Duurzaam Gebouwd Op Locatie #4 speelde zich af bij VEKO Lightsystems International in een winters Schagen.
Zo'n 35 platformleden kregen een inspirerende middag voorgeschoteld over hoe je een verouderd bedrijfspand in het kader van ‘vernieuwbouw’ kunt opwaarderen en verduurzamen. De toegepaste LED-armaturen in het vernieuwde pand zijn uiteraard van eigen fabricaat.
NLA maakt ‘verlichtingbewust’
Marcel van Haren, branchemanager van de NLA, trapte af en legde stellingen voor aan de deelnemers. Zo stelde van Haren dat verlichting geen nieuws meer is. Volgens de reacties uit de zaal is er echter voor de hele cyclus, van fabricage tot recycling van spaarlampen en dergelijke, nog veel winst te behalen. Van Haren maakte duidelijk dat van lampen en armaturen in principe 90 procent opnieuw is te gebruiken. Een ander meldde dat de consument eigenlijk niet meer bewust is van het verschil tussen lamptypen. Dat ziet van Haren anders, want de lampen met schroeffittingen E27 en E14 worden vervangen door minder schadelijke LED's die zijn geïntegreerd in een armatuur met een levensduur van zo'n 25 jaar die je als één geheel koopt. En juist daar zit de innovatie. Ook vestigde van Haren de aandacht op de NLA-campagne die bewustwording rondom verlichting moet vergroten bij huurder, verhuurder, eigenaar en makelaar van vastgoed. Daarvoor is een calculator ontwikkeld die aan de hand van een aantal parameters de opbrengst van investeren in duurzame verlichting duidelijk maakt.
VEKO neemt het voortouw
Jelmer von Mauw, Hoofd ontwikkeling bij VEKO Lightsystems International, hield een goed en duidelijk verhaal over de technische voors en tegens van LED's. De voordelen: levensduur kan goed zijn, efficiency ook. Elke kleur is te maken en LED's bevatten geen kwik. Nadelen zijn er ook. Von Mauw noemde prijs, specificaties, ontwikkelsnelheid en warmteontwikkeling. Op al deze items ging hij open en informatief in. Vooral bij de warmteontwikkeling stond Von Mauw lang stil. "LED's worden warm, sterker nog, ze kunnen bloedheet worden", aldus Von Mauw. Warmte heeft gevolgen voor de levensduur en voor de prestaties. Dat betekent dat retrofittoepassingen in bestaande Tl-armaturen zeker niet de beste keuze zijn volgens Von Mauw. Dat LED en TL verschillend licht opleveren, was ook een mythe die Von Mauw ontzenuwde. De lichtopbrengst van LED's is overigens wel met grote sprongen toegenomen en daarbij zijn ze de laatste jaren veel goedkoper geworden. Dat alles maakt dat LED nu veel worden toegepast in VEKO-armaturen. Op een zaalvraag over luchtstroom rondom LED's ging Von Mauw uitgebreid in. Dagvoorzitter Jan van den Broek hield echter de tijd scherp in de gaten en stelde voor dat bij het 'Sparren met sprekers' verder uit te diepen.
Over koud en warm
Over de duurzaamheidsmaatregelen in het VEKO-pand gaf Hans Bruin, directeur van Technisch Adviesbureau Bruin een toelichting. De oude bouwkundige schil van het pand was slecht. Dat is door de renovatie opgewaardeerd naar een Rc van 6. Het vloeroppervlak van het kantoorgedeelte is door uitbreiding vergroot van 300 naar 600 m2 en voor de productiehallen werd dat 6100 m2. In het nieuwe deel van de productieruimten en de kantoren wordt vloerverwarming toegepast. Vooral bij het VRF-systeem, ofwel een luchtwarmtepompsysteem, gaf Bruin de nodige achtergrond. Hij beschreef de werking en maakte duidelijk dat het een zeer energiezuinig systeem is met een hoog rendement. Daarbij kan het automatisch omschakelen van verwarmen naar koelen en werkt het fluisterstil. Dat waren de deelnemers ook bij deze interessante technische inwijding in complexe warmte-koudetechniek.
Thema natuur, techniek en de ontmoetingsruimte
Bevlogen interieurarchitect Mike Groot gaf inzicht in hoe hij de inrichting het pand van VEKO vanuit zijn visie naar de moderne tijd heeft gebracht. Hij ging aan de slag vanuit het thema 'Techniek ontmoet natuur" en deelde het gebouw aldus in zones in: het kantoor de natuur met houten vloeren en groene tinten. En daarnaast de techniek in de productiehallen. In het middengebied die deze ruimten van elkaar scheiden – de gangen beneden en boven – ontmoeten die werelden elkaar en door zichtlijnen middels verspringend geplaatste ramen is er transparantie in het pand. Een mooi uitgewerkte visie waarvoor hij terecht de handen op elkaar kreeg na zijn presentatie.
Rondleiding met lichtpunten en sparren met sprekers
In drie groepen werden de deelnemers door VEKO-mensen het pand rondgeleid. Veel aandacht was er voor de aanwezigheidsdetectie in magazijn- en productiegangen die de verlichting aanstuurt. Is er niemand aan het werk dan brand de verlichting op tien procent van de volledige lichtsterkte. Dat spaart energie en ook de LED-verlichting van eigen fabricaat die VEKO toepast naast de bekende fluorescentiebuizen. Veel interesse was er voor de OLED spreekkamerverlichting als een wel heel fraai voorbeeld van de integratie van licht en armatuur. Geen bouwmarktlampje, zoveel is duidelijk. Na de rondleidingen was het lekker napraten in het langzaam donker wordende Schagen. Terwijl buiten de sneeuw neerdwarrelde werd de zeer geslaagde middag nog even doorgenomen onder het genot van een uitstekend verzorgd hapje en drankje. Veel dank ook aan VEKO die als gastheer deze middag echt uitpakte. Wat zijn deze mensen terecht trots op hun geheel vernieuwde en verduurzaamde pand.
Reacties van bezoekers
M.A.M. Koning, Architect BNa: "Interessant om te zien. Dit pand was deels een voddenbedrijf en is opgepimpt tot een highbrow gebouw. Heel verfrissend initiatief. Zo'n gebouw wordt met goed geplaatste oplossingen briljant."
J.H.M Lammertink, Aan de Stegge uit Twello: "Ons bouwbedrijf doet in duurzame turn-key projecten. LED-verlichting gekoppeld aan aanwezigheidsdetectie was voor mij interessant om te zien. Ik ben nieuwsgierig naar de besparing."
Vertegenwoordiger Nationale Jeugdraad: "Ik heb een goed beeld gekregen van de ontwikkelingen in deze sector. Ik wist nog niet zoveel van verlichtingstechnologie en daarover heb ik vanmiddag veel geleerd."
C.C.H Suurmond, commercieel adviseur Triflex bv: "Een hoop kennis die je hier met elkaar kunt opdoen. Het is de eerste keer dat ik hier ben om te kijken waar de raakvlakken zijn met wat wij doen in vloeibare kunststoffen voor afdichting, markering en coating."
Tekst: Tom de Hoog