Auteur: Tim van Dorsten
Architect Joop Bensdorp heeft zijn woning in het Zuid-Hollandse Dirksland zo duurzaam mogelijk gebouwd. “Het bestaat voor zo’n 85% uit biobased materiaal. Volledig is nog niet mogelijk.”
Tijdens het interview aan de keukentafel van Bensdorps woning zet de architect 2 monsters van kruislaagshouten blokken neer. Bij het ene blok houden houten schroeven de verschillende lagen bij elkaar. “Hiermee heb ik het casco van mijn huis gemaakt”, vertelt hij. “De onderdelen van het andere blok zijn namelijk aan elkaar verlijmd. Dit zorgt voor een lager biobased gehalte.”
Duurzame, gezonde woning van hout
Het tekent Bensdorps manier van denken. Samen met zijn vrouw woont hij inmiddels 5 jaar in hun ecologische woning. “We wilden ons huis zo duurzaam mogelijk maken en beschouwden hierbij gezondheid als belangrijk onderdeel. Voor het casco heb ik voor kruislaagshout gekozen, omdat het een volledig biobased is en ik een liefhebber ben massief hout. Via-via kwam ik uit bij het bedrijf Nur-Holz.” Dit hout komt uit het Duitse bos Zwarte Woud. “Deze bossen vormen al ruim 500 jaar voor de productie van hout om huizen van te maken”, vertelt hij. Ook in de Scandinavische landen zorgen de bossen voor voldoende houtproductie om huizen te maken.
Bij de bouw zocht hij niet alleen naar duurzame materialen, maar ook naar manieren om zo min mogelijk energie te verbruiken. Zo heeft hij als isolatiemateriaal voor schapenwol gekozen. “In combinatie met hout werkt dat goed vochtregulerend.” Het belang van goede isolatie is groot, vindt hij. “De opwekking van duurzame energie is een probleem. Windturbines zijn het meest efficiënt, maar de plaatsing hiervan stuit op nog te veel weerstand. Zonnepanelen zijn nu hip, maar ze wekken in Nederland veel te weinig energie op en zijn nog niet rendabel.”
Belang van ventilatie
Aan de andere kant vindt hij dat veel huizen tegenwoordig luchtdicht worden gemaakt. Dat kan ertoe leiden dat er te weinig ventilatie in huizen plaatsvindt en het vocht niet goed wordt afgevoerd. “Als een huis potdicht zit, kan het vocht nergens naartoe. Daarom adviseer ik bewoners om ook goed te ventileren. ‘Maar dat is toch niet goed voor onze energierekening?’, hoor ik dan. Terwijl een huis vooral een plezierig klimaat moet hebben om in te wonen.” Mede daarom heeft hij ervoor gekozen om zijn huis dampopen te maken. “Daarnaast ventileren we op natuurlijke wijze. Hierdoor heeft het huis een goede vochtbalans en een gezond binnenklimaat.”
Zolang er nog geen batterij met seizoensopslag bestaat, kan een woning niet volledig zelfvoorzienend zijn'
Joop Bensdorp
Al het glas in zijn huis is 3-laags. “De zuidkant van het huis bestaat voor het grootste deel uit glas om de zon als warmtebron te kunnen gebruiken”, legt hij uit. “In de winter dringt het zonlicht diep in het huis door. Door een groot overzet blijft de zon in de zomer buiten. In combinatie met het grasdak zorgt dat ervoor dat het huis koel blijft.”
Voor de afbouw viel hun keuze voornamelijk op hout. “De gevel zijn gemaakt van onbehandeld Western Red Cedar, de kozijnen, ramen en deuren van Robinia en de trap, dak en vloeren van vurenhout.” Alleen in de badkamer heeft hij het hout behandeld. “Hiervoor hebben we onder meer bijenwas gebruikt. Daarnaast hebben we het sanitair betegeld met tegels van Mosa. Als enige fabrikant maakt dit bedrijf tegels van afvaltegels en is daarmee ‘Cradle to Cradle’-gecertificeerd.”
Zelfvoorzienend kan nog niet
Volledig zelfvoorzienend is het huis echter niet. “Dat kan ook nog niet”, denkt hij. “Niet zolang er nog geen batterij met seizoensopslag bestaat. Mijn 12 zonnepanelen wekken in de zomer te veel energie op, maar in de winter te weinig. Om in die periode deze woning goed te kunnen verwarmen, heb ik een accumulerende houtkachel. Deze zorgt voor stralingswarmte.” Dit laatste was wel even wennen. “Het duurt even voordat zo’n kachel op temperatuur is.”
De creatie van zijn huis sluit goed aan bij zijn bedrijf ‘Ruimte voor Leven’. “Sinds ik hier woon, ontwerp ik tot nu toe alleen houten, ecologische woningen, vertelt hij. “Via mijn site profileer ik me als een ecologisch architect.” Zijn klantenbestand bestaat voornamelijk uit particulieren. “In tegenstelling tot wat veel projectontwikkelaars vinden, denk ik dat de meeste mensen juist een bijzonder huis willen. Zo wissel ik graag open ruimten af met geborgen ruimten. Zo ontwerp ik nu een organisch huis in Almere, met daarin ook open en geborgen ruimten. Erg bijzonder om dit te doen.”
Bensdorp is voorzitter van de Viba, de Vereniging voor Integrale Biologische Architectuur. Deze vereniging viert 18 november haar 40-jarige bestaan. Foto bovenaan: Bensdorp in de tuin voor zijn woning in het Zuid-Hollandse Dirksland.