Een veelgehoorde uitspraak van de afgelopen maanden is: ‘Gaan we niet te overhaast van het gas af?’ Met het besluit om de gaskraan in Slochteren dicht te draaien, lijkt de uitfasering in een stroomversnelling geraakt. Is het niet beter te wachten op nieuwe technologische oplossingen? Vragen die u zelf mogelijk ook hebt of al gehoord hebt? Moeten we dan wachten?
Ontegenzeggelijk is het zo dat de voorraad fossiele brandstoffen uitgeput raakt. Alhoewel er voor de komende decennia (nog) voldoende is, komt er een moment waarop dit zeker niet meer het geval is. Voor gas en olie is dat over circa 50 tot 100 jaar. In combinatie met de stijgende energievraag is de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening noodzakelijk. Gezien bovenstaande is de ambitie van de overheid om in 2050 een volledig duurzame energievoorziening te hebben zo gek nog niet.
Maar 2050 duurt nog ruim dertig jaar; moeten we dan nu al van het aardgas af? In Nederland staan er circa 7,7 miljoen woningen en in totaal circa 10 miljoen gebouwen. Een enorme hoeveelheid: tot 2050 zullen er dan circa 300.000 gebouwen per jaar van het aardgas af moeten. Als we daarnaast bedenken dat de transitie in de industrie grote verandering in productieprocessen tot gevolg heeft, is de uitdaging enorm. In de gebouwde omgeving is deze opgave wat dat betreft nog het eenvoudigst, maar heeft wel een grote impact. NU starten is absoluut nodig om de broodnodige ervaring op te doen, technologieontwikkeling te stimuleren en de opgave niet nog groter te maken. Elk jaar dat we later beginnen, betekent namelijk een verhoging van het aantal te realiseren aardgasvrije gebouwen per jaar.
De technologie voor aardgasvrije warmteopwekking is volop in ontwikkeling. Moeten we die ontwikkeling afwachten om te voorkomen dat we nu keuzes maken waar we later spijt van krijgen? Een logische vraag en als bewoner snap ik de obstakels ook. Wie zit er nu te wachten op een complete renovatie van zijn woning om de gasketel de deur uit te doen? Terwijl er mogelijk over een aantal jaar betrouwbare, energiezuinige, aardgasvrije warmteopwekkers beschikbaar zijn, waarvoor wellicht een minder ingrijpende renovatie (lees: treffen van isolerende maatregelen) nodig is. Gedacht kan worden aan bijvoorbeeld de ontwikkeling van HT-warmtepompen. Deze warmtepompen kunnen warmte leveren met dezelfde temperatuur als een gewone ketel. Vloerverwarming en isoleren is dan niet meer nodig. Dit laatste is echter maar zeer de vraag omdat het zowel energetisch als financieel zinvol is om de woning te isoleren. Daarnaast is het vraagstuk naar de juiste oplossing voor een aardgasvrije warmtevoorziening zo complex en veelomvattend, dat deze zoektocht simpelweg tijd kost. Door deze zoektocht NU te starten en te beginnen met implementatie wordt innovatie gestimuleerd, en dat leidt uiteindelijk tot een betrouwbare en schone energievoorziening.
Hans van der Heide, schrijver van deze blog 'Uitfasering van aardgas: het gaat niet te snel!'
Uitfasering van aardgas betekent dat het gasnet eruit gaat, terwijl we dit in de toekomst mogelijk goed kunnen gebruiken voor toepassingen, zoals bijvoorbeeld waterstof. Is het logisch om nu een complete infrastructuur weg te gooien die we in de toekomst goed kunnen gebruiken?
De (technologische) ontwikkelingen op het gebied van waterstof kunnen er inderdaad toe leiden dat we over een aantal jaren het bestaande gasnet kunnen gebruiken om de gebouwen van waterstof te voorzien voor warmteopwekking. Vooralsnog is het een dure techniek en bovendien is het potentieel niet oneindig; er zijn ook andere energiebronnen en -technieken nodig in deze transitie. In de projecten die wij doen, zien wij dat de nu beschikbare technieken voor verschillende buurten en wijken interessant zijn. Bijvoorbeeld de uitbreiding van een warmtenet in een aangrenzende wijk of de vervanging van aardgasketels in woningen die gebouwd zijn na 2000 door (lucht)warmtepompen. Door NU te starten in de buurten en wijken waar andere oplossingen interessanter zijn, werpt dit geen blokkade op om te komen tot een duurzame energievoorziening.
NU starten betekent wel dat we goed zullen moeten nadenken over wat we wanneer gaan doen. Dit betekent de ontwikkeling van een langetermijnvisie en -strategie. Deze rol pakken de lokale overheden al met het opstellen van gemeentelijke warmtevisies. Om kennisontwikkeling en innovatie te bevorderen, is het van belang deze visies met elkaar te delen. Op regionaal, provinciaal en nationaal niveau. Laten we dan ook zelf beginnen: als adviesbureau pakken we de handschoen graag op door onze kennis met u te delen! Laten we het wiel niet opnieuw uitvinden, maar de versnelling erop zetten door te gaan doen!
Tekst: Hans van der Heide