Duurzaamheid is een kans, geen straf

Auteur: Henk Willem van Dorp

In onze maatschappij wordt duurzaamheid gezien als een noodzakelijk kwaad. Mensen richten zich op minder fout doen en minder uitstoten. Dit is ook terug te zien in de verkiezingsprogramma’s van de verschillende politieke partijen.

In een reeks blogs geven Duurzaam Gebouwd-experts hun visie op het thema Duurzame Energie, om dit onder de aandacht te brengen bij de aanstaande kabinetsformatie. Tot 15 maart gaan de experts in op de status quo rondom dit onderwerp en geven ze advies aan de nieuwe kabinetsleden.

We kunnen het ook anders benaderen, meer vanuit de natuur. In de natuur zijn systemen gebouwd rondom overvloed. Eigenlijk moeten we duurzaamheid zien als een kans. Meer welvaart, meer welzijn tegen lagere kosten zowel op de korte als lange termijn. We moeten niet denken in energiebesparing maar in energielevering. We moeten niet denken in bijna energieneutrale gebouwen, maar in gebouwen die energie leveren voor onze elektrische auto’s.

Deze manier van denken is geen sprookje. Het is realistisch. Inmiddels hebben wij meerdere panden gerealiseerd die niet alleen energie besparen maar ook meer energie opwekken dan ze verbruiken. Het aardige van die panden is, is dat het zeker niet ten koste is gegaan van de kwaliteit of van de beleving. Juist zijn die panden in staat de gebruiker/bewoner een veel rijkere beleving te verschaffen.

Best practices

Als voorbeelden kan ik de The Edge in Amsterdam en het pand van ABN Amro in Den Haag noemen. Nu is The Edge een nieuwbouwpand en kun je de juiste condities scheppen. Dat betreft niet alleen de harde comfortcriteria, maar juist ook de zachte criteria: temperatuur, licht, geluid, vocht, geur, kleur en voorzieningen op het gebied van ontspanning en beschikbaarheid van natuurlijk voedsel. Nieuwbouw is relatief eenvoudig om in te richten. Het vereist wel kennis van alle deelgebieden om in een symbiose er een mooi geheel van te maken.

Een ander voorbeeld is het pand van ABN Amro in Den Haag. Dat was een voormalig KvK kantoor, gebouwd in de jaren 90 volgens de energienormen van die tijd. Dit pand voldeed niet meer aan de huidige energienormen en moest grondig gerenoveerd worden om aan de hedendaagse comforteisen te voldoen. Door een aantal ingrijpende wijzigingen heeft het pand nu een BREEAM In-Use Excellent status gekregen. 

Daarnaast is het pand veel mooier en comfortabeler geworden. De architect heeft op een hele fraaie manier licht in het hele pand gebracht door het atrium te openen. Verder zijn er slimme technieken toegepast waaronder PCM (Phase Change Materials) in de klimaatplafonds. Dit kunstmatige ijs zorgt ervoor dat in de winter het warmteoverschot van de dag het gebouw ‘s nachts op temperatuur houdt en in de zomer de koude van de nacht invangt en overdag afstaat. Dit is een natuurlijk proces dat ook heel natuurlijk aanvoelt voor de gebruiker. Omdat het een natuurlijk proces is, ontstaat er een binnentemperatuur die enigszins meebeweegt met het buitenklimaat. Dit wordt door de gebruikers als veel behaaglijker ervaren dan een strak ingeregeld constant gebouw.

De toepassing van deze PCMs zorgt voor dermate veel besparing dat de bestaande gevel gehandhaafd kon worden om toch voor het energiecertificaat in aanmerking te komen. Het PCM klimaatplafond is ook goedkoper dan een volledig traditioneel klimaatplafond. Kortom, een comfortabeler binnenklimaat, duurzamer, goedkoper in gebruik én tegen een lagere investering.

De boodschap voor de politiek is:

1. Duurzaamheid is een kans en geen straf. Wij kunnen onze kennis toepassen en de maatschappij verduurzamen. Daarnaast kunnen wij onze kennis exporteren en verdienen.
2. De politiek moet zich niet bemoeien met de middelen maar met het doel. Het doel moet zijn: een fossielvrij, energieleverend Nederland. De mensen uit de praktijk, de ondernemers, gaan over de meest optimale oplossing, niet de politiek.