Gezocht: de moderne Jules Verne

Auteur: Babette van Loon

“Binnen 10 jaren komen er fabrieken in de Sahara, die de zonnewarmte aldaar verzamelen, in elektriciteit omzetten, in een kistje opbergen, dit kistje naar Den Haag zenden, hier een naaimachine gedurende een paar maanden drijft en, als alle elektriciteit eruit is, eenvoudig terugsturen! Een algehele omkeer is te wachten in alle takken van industrie! Vliegmachines, ja wat niet al: het behoort niet meer tot de onmogelijkheden.”

Op 20 juni 1881 ontmoet de Haagse ingenieur Harting in Vlissingen de Franse schrijver Jules Verne, die met zijn stoomboot Saint-Michel onderweg is naar Hamburg. Verne heeft dan al het vergezicht dat elektriciteit als beweegkracht de toekomst is. Hoe, dat weet hij nog niet. Maar hij maakt zo veel indruk dat Harting in de Schiedamsche Courant* deze profetische woorden uitspreekt.

Grote belangen van oude industrieën

Het kistje is de batterij geworden en elektriciteit wordt op een andere manier getransporteerd. En inderdaad, elektriciteit heeft hele industrieën doen veranderen. We hebben alle mogelijkheden om naar een all-electricmaatschappij te gaan op basis van natuurlijke bronnen. Zelfvoorzienend! De belangen van oude industrieën, de bouwlobby en landen die olie winnen zijn echter zo groot, dat zij er alles aan doen om hun positie te verdedigen.

Zo publiceerde Vattenfall onlangs een miljardenverlies. Uit de laatste jaarcijfers blijkt dat van de geproduceerde 173 terawattuur (TWh) aan elektriciteit 29% afkomstig is van kernenergiecentrales en 48% van centrales gestookt met fossiele brandstof zoals steenkool, gas en olie. Naast lage stroomprijzen en een overschot aan elektriciteit op het netwerk zet een toenemend aanbod van groene energie, vooral vanuit Duitsland door de Duitse Energiewende, de stroomprijzen en daarmee de resultaten van energiebedrijven onder druk.

Verdedigingsstrategie

Het antwoord van Vattenfall is het risicoprofiel van het concern te verlagen door te investeren in windparken en stadsverwarming. Weliswaar hernieuwbaar, maar niet echt vernieuwend. En daarmee een verdedigingsstrategie in plaats van een innovatiebeleid.

Gelukkig zijn er ondernemingen zoals Tesla, die miljarden investeren in hun visie van een toekomst waarin lowcostbatterijen alles veranderen. Tesla beschrijft een toekomst waarin alle voertuigen, met uitzondering van vliegtuigen en raketten, worden aangedreven door batterijen, in combinatie met nieuwe elektriciteitssystemen op basis van zonnepanelen. 

Ambitieloos Nederland

Wat voor vergezicht hebben wij in politiek Nederland en nationaal bedrijfsleven? Een ambitieloos doel om in 2020 14% van alle energie duurzaam op te wekken. En zelfs dit ambitieloze doel gaat een uitdaging worden! Waarom? Het ontbreekt in de politiek aan Vernes en Hartings. Wat is ons vergezicht? Waar willen we naar toe? Niets is onmogelijk. De politiek denkt in regeringsperiodes van vier jaar en in ministeries in plaats van een grensoverschrijdend, geïntegreerd geheel. De ‘belangen’ van het ministerie van Economische Zaken zijn weer anders dan de belangen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Terwijl er maar een overkoepelend belang zou moeten zijn. De ambitie zou moeten zijn dat we binnen twintig jaar een duurzame, gasloze, all electric- maatschappij hebben gerealiseerd, die honderd procent duurzaam is opgewekt! Hoe exact, tja dat weet ik nog niet. Maar vanaf heden dienen alle beleidsnota’s, belastingen, en wet- en regelgeving aan deze ambitie getoetst te worden. 

Groningen wordt de toekomst 

We beginnen radicaal in Groningen. Het winnen van gas stopt met onmiddellijke ingang. Iedereen gaat branche- en politiek-overschrijdend aan de slag: niet tégen elkaar, maar mét elkaar. We bouwen huizen die gericht zijn op de mens en dus rekening houden met de toekomst van bijvoorbeeld vergrijzing en flexibiliteit (Zorg en Welzijn). We maken gebruik van de kennis en innovatie van de technische universiteiten (Wetenschap). We gaan creatief op zoek naar oplossingen en denken out-of-the-box (Cultuur en Kunst). Hierdoor snijdt het mes aan alle kanten. We investeren in kennis, leveren goede zorg, creëren banen, mensen leven prettiger en bovenal we leveren een bijdrage aan het behoud van onze aarde.

Het rendement laat zich niet alleen uitdrukken in geld, maar ook in welzijn. Groningen wordt ons nieuwe exportproduct! En maakt duidelijk dat niet fi nanciering of technologie de beperking vormt, maar de manier van denken. We hebben meer Vernes, Hartings en Tesla’s nodig!