De verduurzaming van vastgoed is een belangrijke driver voor veel partijen in de bouw- en vastgoedsector. Toch is het uiteindelijke doel niet het neerzetten van een toekomstbestendig gebouw, maar een gezonde en gelukkige gebruiker. Duurzaam Gebouwd hield een interview met Stella Boess van TU Delft over het meekrijgen van bewoners en hoe je succesvol communiceert met deze doelgroep.
Foto: twaalf portiekwoningen van woningcorporatie Waterweg werden naar NoM-niveau gerenoveerd met het 2nd skin-concept
Voor Boess is het niet de eerste keer dat ze over dit onderwerp spreekt. Als onderzoeker en productontwikkelaar richt ze zich onder andere op de gebruiksvriendelijkheid van producten voor consumenten. “Het is belangrijk om te begrijpen wat een bewoner wil en hier hebben we dan ook specifiek onderzoek naar gedaan. Dankzij dit onderzoek weten we nu veel preciezer wat bewoners belangrijk vinden aan hun woning.”
Uit het onderzoek blijkt onder andere welk resultaat bereikt moet worden. Oftewel: wat staat er na oplevering en aan welke voorwaarden moet het huis voldoen om aan te sluiten bij de waarden van bewoners. “Er kwamen verschillende aspecten uit. Allereerst is een woning een reflectie van je eigen ideeën en waarden. Daarnaast moet je grip op een transitie naar een nieuwe of verbeterde woning kunnen hebben en zorgeloos kunnen wonen. Ook moet je woning een gezond en comfortabel leven ondersteunen, je gewoonten en levensstijl ondersteunen, en moeten de systemen in je huis behapbaar en controleerbaar zijn .”
Ervaringen van bewoners
Het onderzoek is een onderdeel van de samenwerking met BIK bouw, Itho Daalderop en andere partijen binnen het project ‘2nd skin’. “We onderzochten jaren 50 woningen zodat we een beter begrip hadden van hoe bewoners dit type gebouw ervaren. We kwamen er al snel achter dat de staat van de woningen klachten tot gevolg heeft over tocht, schimmel en temperatuurschommelingen.” 12 woningen uit 1952 kregen in deze ontwikkeling een tweede huid. Het gehele dak werd vol gelegd met zonnepanelen en er is geen gasaansluiting.
Door tijdens bewonerscommunicatie in te zoomen op de gezondheidsaspecten, sla je een eerste slag om een renovatie voor elkaar te krijgen. “Wij zien vier manieren om de ingrepen voor de bewoners -in dit geval huurders- acceptabel te maken. Allereerst moet je onderkennen dat je naar de bewoner luistert. Je hoeft daarbij niet aan alle wensen te voldoen, maar moet wel laten zien dat je hem of haar hoort. Daarnaast moet je bruggen slaan tussen partijen om zo de bewoners te ontzorgen, want bewoners hebben ineens contact met meerdere partijen zoals bouwers en de woningcorporatie.”
Toekomst laten zien
Misschien nog wel de belangrijkste pijler om de bewoner mee te krijgen is een blik in de toekomst. Want hoe ziet de gerenoveerde, nieuwe woning er uiteindelijk uit en hoe voelt het om erin rond te lopen? “Dat is voor een bewoner veel waard. Dus loont het om hiervoor tijd uit trekken. De laatste pijler is reacties uitlokken. Hoe reageer je als bewoner erop als een specifiek pakket aan maatregelen is uitgevoerd? Wat vind je er als bewoner van als je een bepaald aantal weken midden in de renovatiewerkzaamheden zit? Bespreek dat open en eerlijk.”
Wat moet dan het eindresultaat zijn? Bewoners willen een frisse, gezonde en vooral comfortabele woning. Daar ligt dan ook de uitdaging voor alle ketenpartners. “Zo willen de meeste mensen een raam kunnen openen. Of een installatie daar beter of slechter van gaat draaien, dat is voor hen bijzaak. En een kastje aan de muur waarmee ze functies kunnen bedienen moet meerwaarde hebben en op het gebied van comfort iets toevoegen, anders wordt het niet gebruikt. Dat is de uitdaging voor onder andere de corporatie.” Ze sluit af met een tip voor deze groep opdrachtgevers. “Neem je bewoner niet alleen mee in het voortraject in de communicatie maar blijf hen ook daarna begeleiden. Zo duurt het bijvoorbeeld even voordat installaties zijn ingeregeld. Monitor een jaar lang intensief op gebruik en klachten. Bekijk ook 2 jaar lang het energieverbruik, zodat je een lange termijn prognose kunt stellen. Neem ook na een half jaar, een jaar en twee jaar na oplevering opnieuw contact op met de bewoner en bekijk samen hoe de nieuwe woning wordt ervaren. Dat kun je daarop weer optimaliseren en verbeteren.
Gezondheid garanderen
Boess is een van de sprekers van het seminar Gezonde Gebouwen. Tijdens het seminar gaan we onder andere in op prestatie- en onderhoudscontracten om gezondheid in gebouwen te garanderen voor een langere tijd. Ook aan de slag met gezonde gebouwen en op zoek naar kennisdeling?