Relaties in plaats van prestaties

Auteur: Ronald Schilt

De huidige trend is dat in toenemende mate (energie)prestatie-eisen worden voorgeschreven in contracten. Dit om te borgen dat de contractant niet alleen garant staat voor het leveren van de apparatuur, maar ook voor de bijbehorende prestaties. Er worden heel wat letters geschreven om dit goed en eenduidig te beschrijven. 

Wij zijn daar ook nadrukkelijk voorstander van en hebben hier inmiddels meerdere jaren ervaring mee. Uit evaluatie van deze projecten blijkt echter dat lang niet iedere realisatie van een gebouw met prestatie-eisen een succes is. Sommige verlopen wel goed, maar andere, vergelijkbare projecten gaan stroef en zorgen voor oeverloze discussies over wiens “fout” het is dat prestaties niet worden gehaald.

Daarnaast zijn er nog de projecten waar geen prestatie-eisen worden gesteld, maar waar uit de monitoring blijkt dat alles prima presteert en functioneert. Het cruciale verschil is niet de prestatie, maar de relatie. Bijna zonder uitzondering is bij een succesvol project sprake van betrokkenheid en langetermijnrelaties.

Zwaarwegende rol voor verbondenheid

Het blijkt dat bij een succesvol project de opdrachtgever en opdrachtnemer niet alleen aan elkaar vast zitten door een (tijdelijk) contract, maar ook door regio, netwerk of overtuiging (moreel) voor lange tijd aan elkaar verbonden zijn. De voorwaarde is het juiste evenwicht tussen langdurige formele en informele betrokkenheid.

Deze verbondenheid zou eigenlijk in aanbestedingen een zwaarwegende rol moeten spelen. Maar daar zit nu juist het probleem. Je mag, zeker als publieke partij, namelijk niet of nauwelijks sturen op relaties, regio of tevredenheid uit het verleden. De basisprincipes van het aanbestedingsbeleid vrijheid, gelijkheid en transparantie zijn nu vertaald naar onpersoonlijke en nodeloos complexe matrixjes die niet tot zelden leiden tot een juiste aanbesteding, echter de selectie van de ‘verkeerde’ partij.

Aanbestedingsrichtlijnen grondig herzien

Dat is een beetje in de categorie ‘operatie geslaagd, patiënt overleden’. Uiteraard moet worden voorkomen dat wordt aanbesteed op basis van vriendjespolitiek en we vervallen in de dagen van weleer met verrekening van ‘pepernoten’. Toch doe ik mijn klemmende oproep om aanbestedingsrichtlijnen grondig te herzien en oog te hebben voor de duurzame betrokkenheid van partijen. Want; de voorwaarde voor duurzame installaties zijn duurzame relaties. Nu wordt er teveel kwaliteit geofferd op het altaar van de zogenaamde objectieve aanbestedingsregels. Aanbestedingsregels zijn goed, maar iets meer vertrouwen is beter.