatinstallatie niet naar behoren werkt en dan moet er een installateur bij komen. Meestal ligt de oorzaak in menselijk handelen of juist het ontbreken daarvan. Centrale ruimtes als de aula, kantine en gangen hebben immers geen sensorgestuurde verlichting vanwege de functie. Voor dergelijke ruimtes is het toch altijd nodig dat iemand actief de verlichting bedient en dus uitzet bij aan het eind van de schooldag of na die avondvergadering.”
Opleiden facilitair beheerders
“Nu we de eerste stap hebben gezet, nemen we de volgende in het proces om onze duurzame ambities te verwezenlijken. Dat gaat over het opleiden van mensen om tot een verstandig gebruik van verlichting, verwarming en koeling te komen. Dat opleiden doen we door gebruikers bewust te maken van hun gedrag. Een belangrijke rol daarin heeft de Dunamare Academie, ons interne opleidingsinstituut voor alle medewerkers. We zijn voornemens om degenen die direct met de energiemonitoring op de scholen te maken hebben, een cursus aan te bieden in het uitlezen van de meetgegevens van gas en elektra en hoe deze zijn te interpreteren. Daarnaast willen we vanuit Dunamare afspraken met hen maken over hoe ze monitoren en erop sturen in de dagelijkse praktijk op de scholen waar ze werkzaam zijn. Periodiek komt deze groep straks bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en antwoorden te krijgen op vragen die er leven. Dat gaat dan over wat al dan niet werkt en wat kan worden gedaan om verbetering in meetwaarden ofwel energiebesparing te realiseren. Met deze module van de Dunamare Academie hopen we na de zomer te starten.”
Nu nemen we de volgende stap in het proces om onze duurzame ambities te verwezenlijken.'
Yvonne de Boer, Dunamare
Comfort voor leerlingen, docenten en ondersteunend personeel
Dan de factor comfort, als onderdeel van de beleidsvisie. Zijn de scholen al comfortabel of valt daar ook veel te winnen? “Ik denk dat een kwart al voldoet en driekwart nog niet op het vlak van ventilatie. Dat hoeft niet direct te betekenen dat het heel slecht ervoor staat. Het gaat er bijvoorbeeld om dat docenten na een lesuur even de ramen in een lokaal open zetten. Dat gaat soms mis omdat docenten steeds minder een vast lokaal hebben en de ruimte samen met hun leerlingen verlaten. Dat vraagt dus meer aandacht. Daarnaast heeft comfort niet alleen te maken met de ventilatie, maar ook met zaken als akoestiek, verlichting en verwarming.”
De uitgebreide versie van dit artikel staat in de volgende editie van Duurzame Scholen Magazine. Deze verschijnt begin mei en is ook online te lezen via DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.
Foto: De locatie Sterrencollege van Duramare Onderwijsgroep in Haarlem.