Auteur: Tim van Dorsten
Dankzij de invoering van de Gedragscode Natuurinclusief Renoveren krijgen woningen na een renovatie met een NOM Keur-keurmerk standaard een nestkast.
Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft deze code in december goedgekeurd en geeft vandaag tijdens een bijeenkomst van Stroomversnelling hiervoor het startschot.
De Gedragscode Natuurinclusief Renoveren is een initiatief van bouwbedrijven en natuurbeschermingsorganisaties. Enkel bouwers die beschikken over een bouwconcept met een NOM Keur, kunnen woningen na een renovatie standaard voorzien van nestkasten. Deze kasten worden niet apart aan de woning toegevoegd, maar maken deel uit van het ontwerp.
Bij iedere woning een nestkast
Door deze beslissing stijgt het aantal beschikbare broedplaatsen, doordat elke woning na een Nul-op-de-meterrenovatie broedplaatsen voor beschermende soorten biedt. Bij een NoM-renovatie krijgt een woning isolatie aan de buitenkant, waardoor onder meer gierzwaluwen, huismussen en vleermuizen hun habitat kwijtraken.
De Gedragscode Natuurinclusief Renoveren en Bouwen zorgt ervoor dat deze soorten hun leefomgeving kunnen behouden. Deze werkwijze is de afgelopen jaren in een aantal NoM-projecten uitgeprobeerd, dankzij een verleende ontheffing van de Wet natuurbescherming. De ervaringen hieruit zijn in deze code verwerkt. De initiatiefnemers verwachten dat de code gaandeweg de norm wordt voor de hele bouwpraktijk. "Omdat de gedragscode pas vanaf 2 januari is ingegaan, zijn er nog geen voorbeelden van projecten onder de Gedragscode. Wel zijn er woningen onder de experimentele ontheffingen uitgevoerd, waarbij soortgelijke maatregelen zijn toegepast. Dit is bijvoorbeeld gebeurd met 2 projecten van BAM in Soest en Heerhugowaard.
Monitoren om aanpak te verbeteren
Stroomversnelling en natuurbeschermingsorganisaties hebben de gedragscode in nauwe samenwerking ontwikkeld, met ondersteuning van het ministerie van LNV. Het resultaat bestaat uit gedetailleerde afspraken over de werkwijze, zoals maatvoering en plaatsing van nestkasten.
In de code zijn ook afspraken gemaakt over onafhankelijke monitoring. Alle betrokken partijen – waaronder BAM, Vogelbescherming Nederland en Gierzwaluwenbescherming – vinden het van belang om de komende jaren kennis op te doen over de situatie van beschermde soorten en het totale effecten van de maatregelen voor soorten in Nederland.
Standaard nestkasten in ontwerp
“We nemen standaard nestkasten op in het ontwerp”, geeft directeur Renovatie Concepten Tom Jongen van BAM Wonen aan. “Of er in bestaande woningen nu wel of geen vleermuizen, gierzwaluwen of huismussen nestelen. Dit maakt uitgebreid ecologisch vooronderzoek overbodig en voorkomt vertraging van het renovatieproces.”
We nemen standaard nestkasten op in het ontwerp.
Tom Jongen, BAM Wonen
Hij vond het goed om deze code samen met natuurbeschermingsorganisaties te ontwikkelen. “Het was goed om naar elkaar te luisteren. We hebben namelijk allemaal hetzelfde doel: Nederland duurzamer maken en de biodiversiteit waarborgen. De laatste details hebben de meeste tijd gekost. Dat ging met name over monitoring, maar hierover hebben we nu goede afspraken gemaakt.”
Monitoring essentieel
Programmacoördinator Jip Louwe Kooijmans van de Vogelbescherming vindt monitoring essentieel. “Als je iets nieuws gaat doen, is het belangrijk om te bewijzen dat het werkt. Succes helpt ook altijd erg om gelijk te krijgen. Als het niet goed werkt, moet de aanpak worden bijgesteld. Er zijn altijd mensen die bij vernieuwingen op de rem trappen. Vogelbescherming wil de situatie niet houden zoals die is, wij willen de situatie voor vogels en vleermuizen verbeteren. Daarom steunen wij de gedragscode.”
'De code wordt de komende 5 jaar bijgesteld als de monitoringsresultaten en de opgedane ervaringen daarvoor aanleiding geven.
Wieke Tas, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Ook Martin van de Reep van Gierzwaluwbescherming onderstreept het belang van de monitoring. “Dat is essentieel. Voor gierzwaluwen duurt het even voordat het effect duidelijk is. Gierzwaluwen zijn heel erg honkvast en hebben dus tijd nodig om een nieuwe nestplek te vinden. Maar als een paar van hen de nieuwe nestkasten gevonden hebben, dan komt zo’n kolonie vaak op die plek terug.”
Bij die monitoring speelt het kennisplatform Natuurinclusief Renoveren een belangrijke rol: het gaat praktijkervaringen en monitoringsresultaten benutten om de aanpak te blijven verbeteren en de gedragscode aan te scherpen. “De code wordt de komende 5 jaar bijgesteld als de monitoringsresultaten en de opgedane ervaringen daarvoor aanleiding geven”, laat Wieke Tas namens het ministerie van LNV weten. “We gaan dus zien of het werkt.”
Ontheffing dankzij code
Jongen verwacht dat veel bouwers de Gedragscode Natuurinclusief Renoveren overnemen. “Hiermee krijg je namelijk een ontheffing van de Wet natuurbescherming. Als je het niet op deze manier doet, moet je veel extra werk doen.”
In deze kabinetsperiode wordt toegewerkt naar de renovatie van 50.000 bestaande woningen per jaar, daarna worden het naar verwachting 200.000 woningen per jaar. In 2050 dienen alle 7 miljoen woningen in Nederland energieneutraal zijn.