Dit najaar start de bouw van HAUT, met 21 verdiepingen en 73 meter de voorlopig hoogste houten hybride woontoren ter wereld. Het project won de internationale BREEAM Award 2018 voor het ontwerp met de innovatieve houtconstructie, energieopwekkende gevels en het hoge wooncomfort. In 2020 is Amsterdam een duurzaam icoon rijker.
HAUT is een woordspeling die verwijst naar ‘haute couture’ en naar hout – op zijn Amsterdams uitgesproken. De gemeente Amsterdam schreef in 2016 een tender uit voor een gebouw op deze zichtlocatie aan de Amstel in het Amstelkwartier, een voormalig brownfield dat transformeert in een nieuw woongebied. Het leverde in totaal twintig reacties op, waarbij de vier geselecteerde aanbieders in de tweede ronde beoordeeld werden op kwaliteit van het ontwerp, BREEAM-label en hun bieding. Zo werd het werk uiteindelijk gegund aan projectontwikkelaar Lingotto, die voor het project samenwerkt met Team V architecten en ingenieursbureau Arup, dat gespecialiseerd is in duurzaamheid. “We hebben op deze prominente locatie gekozen voor een expressief gebouw, waarbij we het uitzicht maximaal wilden benutten. Daarom wordt HAUT 73 meter hoog en is het heel open met triple glas gevels”, aldus Gerard Comello, partner bij Lingotto. “Bij de stapeling van verdiepingen met dikke vloerranden springen de balkons steeds op een andere manier naar voren.”
Stabiliteit aandachtspunt
Over de 21 verdiepingen verdeeld worden 52 appartementen gerealiseerd van 75 tot ruim 300 vierkante meter; twee à drie per verdieping, 14.500 vierkante meter totaal vloeroppervlakte. De verkoop is inmiddels gestart en de belangstelling is groot, zelfs met een verkoopprijs van 8.000 euro per vierkante meter. “Het is ook een duur gebouw om te maken, mede vanwege het bouwen in hout, de bijzondere installaties en de complexe ondergrondse situatie”, stelt Comello. Omdat het gebouw hoog en slank (40 meter lang, 16 meter breed) wordt, was stabiliteit een aandachtspunt. “Krachten verticaal afdragen naar de ondergrond gaat heel goed met dikke houten CLT (cross laminated timber oftewel kruislings gelamineerd hout, red.) wanden. Maar als je verdiepingen stapelt, krijg je te maken met windbelasting. Om die krachten af te voeren, moet je stalen verbindingsstukken toevoegen. Toen uit berekeningen bleek dat de hoeveelheid staal onevenredig toenam, hebben we ervoor gekozen de kern van het gebouw in beton uit te voeren. Dat was uiteindelijk ook veel gunstiger voor de CO2-footprint dan het gebruik van zoveel staal.”
Regenjas
Het bouwen in hout is nog innovatief en vergde veel onderzoekswerk. “Zo kwamen we uit bij Arup en een houtbouwer uit Duitsland die werkt met eigen ingenieursbureaus met meer specifieke kennis van houtbouwdetaillering. Naast constructieve aspecten gaat dat onderzoek vooral over akoestiek tussen de appartementen en uiteraard brandveiligheid”, vertelt Comello. De houten wanden zijn daarom voorzien van een voorzetwand met een dubbele gipsplaat. Het hout blijft wel zichtbaar in de plafonds van de appartementen en van de balkons, een belangrijk sfeerelement. Verder hebben we aan de buitenkant een regenjas van glas en aluminium om het hout getrokken om het tegen weersinvloeden te beschermen.”
Optimaal wooncomfort
Dit jaar nomineerde de Dutch Green Building Council HAUT voor de internationale BREEAM awards, waar het de prijs voor het ontwerp won. “Vanwege de bijzonderheid van hout als intrinsiek toegepast materiaal en de Outstanding-score in de woningbouw, nog een unicum. Met hout scoor je goed vanwege het feit dat dit CO2 opslaat in plaats van uitstoot, dat past natuurlijk uitstekend in de duurzaamheidsgedachte”, zegt Comello. Daarnaast zijn het dak en een deel van de gevels voorzien van pv-panelen. De warmte betrekt HAUT via NUON uit de restwarmte van de Diemercentrale en voor de koudevoorziening is een projectspecifieke bron in de grond aangebracht. Het regenwater op de daken en balkons wordt gebruikt voor de daktuinen. Deze duurzame maatregelen optimaliseren het wooncomfort. “Naast dat we mogen bouwen op deze fantastische plek is voor Lingotto het uitvinden van nieuwe dingen, zoals het bouwen in hout, samen met goede partners een bijzondere uitdaging.”
Tekst: Wilma Schreiber