Auteur: Gerrit Tenkink
Het Europese commandocentrum EATC krijgt een nieuw, zeer duurzaam en multifunctioneel commandocentrum op Eindhoven Airport.
Het European Air Transport Command voert operationele controle uit van het militair luchtervervoer van België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Spanje, Italië en Nederland. Een aantal defensieonderdelen van deze landen wordt in dit hoofdkwartier van circa 9.000 m2 ondergebracht. In het nieuwe commandocentrum bevinden zich onder andere een mission-controlcentrum, flexibel indeelbare kantoren en vergader- en congresruimtes.
Geheimhouding met transparante bouw
Architectenbureau Paul de Ruiter, landschapsarchitect Buro Lubbers en Dura Vermeer hebben gezamenlijk de Design & Build-competitie gewonnen en realiseren het nieuwe commandocentrum in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf. Namens het architectenbureau is Noud Paes intensief betrokken bij het ontwerp. “De werkzaamheden die hier uitgevoerd worden, zijn voor een groot deel geheim. Het ligt voor de hand om er dan een soort bunker van te maken. Wij wilden juist een open en transparante omgeving creëren,waarbij de vitale onderdelen van het pand afgeschermd kunnen worden. Die geheimhouding en de hoge mate van beveiliging in combinatie met de transparante bouw zoals wij die nastreven, zorgen samen voor een interessant spanningsveld. Voor het oog hebben we er een publiek gebouw van gemaakt, terwijl het tegelijkertijd zeer goed beveiligd is.”
Bij het ontwerp heeft het architectenbureau onder meer gemaakt van een energiezuinig verlichtingsontwerp met een aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijke regeling. De spinklerinstallatie wordt gevoed via de bron en is dus niet aangesloten op de waterleiding. Daarnaast is het gebouw voorzien van een warmtepomp met warmte- en koude-opslag.
Atrium met veel ontmoetingsplekken
Een open en helder atrium vormt het hart van het gebouw. Het verbindt de vergader- en kantoorruimten met elkaar en nodigt uit tot Europees samenwerken.“De gebuikers van het gebouw vormen een gemêleerd, internationaal gezelschap. We hebben getracht om eilandvorming te voorkomen en veel ontmoetingsplekken te creëeren. Deels bevinden die zich in het atrium. De pantries met bijvoorbeeld de koffieapparaten bevinden zich aan de randen van dit atrium. Ook daar vinden spontane ontmoetingen plaats.”
Het atrium, het hart van het gebouw, is een uitstekende plek voor ontmoeting.
Opvallend aan het gebouw zijn de daglicht gestuurde gevels. “De noord-, oost- en westgevel beschikken over teruggelegd glas, zodat er geen directe inval van zonlicht is. De horizontale vlakken, de vensterbanken, zijn voorzien van aluminium, zodat het zonlicht via deze vlakken de ruimtes binnenkomt. Zo maken we optimaal gebruik van het daglicht, maar hou je de zon buiten. Bij de zuidgevel is de gevel voorzien van een geperforeerde huid, zodat ook daar geen dirct zonlicht binnenkomt.”
De zogeheten sheddaken voorkomt opwarming van het atrium. “Deze daken zijn aan de noordzijde voorzien van ramen en zorgen voor een diffuse lichtinval. Aan de zuidzijde bieden ze de mogelijkheid om pv-panelen te plaatsen.”
Ventilatie bijsturen voor gezond binnenklimaat
De werkruimtes worden op zeer energiezuinige wijze geklimatiseerd dankzij een combinatie van betonkernactivering en hybride klimaateilanden. In deze eilanden zijn de verlichting, spinklers en luchtinblaas opgenomen, evenals het akoestisch materiaal.”Met dank aan de CO2-monitoring kunnen we de ventilatie bijsturen en zo zorgen voor een gezond binnenklimaat.”
Een wko en warmtepomp worden ingebouwd om in de energievraag te voorzien. “De luchtdichte schil zorgt dat het gebouw minimale verwarming nodig heeft. We vangen de warme lucht bovenin het gebouw op door middel van een roterend sorptiewiel, waarmee we een stuk warmteterugwinniung kunnen realiseren.”
Het ontwerp levert een GPR-score van 8,1 op. Het gebouw is energiezuinig, maar (nog) niet energieneutraal. “Door extra pv-panelen te plaatsen is dit in de toekomst eenvoudig te realiseren. Het ministerie van Defensie had dit echter niet als eerste doelstelling, dus hebben we dat nu achterwege gelaten”, aldus Paes. De oplevering vindt naar verwachting plaats in het voorjaar van 2016.
Foto bovenaan: Het ontwerp van het nieuwe Europese commandocentrum van EATC.