‘Minder milieubelasting dankzij dubbelduurzaam beton en kalkhennep’

timer5 min
‘Minder milieubelasting dankzij dubbelduurzaam beton en kalkhennep’

Als voornaamste voor de boerderij wilde Gombault dat de ‘ziel’ niet uit het gebouw verdween. Daarom zijn de bakstenen gevels en de gebintenconstructie intact gebleven. De rest heeft hij gestript. “Tot en met het slopen van de vloer. Deze bestond uit beton in 3 lagen met daaronder de oude vloer van klinkers. Uit oogpunt van CO2-reductie hebben we gekozen voor dubbelduurzaam beton en kalkhennep als CO2-negatief bouwmateriaal.”

Beton met minder CO2-uitstoot

Gombault kwam Boudewijn Piscaer van Sustcon tegen tijdens een bijeenkomst over biobased bouwen op de Bouwbeurs 2015 in Utrecht. “Bouwers met natuurlijke materialen als hout, stro en vlas zien beton als een noodzakelijk kwaad”, vertelt Piscaer, “bijvoorbeeld als fundering, vloer of kelder. Met Sustcon, dat staat voor sustainable concrete, zorg ik voor minder CO2-uitstoot. Ik kijk namelijk minder naar de samenstelling van het beton en richt me op zijn prestaties. De betonindustrie moet in mijn ogen namelijk van volume-denken naar denken in prestatie.”

 In de boerderij ligt dubbelduurzaam beton.

In samenwerking met betonmortelproducent Cementbouw was de vloer in Gombaults boerderij het derde pilotproject dat Sustcon heeft uitgevoerd. “En bij ieder project is de betonsamenstelling anders”, legt Piscaer uit. “Die is namelijk afhankelijk van de toepassing en de weersomstandigheden. Een stoeptegel bestaat uit een ander betonmengsel dan een brugligger over de snelweg.” Voor de boerderij heeft hij gezorgd voor beton met meer vliegas, meer kalksteenmeel, meer hoogovenslakken en minder Portland-cement. “Hierdoor is de bindtijd trager, maar we hebben de aannemer en constructeur kunnen overtuigen om ons dubbelduurzame beton toe te passen.”

Het beton kan ook gerecycled betongranulaat bevatten. “Dit hebben we bijvoorbeeld gedaan bij het strandpaviljoen Blijburg op IJburg, maar vooral om sociale argumenten”, laat Piscaer weten. “Gerecycled betongranulaat zorgt namelijk voor een minimale CO2-reductie, maar mensen vertellen graag dat hun vloer of hun fundering hieruit bestaat.”

Milieubelasting inzichtelijk maken en vermarkten

Sustcon is ontstaan uit een Europees project, waarin Piscaer heeft samengewerkt met onder meer het Nederlandse Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE). “Het doel hierbij was om de milieubelasting van beton te verminderen, dit te meten en te vermarkten”, legt Piscaer uit. “Dit heeft geresulteerd in het Pantheon Performance label, afgegeven door de Pantheon Performance Foundation, die wereldwijd de verduurzaming van bouwmaterialen nastreeft. Met dit label is de milieubelasting van het betonmengsel heel goed inzichtelijk te maken. Zo kunnen we meer op sustainable-duurzaamheid sturen, zonder de durable-duurzaamheid aan te tasten. Hier komt dan ook de naam dubbelduurzaam beton vandaan.” Volgens het NIBE in Bussum is Sustcon 44% milieuvriendelijker dan referentiebeton. Toegespitst op CO2-emissie is het 90% beter dan referentiebeton. De mortel is gewoon getrild, net als traditioneel beton.

We kunnen meer op sustainable-duurzaamheid sturen, zonder de durable-duurzaamheid aan te tasten. Hier komt de naam dubbelduurzaam beton vandaan.

Boudewijn Piscaer, Sustcon

Begin 2018 hebben we het Breukelen-mengsel aan een aantal tests onderworpen, om de na 3 jaar ontwikkelde mechanische en fysische eigenschappen te beschouwen”, laat Piscaer weten. “Hieruit bleek dat de druksterkte uitstekend aan de gevraagde ontwerpspecificaties voldoet, dat de benodigde sterktereserve conform Eurocode 2 ook duidelijk aanwezig is en dat de elasticiteitsmodulus zich gunstig heeft ontwikkeld voor deze toepassingsbereiken. Met andere woorden: we kunnen nog hogere milieubesparingen realiseren, als er maar vroegtijdig prestatieafspraken gemaakt kunnen worden tussen de aannemer, de betonmortelleverancier en de constructeur.”

Damp-open en vochtregulerend dankzij kalkhennep

Als isolatiemateriaal heeft Gombault de buitenmuren voorzien van kalkhennep. “Dit zorgt voor een damp-open warmte- en vochtregulerende isoltielaag.” Dit beaamt Rens Borgers van EcoBouwSalland, die voor dit materiaal en de bijbehorende kennis zorgde. “Kalkhennep geeft niet alleen een comfortabele leefomgeving, maar bespaart ook energie. Het materiaal neemt vocht en warmte op en staat ze ook weer af. Hierdoor blijft de luchtvochtigheid binnen op zo’n 55% en voelt een woning al comfortabel bij een temperatuur van 19 graden. Zo draagt het bij aan de energiebesparing.”

Kalkhennep geeft niet alleen een comfortabele leefomgeving, maar bespaart ook energie.

Rens Borgers, EcoBouwSalland

Om tot kalkhennep te komen, laat hij hydraatkalk met de boot uit de Ardennen komen. Daarnaast gebruikt hij het houtige gedeelte van de stengel van de industriële vezelhennepplant. Die groeit gewoon in Nederland. “Hennep groeit hard, dat is een groot voordeel. Tijdens de groei neemt de plant veel CO2 op.” Dankzij de toevoeging van water ontstaat dit product. “Dit gebeurt op de bouwplaats”, geeft Borgers aan. “Dit is dan ook het enige nadeel van dit product: het is erg arbeidsintensief. Daarom heeft Robert voor zijn boerderij de hulp van familieleden en vrienden ingeroepen. Uiteindelijk hebben we het hele gebouw in 8 dagen tot in het laatste hoekje geïsoleerd.”

 De binnenkant van de gevels van de boerderij beschikt over damp-open kalkhennepisolatie.

Meer inzicht krijgen in prestaties

Borgers werkt sinds 2011 met kalkhennep. “Ontwikkelingen die nu spelen zijn het toepassen van fabrieksmatig geproduceerde blokken, het spuiten en het mechanisch verdichten van de specie op locatie.  Met name particulieren benaderen ons om hun huis met kalkhennep te isoleren. Woningcorporaties willen meer waarden zien; wat de prestaties van dit materiaal zijn. Die data zijn er wel, met name in de buurlanden, maar er is nog weinig Nederlands onderzoek.” Overigens krijgt hij goede hulp van Gombault. “Robert is gek van data en maakt metingen om inzicht te krijgen in de prestaties van kalkhennep.”

Foto bovenaan: Pauline en Robert Gombault bikken stenen om in hun boerderij te hergebruiken.

Dit verhaal bestaat uit drie artikelen. 

In Duurzaam Gebouwd Magazine #40 komt een overzichtsverhaal.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c120 c225 c243
Soorten Management Plan voor natuurinclusief isoleren

Soorten Management Plan voor natuurinclusief ...

Over minder dan een maand staat het symposium ‘Innovatief Isoleren’ op de rol, op 28 november in Oss. Je leert alles over biobased en circulaire innovaties ...

Lees verder

c120 c136 c223
Whitepaper: Kostenneutraal renoveren kan nu al met conceptmatig bouwen

Whitepaper: Kostenneutraal renoveren kan nu ...

De verduurzamingsvraag is enorm: 8 miljoen woningen krijgen de komende jaren een opknapbeurt om ze weer toekomstbestendig te maken. Waar het draagvlak voor verduurzaming ...
c21 c120 c225
<span>‘Transformatie vraagt ontwerp van multifunctionele gebouwen’</span>

‘Transformatie vraagt ontwerp van multifunctionele ...

Een veelgehoorde oplossing om de woningnood op korte termijn (gedeeltelijk) op te lossen is transformatie van bestaand vastgoed. Denk bijvoorbeeld aan leegstaande ...

Lees verder

c21 c120 c185 c225 c260
Stadswinkel Tilburg wijst weg naar circulair renoveren

Stadswinkel Tilburg wijst weg naar circulair ...

Het voormalige Stadskantoor 2 en bibliotheek - ooit een ‘anonieme beige moloch’ - zijn de afgelopen jaren gerenoveerd en omgetoverd in de Stadswinkel. ...

Lees verder

c21 c120 c225 c280 c286 c298
Talkshow: slimme aanpak om sneller woningen te renoveren

Talkshow: slimme aanpak om sneller woningen ...

Studio Uptempo! breidt uit! Naast de Talkshow-video zijn de programma’s van Peter Linders en Niels Rood nu ook als podcast te beluisteren. Met ‘Renovatiestromen’ ...

Lees verder

c20 c26 c120 c225 c277
Het minst inspirerende het meest bestendig maken

Het minst inspirerende het meest bestendig maken

Het is tijd dat we renovatieprojecten serieuzer gaan nemen in de transitie naar een regeneratieve leefomgeving. Dat zegt Karin Dorrepaal, partner bij DOOR architecten. ...

Lees verder

c21 c120 c185 c225 c280
Circulariteit corporatie: milieu-impact en ketensamenwerking

Circulariteit corporatie: milieu-impact en ketensamenwerking

De klimaatverandering vraagt om hergebruik van bestaande grondstoffen en materialen. Maar hoe kunnen woningcorporaties dat adequaat oppakken? Merel Stolker liet ...

Lees verder

c21 c120 c225 c280
Data en AI spelen cruciale rol bij renovatieaanpak

Data en AI spelen cruciale rol bij renovatieaanpak

Woningen kennen grote onderlinge verschillen en dat aspect is vaak een sta in de weg bij het verduurzamen van die huizen met uniforme maatregelen. Die specifieke ...

Lees verder

c21 c120 c140 c225
Hergebruik modulaire klaslokalen als flexwoningen Oekraïners

Hergebruik modulaire klaslokalen als flexwoningen ...

In twaalf weken tijd is in Yerseke iets bijzonders gerealiseerd. Daar worden 102 Oekraïense vluchtelingen ondergebracht in een nieuw complex van flexwoningen. ...

Lees verder

c21 c120 c225 c265
Programma Verbouwstromen wil duurzame renovaties versnellen

Programma Verbouwstromen wil duurzame renovaties ...

Vier partijen die actief zijn in de verduurzaming van de woningbouw bundelen hun krachten in het nieuwe programma Verbouwstromen. De Bouwcampus, Stroomversnelling, ...

Lees verder

c21 c120 c135 c185 c225 c260
Rijksvastgoedbedrijf: strengere eisen circulariteit en MPG

Rijksvastgoedbedrijf: strengere eisen circulariteit ...

Wie vanaf 2023 wil bouwen voor het Rijksvastgoedbedrijf moet voldoen aan strengere circulariteitseisen. Dit geldt bij aanbestedingen van alle nieuwbouw-, onderhouds- ...

Lees verder

c21 c120 c160 c225 c265 c267
Geef jouw huisvesting toekomstvastwaarde

Geef jouw huisvesting toekomstvastwaarde

De dag van morgen vraagt om verduurzaming van je bedrijfsvoering. Hoe bereid jij jouw huisvesting voor op een duurzame toekomst en hoe ga je als gebouweigenaar ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up