In Driebergen verrijst een volledig remontabel kantoorpand, met een duurzaamheidsniveau dat ligt op BREEAM Outstanding. Hout is de belangrijkste toegepaste grondstof en aan het einde van de levensduur wordt het volledig in BIM gemodelleerde gebouw weer uit elkaar gehaald, als een bouwdoos van Lego. Zie daar het toekomstige onderkomen van Triodos Bank Nederland en Triodos Investment Management.
Betrokken bij de bouw zijn TBI-onderneming J.P. van Eesteren en Bosman bedrijven voor de installaties. DGMR adviseerde onder andere over bouwfysica, brandveiligheid en duurzaamheid en begeleidde het BREEAM-traject. Ook JOIN, een joint venture van Triodos Bank en OVG Real Estate, Deerns en RAU Architecten waren aangesloten als bouwpartners. Aan de hand van workshops werden aan de start van het proces ideeën verzameld. “In die ideeën ging het vooral over onderwerpen die te maken hebben met toekomstbestendigheid”, geeft senior projectmanager Lucien Engels van Deerns aan. “Zo werd besloten dat het gebouw aan het einde van de levensduur gedemonteerd wordt en het een nieuwe functie krijgt.”
Het kantoor kreeg dan ook een ecologisch en transparant ontwerp. Vanuit de filosofie van biomimicry werden elementen uit de natuur naar het gebouw gebracht. “Zowel het exterieur als het interieur van het gebouw hebben veel gemeen met de natuur”, zegt Engels. “Zo zijn er gelijkenissen met de opbouw van bomen en zie je de sporen die aan de onderkant van paddenstoelen zitten terug in de lamellen. We doen er alles aan om de gebruiker die binnen zit het gevoel te geven dat de natuur heel dichtbij is en zelfs in het gebouw zelf aanwezig is.”
Het onderliggende doel is de creatie van gesloten kringlopen, waarin het landgoed grotendeels zelfvoorzienend is. "In feite praat je over een integraal systeem met subsystemen voor natuur, energie, voedsel en water, die je allemaal wilt sluiten”, vertelt programmamanager Ellen Wiewel van Triodos. “In dit project gaat het immers niet alleen over een gebouw, maar over de toekomst van een heel gebied [zie kader, red].”
Volledig remontabel
Om de circulariteit te faciliteren werd een materialenpaspoort opgesteld, waarin details van de toegepaste materialen staan. Het Triodos-gebouw is in BIM gemodelleerd en dit maakt het eenvoudiger om de data van materialen te bewaren en te koppelen. “Het integrale ontwerptraject vond in BIM plaats, dat een oplossing vormde om het uitdagende ontwerp goed in te vullen”, zegt Engels. “Dit vereist goede onderlinge communicatie en transparantie over het proces. Uiteindelijk pluk je de vruchten hiervan in de beheerfase, want het opstellen van een meerjarenonderhoudsplanning wordt bijvoorbeeld eenvoudiger”, zegt Wiewel.
Bijna vanzelfsprekend wordt verder ingezet op de duurzaamheid en energiezuinigheid van het gebouw. Het doel is om een energie- en CO2-neutraal pand op te leveren, met veel daglicht, ledverlichting en een grootschalige opwekking van duurzame energie. Opmerkelijk is dat niet alleen het gebouw maar ook het gebruik van het gebouw energieneutraal is. “We zorgen er allereerst voor dat de energievraag zoveel mogelijk gereduceerd wordt. Alle gebouwelementen zijn op elkaar afgestemd om dit te realiseren.”
Een klimaatsysteem met klimaatplafonds moet zorgen voor warmte en koude, met een prettig binnenklimaat als resultaat. “We maken gebruik van een WKO met een warmtepomp en zonnepanelen op een dak boven het parkeerterrein. We hadden eerst het idee om voor de piekverwarming met elektrische boilers te werken, maar uiteindelijk is besloten om alle koeling en verwarming met de WKO-installatie te verzorgen.”
Lucien Engels, senior projectmanager bij Deerns
Verduurzamingsuitdagingen
Uitdaging bij het installatieconcept was onder andere de realisatie van de broninstallatie, in relatie tot het aanwezige grondwater in het gebied, in verband met drinkwaterwinning. Engels: “Het is natuurlijk geen zekerheid dat je een broninstallatie mag maken. Dat is afhankelijk van hoe het gebied eruitziet en het grondwater dat aanwezig is. Het heeft nog wel wat voeten in de aarde gehad om dit af te stemmen. Daarnaast is het uitdagend om de hoge BREEAM-ambities in lijn te houden met het vastgestelde budget. Ten slotte is er een grote hoeveelheid zonnepanelen die we op het parkeerdek willen hebben. Dit alles moet resulteren in een BREEAM Outstandingcertificaat en een gebouw dat ontworpen is voor de tijdelijkheid.”
Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: RAU Architecten