Wekelijks geven we op Duurzaam Gebouwd lezers de kans om een column te schrijven over een brandende kwestie. Deze week de column van Jeroen Hendriks van architectenbureau cepezed. Ook een keer een column schrijven? Stuur een e-mail naar: g.vos@duurzaamgebouwd.nl.

Plus royaliste que le roi

‘Sustainability is the new black’, kun je analoog aan een belegen frase uit de modewereld stellen. Duurzaamheid is overal en partijen buitelen over elkaar heen om te laten zien hoe duurzaam ze zijn. Iedere week wordt wel ergens een duurzaamste gebouw van Nederland opgeleverd of aangekondigd. Ook claims op het duurzaamste gebouw van Europa en het meest duurzame gebouw ter wereld worden zonder een spoor van ironie of schaamte gemaakt.

Maar duurzaamheid is niet alleen een modegril. Het is ook een commodity én een commerciële noodzaak. Nu het onderwerp overal zo hoog op de agenda staat, valt met duurzaamheid veel geld te verdienen. En omgekeerd: wie financieel en maatschappelijk wil overleven in de bouw, kan het zich eenvoudig niet permitteren de duurzaamheidsgolf aan zich voorbij te laten gaan.

Intrinsieke noodzaak
Opdrachtgevers komen vanzelf ook niet uit onder de duurzaamheidsdruk. Daar is niets mis mee, want duurzaamheid is naast al het andere natuurlijk tevens intrinsieke noodzaak. Zelfs wanneer de klimaatsceptici gelijk hebben en de opwarming van de aarde op geen enkele manier correleert met het menselijk handelen, moeten we spaarzaam en bewust omspringen met grondstoffen, energie en het milieu.

Wel hinderlijk is dat met name publieke opdrachtgevers begeleid door intermediaire adviesbureaus zich momenteel plus royaliste que le roi opstellen. Dat zij de duurzaamheidslat voor te realiseren projecten hoog leggen, is geen enkel probleem - er is immers veel mogelijk en nodig. De moeilijkheid zit hem in de eisen die opdrachtgevers stellen aan referentieprojecten. Projecten die jaren geleden zijn ontwikkeld en/of gerealiseerd, toetsen zij aan normen van nu - en bijna liever nog van de toekomst.

Buitenspel
Ontwerpers en adviseurs verdienen hun brood met het voldoen aan de wensen van hun opdrachtgevers. Vooral uit financiële overwegingen hebben die opdrachtgevers zelf jarenlang een grens aan de duurzaamheid van hun projecten gesteld. En zo mede de referentieprojecten van nu geschapen.

De toepassing van actuele normen op projecten uit het verleden zet een groot ontwerppotentieel buitenspel, zeker wanneer die normen ook nog eens erg eenzijdig of juist te alomvattend worden opgesteld. Los van de last die marktpartijen daarmee hebben, raakt dat uiteindelijk vooral de opdrachtgevers zelf.