Auteur: Rijkert Knoppers
Op een oud ziekenhuisterrein in het centrum van ’s-Hertogenbosch begint in 2016 de bouw van 120 woningen. Opvallend is dat het merendeel van de woningen een tuin van flink formaat krijgt, volgens een van de betrokken architecten een unicum voor binnenstedelijke woningen.
600 belangstellenden bezochten in mei in de Bossche Orangerie de presentatie van de nieuwe invulling van het vroegere GZG-terrein. Op dit gebied van 5 hectare, inmiddels herdoopt tot Gasthuiskwartier, stond tot voor enkele jaren geleden het Grootziekengasthuis (GZG) dat verplaatst is naar een nieuwbouwlocatie buiten de stad.
Bouw van 120 woningen
Op dit moment is de sloop van het oude ziekenhuis in volle gang en als alles volgens plan verloopt, begint volgend jaar als eerste fase de bouw van 120 woningen. In de vervolgfase volgt de constructie van de openbare bibliotheek met stadsarchief. Op termijn komt er waarschijnlijk 6.000 m2 aan winkels en daarnaast nog eens ruim 120 woningen. De (rijks)monumentale gebouwen op het Gasthuisterrein, waaronder het Mariapaviljoen en de Kloosterkapel blijven behouden.
1 van de 4 betrokken architectenbureaus is het in Brabantse Berlicum gevestigde Hilberink Bosch. “Van de totaal 120 woningen uit de eerste fase komen er totaal 70 verschillende soorten woningen”, vertelt architect Geert Bosch van Hilberink Bosch. "Wij gaan daarvan 25 woningen ontwerpen. We hebben onder leiding van de stedenbouwkundige ontwerper Edzo Bindels van West 8 onderling overleg over bijvoorbeeld de esthetische kant van de zaak. Uitgangspunt daarbij is een beeldkwaliteitplan, waaraan we ons dienen te houden. De woningen moeten daarbij het kenmerk hebben van de oude binnenstad, maar tegelijk voldoen aan het beeld van de moderne tijd.”
Kelder hergebruiken als parkeergarage
Buiten de gangbare uitgangspunten die de gemeente ’s-Hertogenbosch op dit vlak hanteert zijn er volgens Bosch geen bijzondere eisen op het gebied van duurzaamheid gesteld. “De lat ligt op dit gebied niet veel hoger dan bij andere projecten. Dat kan natuurlijk veranderen, want we bevinden ons nog maar in het stadium van vooroverleg. Wel is een belangrijk duurzaam principe, dat we de hele grote kelder van het voormalige ziekenhuis hergebruiken als parkeergarage”, verduidelijkt hij. “Dat een wijk in de binnenstad ontstaat waar bovengronds geen auto’s komen te staan, vind ik al een grote stap vooruit. En dat de auto’s geconcentreerd op een plek terecht komen vind ik ook positief, zeker als je daarvoor een bestaande ruimte kunt hergebruiken.”
80 woningen krijgen tuin
Volgens Bosch is het ook bijzonder dat binnen deze aanpak 80 van de 120 woningen een tuin zullen krijgen. “Uniek voor Nederland. De meeste woningen in de binnenstadslocaties zijn vrijwel zonder uitzondering appartementen in stapelbouw.”
Volgens Pieter Bedaux, architect van Bedaux De Brouwer Architecten uit het Brabantse Goirle, is de voornaamste uitdaging van het project het vormgeven van een wijk die past bij het karakter van de Bossche binnenstad. “Dat betekent een zorgvuldige herontwikkeling in een binnenstedelijk gebied. Hierbij creëren we een omgeving met een kleine schaal, die we zorgvuldig vormgeven met veel aandacht voor de locatie, context en omliggende gebouwen”, vertelt hij . “Wij dragen zorg voor het ontwerp van 34 wooneenheden, waaronder relatief veel appartementen vallen. De 4 betrokken architectenbureau voeren hiertoe onderling zeer intensief overleg, waarbij het betrokken stedenbouwkundig bureau West 8 het totaal bewaakt.”
Hoogwaardig en flexibel
De eisen rond duurzaamheid zijn volgens Bedaux min of meer gangbaar, maar dat betekent volgens hem wel dat de streefdoelen behoorlijk ambitieus zijn. “De duurzaamheid zit hem in het maken van hoogwaardige en flexibele woningen die de tand des tijds doorstaan. De wijk speelt in op een steeds groeiende behoefte, ook bij grotere huishoudens, om in de stad te wonen”, legt hij uit. “Deze verdichting van steden in plaats van het bebouwen van uitleggebieden is duurzaam te noemen door het beperken van de afstand tussen woning en stad.”
Bedaux streeft ernaar om het ontwerp van de 34 wooneenheden voor de bouwvak klaar te hebben. Nadat een technisch bureau de tekeningen heeft uitgewerkt, kan de bouw naar verwachting eind dit jaar beginnen.
Foto: Het monumentale gedeelte van het Gasthuiskwartier.