"Technisch kunnen we scholen energieneutraal bouwen", vertelde Irma Thijssen. "Stel de gebruikers hierbij wel centraal", aldus Niels de Vries.
Beiden spraken tijdens de Stichting Duurzame Scholen-bijeenkomst 'Van goede klasse', die in de voormalige Prodent-fabriek plaatsvond. Hierin startte adviseur (onderwijs)huisvesting en vastgoedstrategie De Vries van het adviesbureau Draaijer+partners met een filmpje van Melissa Frank. Zij betoogt hierin dat het kind centraal moet staan, maar dat scholen nog op een ouderwetse manier zijn ingericht. De Vries sluit zich bij die visie aan: "De focus moet naar het kind: leer het om gelukkig te zijn in de maatschappij."
Alles draait om geld en details
Hij ziet een aantal aspecten om tot een duurzame school te komen. "Zorg ervoor dat je Moeder Aarde zo weinig mogelijk verontreinigt, uitput en/of aantast. Denk daarnaast niet alleen aan de kosten, maar ook aan de opbrengsten."
Desondanks denkt hij dat uiteindelijk alles om geld en details draait. "Wees hier dan ook helder en duidelijk over, van begin af aan." In zijn ogen moet het onderwijs ondernemender worden. "Kijk naar leerlingen als klanten. Door te zorgen voor goede licht, lucht, akoestiek en ruimte, creëer je betere mogelijkheden om te instrueren, individueel en samen te werken en te ontmoeten en te ontspannen."
Top-15 energiezuinigste scholen
De technische mogelijkheden hiervoor zijn aanwezig, liet Thijssen (zie foto), senior adviseur duurzaam vastgoed bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, weten. “Dit blijkt uit de top-15 energiezuinigste scholen van 2014. Ook zonder zonnepanelen voldoen ze aan de eisen van het aangescherpte Bouwbesluit.”
Volgens haar is dit te danken aan een toegepaste combinatie van factoren. “Compact bouwen, zeer goed isoleren, efficiënte verwarming, vraaggestuurde isolatie en goed geregelde verlichting. De toevoeging van extra zonnepanelen leidt hierbij tot energienul.”
Daarbij stipte ze wel aan dat de gebruikers uiteindelijk centraal staan. “De tevredenheid correspondeert niet altijd met de cijfers, maar eerder het aantal storingen. Hoe meer storingen, hoe lager de tevredenheid. Een systeem hoeft dus niet optimaal te werken om toch voor tevreden gebruikers te zorgen.”
Slimmer ontwerp en gebruik
Volgens Adrianne Jonquière-Breure van Stichting Circulaire Economie gaat duurzaamheid verder dan enkel energie. “Door nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen, stimuleren we slimmer ontwerp van producten en gebruik van materialen. Als bijvoorbeeld het meubilair in beheer blijft van de producent, zorgt hij voor het onderhoud en de schoonmaak hiervan.” De bottleneck hierbij is de financiering, volgens haar. “De leverancier wil dat dit risicodekkend is.”
Hierbij helpt het ScholenDossier, vertelt Bert de Jonge van de coöperatie Digitaal GebouwDossier. “Met het digitale ScholenDossier kunnen scholen eenvoudig online de status van hun producten en materialen bijhouden. Dit dossier geeft iedereen direct inzicht in onderhoud of vervanging van de aanwezige producten.”
BREEAM als marketingbewijs
Tot slot weidt VU-projectleider Ellen van Midlum uit over de BREEAM-certificering van het nieuwe gebouw van de Vrije Universiteit van Amsterdam, dat in 2017 verschijnt. “We hebben dit gebouw in de zomer van 2011 aangemeld bij de Dutch Green Building Council. Eerst hebben we de pre-assessment uitgevoerd, waarin we de haalbaarheid hebben gecontroleerd. Afgelopen november hebben we het ontwerpcertificering gerealiseerd en medio 2017 willen we de gebouwcertificering volbrengen.”
Zij ziet zowel voor- als nadelen aan de BREEAM-certificeringsprocedure. "Zo is het een enorme administratie, zijn er tegenstrijdige credits en geeft BREEAM technische oplossingen in plaats van duurzame resultaten.” Toch is ze blij met het BREEAM-certificaat. “Het zorgt voor een complete documentatie en toont de duurzaamheid van het gebouw aan. Marketingtechnisch is dat erg prettig: het zorgt voor aantoonbaar bewijs.”
Stichting Duurzame Scholen organiseert jaarlijks 5 à 6 bijeenkomsten per jaar. Naast informatie vergaren kunnen aanwezige bedrijven tijdens deze evenementen de samenwerkingsmogelijkheden met elkaar bespreken. Het doel van de stichting is om samen bewust en zuinig om te gaan met onze leefomgeving. Bedrijven en scholen kunnen zich aansluiten bij dit kennisplatform, dat geldt als de schakel tussen bedrijven en scholen in het primair en voortgezet onderwijs.