Het eind 2020 gestarte Cirkelstad Deventer heeft de eerste partner weten aan te trekken. In woord en gebaar schaarde de gemeente Deventer zich al achter de beweging en nu heeft Architecten_Lab zich officieel verbonden aan Cirkelstad Deventer.
Het Rijk heeft een forse ambitie: Nederland circulair in 2050 en de bouwsector is hierbij van cruciaal belang. Cirkelstad Deventer verbindt koplopers die hier in en rondom Deventer werk van maken. De verkenning van het netwerk van circulaire koplopers rondom Deventer leverde vanaf de eerste gesprekken al snel mooie voorbeelden op. Genoeg bedrijven en instellingen zijn in de praktijk bezig met circulaire concepten, businessmodellen en projecten. Ook Marc Harmsen (foto onder) van het Architecten_Lab steekt zijn nek uit voor circulair en duurzaam bouwen en meldde zich voor de jaarwisseling aan als eerste partner van Cirkelstad Deventer.
Meten van circulariteit
De bouw is belangrijk voor de Nederlandse economie. De sector is goed voor een jaarlijkse productie van 60 miljard euro (bijna 7% van het BNP), een directe werkgelegenheid voor 458.000 mensen en een aanzienlijke indirecte werkgelegenheid. Binnen de bouwsector hebben bedrijven en overheden tal van projecten ontwikkeld om de transitie naar een circulaire economie in de bouw aan te jagen.
Circulariteitsexperts en stakeholders verschillen nog wel van mening over welk doel of welke doelen binnen circulair bouwen het belangrijkst zijn. Sommigen vinden dat het beschermen van materiaalvoorraden en bestaande waarde volledig in dienst moet staan van het beschermen van het milieu. Anderen maken een integrale afweging tussen meerdere doelen.
“Pure circulariteit is een erg breed begrip”, aldus Harmsen, “dat voor mij zeker niet alleen over het hergebruiken van materialen gaat. Het begint dus al met een goede definitie, waarbij ik de definitie zoals CB23 het heeft opgesteld in hun Leidraadmeten van circulariteit nog de beste tot nu toe vind. Deze gaat over het behoud van bestaande waarden, duurzaam energie- en materiaalgebruik, flexibiliteit, gebruikswaarde en uiteraard ook schoonheid.”
Verschillende partijen zijn druk bezig met het verbeteren en opstellen van meetmethoden. Dat moet een mix van harde en zachte waarden opleveren. Harmsen: “Je zult dan op allerlei vlakken goed genoeg kunnen scoren. Vergelijk het maar met het halen van een havo-diploma. Om het te halen moet je alle vakken beheersen. Je mag wel ergens een onvoldoende voor staan, maar dat moet gecompenseerd worden door een hoger cijfer. Het liefst zie je natuurlijk overal hoge scores, zodat je een cum laude gebouw realiseert!”
Materialenpaspoort
Bij aanbestedingen is een materialenpaspoort steeds vaker een eis, vanwege het meetbaar maken van circulariteit en het stimuleren van circulaire ontwerpkeuzes. In een materialenpaspoort wordt vastgelegd welke materialen in een object zitten, inclusief de hoeveelheid en de waarde van de materialen. Het gebouw kun je hierdoor zien als een materialendepot. Dit stimuleert het hergebruik van de materialen en het sluiten van materialenkringlopen. Verder kun je zo goed onderhoud uitvoeren.
Harmsen is een groot voorstander van het materialenpaspoort: “Het is heel waardevol en nodig om inzicht te houden in de gebruikte materialen en hoe ze bevestigd zijn. Het zou goed zijn als de drempel om zo'n paspoort centraal op te slaan zo laag mogelijk is. Wellicht dat de kosten betaald kunnen worden door de partijen die deze materialen verhandelen.”
Tuinen van Zandweerd
De circulaire ambitie van Deventer krijgt ondertussen al een gezicht met de Tuinen van Zandweerd. Op een unieke plek, dichtbij de IJssel aan de stadsrand van Deventer, wordt een nieuwe toekomstbestendige woonbuurt ontwikkeld met respect voor natuur en landschap. Met 80 bouwkavels voor zelf- en samenbouwers creëert men hier ruimte voor het nieuwe wonen en een duurzame toekomst.
Cirkelstad Deventer ondersteunt dit initiatief en werkt graag samen op het gebied van advies en kennis. Ook Harmsen ziet de toegevoegde waarde van de samenwerking bij dit type projecten. ”Wij inventariseren altijd hoe hoog men op de verschillende Lab_Parameters wil scoren. Gezond en milieubewust bouwen is een belangrijk uitgangspunt voor deze ontwikkeling, dus de parameter #GezondBlijven staat al hoog genoteerd. In onze Lab_Sessies inspireren en informeren wij onze klanten over circulariteit, vormgeving en zeker ook over de betaalbaarheid ervan. Als ontwerpers kunnen we goede ontwerpen maken, maar daarmee zijn we er nog niet. Het is van groot belang om samen te werken met de hele branche. Je kunt de cirkel niet alleen sluitend maken.”
Kick-off 18 januari
Op maandag 18 januari vindt de kick-off van Cirkelstad Deventer digitaal plaats. Dan zal de eerste Community of Practice starten met het thema ‘Circulair uitvragen en aanbesteden’. Voor deze sessie zijn Martijn van Dijk (woningcorporatie deltaWonen) en Sander Lubberhuizen (gemeente Apeldoorn/infra) bereid gevonden om hun ervaringen te delen en visie te geven op de circulaire toekomst. Verder besteedt Cirkelstad Deventer op 18 januari aandacht aan Rapid Circular Contracting als stimulans voor innovatiegericht inkopen vanuit circulaire ambities en als Europese aanbestedingstoolkit.
Heb je interesse in deze thema’s? Dan ben je uitgenodigd om hierbij op maandag 18 januari van 15.30 tot 17.00 online aanwezig te zijn en interactief mee te sparren.
Aanmelden kan via Cirkelstad Deventer.
Voor vragen over en contact met Cirkelstad Deventer kun je terecht bij Eric Kouters en Carmen Oude Wesselink.
Tekst: Cirkelstad Deventer
Foto boven: Interieur van Architecten_Lab voor Waterschap Vallei en Veluwe (foto Valerie Ardini)
Foto onderaan: Ontwerp Architecten_Lab/Biobeest-Huis Weltevree (foto Architecten_Lab)